دهمین دوره توانمندسازی سرمایه‌های انسانی فناوری نانو، هفتم تا نهم مردادماه، در محل مرکز تربیت مربی و پژوهش‌های فنی و حرفه‌ای کرج برگزار شد.
گزارشی از دهمین دوره توانمندسازی سرمایه‌های انسانی نانو
در این دوره ۱۰۰ دانشجوی تحصیلات تکمیلی رشته‌های نانو با گرایش‌های مختلف حضور داشته و با استفاده از تجارب اساتید مجرب و کارآزموده با مباحثی چون، کارآفرینی و روش‌های تجاری‌سازی تحقیقات دانشگاهی، پتنت و روش‌های مرور و جستجوی آن و تدوین بوم کسب‌و‌کار آشنا شدند.
در طی این سه روز چندین کارگاه آموزشی از قبیل کارگاه آموزشی تجاری‌سازی فناوری، طرح کسب‌و‌کار و مدل درآمدی، فناوری نانو در ایران و مالکیت فکری برگزار شد. همچنین در کنار این برنامه‌ها، مسابقه‌ای با عنوان مسابقه کسب‌و‌کار برگزار شد و شرکت‌کنندگان دوره با تدوین بوم کسب‌و‌کار خود در ۱۱ گروه با یکدیگر به رقابت پرداختند.
مهندس رضا ایجادی، دبیر دهمین دوره توانمندسازی سرمایه‌های انسانی فناوری نانو، در افتتاحیه این دوره سخنرانی خود را با موضوع هدف و خط مشی دوره‌های توانمندسازی آغاز کرد و افزود: «در این دوره‌ها به دنبال تغییر نگرش هستیم و نه صرفا جمع‌آوری و انتقال اطلاعات علمی. در این دوره‌ها اساتید مفاهیم و تجربیاتی منتقل می‌کنند که می‌تواند مسیر شغلی شما را تغییر دهد.»
وی ادامه داد: «دوره‌های توانمندسازی سرمایه‌های انسانی فناوری نانو پس از یک مجموعه مطالعه و بررسی دقیق وضعیت شغلی فارغ‌التحصیلان فناوری نانو طراحی و اجرا شدند. هدف از آن هم هدایت دانشجویان به سمت تحقیقات کاربردی و تجاری‌سازی فناوری است؛ لذا در این دوره اصلا قرار نیست بحث علمی و آکادمیک انجام گیرد.»
مهندس کریمی، مدیر گروه علوم تربیتی و کارآفرینی مرکز تربیت مربی سازمان فنی‌و‌حرفه‌ای کشور نیز در این مراسم در خصوص هدف برگزاری ابن دوره گفت: «هدف این دوره پیروزی در رقابت این دوره نیست؛ قرار است در این دوره، در کنار هم علاوه بر این که روی ایده‌های خودمان کار می‌کنیم و رقابت می‌کنیم، مطالب و آموزه‌های این دوره را به خوبی فرا بگیریم. در این دوره سعی کنید نگرش خودتان را تغییر دهید. صرفا به دنبال مطالب علمی نباشید؛ سعی کنید از دانش خود ایده‌های بازارپذیر خلق کنید.»
وی ادامه داد: «درست است که در این سه روز درگیر یک بازی و مسابقه هستید و نه یک کسب‌و‌کار واقعی، اما باید بتوانید مقررات را رعایت کنید و نظم و ریسک را مدنظر داشته باشید. قوانین بازی طوری طراحی شده است که مانند دنیای واقعی کسب‌و‌کار، هر فعالیت درست یا غلط شما روی نتیجه کارگروهی شما که در روز آخر ار آن دفاع خواهید کرد، تاثیر‌گذار است.»
اولین کارگاه این دوره با عنوان «کارگاه آموزشی فرآیند تجاری‌سازی، طرح کسب‌و‌کار و مدل درآمدی» توسط دکتر ابراهیمی برگزار شد. وی در خصوص بخش‌های مختلف فرایند ایده تا محصول گفت: «از مرحله شکل‌گیری ایده تا مرحله تولید و فروش محصول، مراحل مختلفی از قبیل تهیه طرح تحقیقاتی، تدوین دانش فنی، تهیه طرح کسب‌و‌کار، طراحی تفصیلی و مهندسی و تاسیس واحد تولیدی و غیره را باید مورد توجه قرار دهید. بررسی و رسیدگی صحیح به هر کدام از این مراحل موفقیت نهایی شما را تضمین می‌کند و عدم توجه به آنها منجر به شکست‌های بزرگی می‌شود.»
مدرس این کارگاه آموزشی ادامه داد: «وضعیت کسب‌و‌کار در ایران را باید بشناسیم؛ عدم معرفی موفقیت‌های کسب‌و‌کار، عدم شناسایی و شفاف‌سازی فرصت‌های کسب‌و‌کار، ضعف در مالکیت فکری، نبود فرهنگ کارگروهی، فرهنگ عامه مردم در برخورد با محصولات جدید همه مواردی هستند که اوضاع کسب‌و‌کار را تعریف می‌کنند. فرصت‌ها و تهدیدها است که شکست و پیروزی شما را رقم می‌زند.»
دکتر ابراهیمی با تاکید بر اینکه هدف توسعه فناوری تولید ثروت است نه تولید علم، اظهار داشت: «در تحقیقات، ما فقط به دنبال ایجاد دانش هستیم، اما در فناوری برعکس، به فکر استفاده از دانش برای رفع یک مشکل و حل یک مسئله هستیم که این موضوع می‌تواند منجر به ایجاد سود برای کسب‌و‌کارها شود.»
به گفته ایشان، فعالیت‌های کلیدی، شرکای کلیدی، منابع کلیدی، جریان نقدینگی، کانال‌های توزیع، پیشنهادات ارزش و ارتباط با مشتری پارامترهای مهمی‌اند که در بوم کسب‌و‌کار باید به درستی بررسی شوند.
وی همچنین در خصوص جریان نقدینگی خاطر نشان کرد: «شما در هر کسب‌و‌کاری که وارد شوید باید بتوانید جریان نقدینگی سازمان خودتان را کنترل کنید. برای کنترل جریان نقدینگی راهکارهایی مثل فروش دارایی، هزینه استفاده، فروش اشتراک و غیره وجود دارد که شما با توجه به مدل کسب‌و‌کارتان باید آنها را انتخاب کنید و به کار بگیرید.»
دکتر ابراهیمی افزود: «پیدا کردن شرکای کلیدی در سطوح مختلف کاری برای موفقیت شما در کسب‌و‌کار بسیار مهم است. شما همه کارها را نمی‌توانید انجام دهید، اما با سهیم کردن شرکت‌ها و نفرات در کسب‌و‌کارتان می‌توانید از دانش فنی، امکانات و توانایی‌های آنها بهره ببرید و هر دو سود کنید.»
دکتر ابراهیمی در پایان ارائه خود تصریح کرد: «در دنیای امروز و کسب‌و‌کارهای مبتنی بر فناوری نانو، نیروی انسانی بسیار بسیار ارزشمند است و بودن نیروهای انسانی متعهد و با انگیزه موفقیت کسب‌و‌کارها را رقم می‌زند.»
دومین کارگاه دهمین دوره توانمندی‌سرمایه‌های نانو نیز با موضوع «نانو در ایران» توسط مهندس جعفری برگزار شد.
مهندس جعفری در این گارگاه بیان کرد: «ستاد توسعه فناوری نانو برای توسعه این فناوری در کشور سندی را ۱۰ سال پیش تنظیم کرد و نام آن را «سند راهبرد آینده» گذاشت و تمام فعالیت‌ها و برنامه‌های خود را با محوریت این سند اجرا می‌کند.»
وی همچنین خاطر نشان کرد: «بحث استانداردسازی در ستاد توسعه فناوری نانو به شکل جدی در حال پیگیری است و یکی از پارامترهای مهم توسعه فناوری در داخل و خارج از کشور، مشارکت در تدوین استانداردها است. خوشبختانه ایران در بحث استانداردسازی فناوری نانو از اعضای اصلی در سطح بین‌المللی است و ۳ استاندارد هم به تصویب رسانده‌ایم و چند استاندارد دیگر هم در دستور کار داریم. این موضوع برای توسعه فناوری نانو ایران در سطح ملی و بین‌المللی بسیار حیاتی است.»
دبیر کارگروه توسعه فناوری ستاد ویژه توسعه فناوری نانو ادامه داد: «ستاد توسعه فناوری نانو با شناخت بازار فناوری‌های نوین و بررسی وضعیت شرکت‌های موفق و شکست‌خورده در جهان اقدام به تشکیل موسسه‌ای با عنوان «موسسه خدمات فناوری تا بازار» نموده است که وظیفه آن کمک به فناوران برای عبور از دره مرگ است. طبق آمار ۸۵درصد فناوری‌‌ها پیش از به بازار در دره مرگ نابود می‌شوند. ستاد نانو برای کاهش این آمار خدمات متنوع توسعه فناوری را در قالب این موسسه ارائه می‌کند. خدماتی مانند ثبت پتنت، رصد فناوری، انتقال فناوری، استانداردسازی، تامین مالی، مشاوره تولید، بازاریابی وغیره با حمایت‌های ویژه در این موسسه ارائه می‌شود.»
وی در پاسخ به سوال یکی از شرکت‌کنندگان در خصوص فرآیندهای ستاد نانو گفت: «اساس بسیاری از فرآیندها را در ستاد توسعه فناوری نانو مبتنی بر فناوری اطلاعات چیده‌ایم تا سرعت انجام و طی کردن مراحل را افزایش دهیم. علاوه بر این افزایش سرعت عمل، بسیاری از هزینه‌های اضافی هم برای ستاد و هم برای مخاطبان ستاد کاهش پیدا کرده است. به عنوان مثال فرآیند حمایت تشویقی پایان‌نامه‌های دانشجویی از مرحله ارسال تقاضا تا واریز مبلغ حمایت را بررسی کنید و نتیجه فرایند را ملاحظه کنید.»
مهندس جعفری با بیان اینکه ستاد نانو برای توسعه فناوری نانو روش‌های مختلفی را در پیش گرفته است، گفت: «برای توسعه فناوری نانو در کشور نیاز به کارگروه‌های مختلفی داشتیم از قبیل کارگروه ترویج، کارگروه صنعت‌و‌بازار، کارگروه سرمایه‌های انسانی و… که هر کدامشان فناوری نانو را در یک جهت مشخص توسعه می‌دهد. حتی در خصوص شناخت فناوری‌های نوظهور و برنامه‌ریزی برای ورود محققان و دانشمندان به این حوزه‌های نوظهور، کارگروه داریم.»
دبیر کارگروه توسعه فناوری ستاد ویژه توسعه فناوری نانو، پس از پاسخ به سوالات برخی از شرکت‌کنندگان، سخنرانی خود را به پایان رساند.
کارگاه آموزشی «آشنایی با مباحث مالکیت فکری» نیز به عنوان آخرین کارگاه نخستین روز این دوره توسط مهندس سعیدی و مهندس ختمی‌مآب برگزار و مباحث مربوط به دارایی‌های فکری ازجمله اختراع برای شرکت‌کنندگان بیان شد.
در ادامه نخستین روز جلسات گروهی شرکت‌کنندگان برای گزینش ایده‌های کسب‌و‌کار تشکیل شد. همچنین در عصر روز نخست دوره، نمایندگان گروه‌های دهمین دوره توانمندسازی سرمایه‌های انسانی فناوری نانو به همراه مشاوران و کارشناسان ستاد توسعه فناوری نانو از شرکت کیفیت تولید تکاپو بازدید کردند.
شایان ذکر است، شرکت کیتوتک به عنوان یک شرکت نوآور و فعال در عرصه فناوری نانو، از دل یک موسسه تحقیقاتی که بر روی بیوپلیمرهای طبیعی و کاربرد پزشکی آنها مطالعه می‌نمود، توسعه پیدا کرد. واحد تولیدی شرکت در سال ۱۳۸۴ تاسیس شد؛ این شرکت محلول‌های ضدعفونی‌کننده برپایه نانونقره، محصولات پیشرفته ترمیم زخم و بندآورنده خونریزی را تولید می‌کند. تمامی محصولات کیتوتک دارای مجوز وزارت بهداشت، گواهی CE، ایزو ۱۳۴۸۵ و ایزو ۹۰۰۱ هستند. محصولات بیولوژیک ترمیم زخم دارای ثبت اختراع‌های بین‌المللی از کشورهای دانمارک، فرانسه، آلمان، ایرلند (با شماره ۱۲۴۶۶۵۰) و از کشور انگلستان (با شماره ۲۳۵۸۳۵۴GB) هستند. محصولات ترمیم زخم کیتوتک برای محدوده وسیعی از زخم‌ها و سوختگی‌ها مناسب‌اند. محصولات بندآورنده خونریزی کیتوتک در انواع گوناگونی هستند که برای بندآوردن خونریزی های وریدی و شریانی مناسب هستند.
دومین روز دهمین دوره توانمندسازی با کارگاه آموزشی «تجاری‌سازی فناوری نانو» با ارائه دکتر نظری آغاز شد.
دکتر نظری در این کارگاه گقت: «در فضای فناوری‌های نوین چند مدل تعریف ازجمله تعریف نتیجه‌گرا، تعریف محتواگرا و تعریف فرایند گرا وجود دارد. تعریف نتیجه گرا از یک محصول، خاصیت محصول را ارائه می‌کند. در تعریف محتواگرا محتوای محصول بیان‌کننده ویژگی محصول را تعیین می‌کند. در تعریف فرایندگرا دستورالعمل و روش تولید محصول بیانگر ویژگی‌های نهایی آن است.»
وی با تاکید بر اینکه لزوما با داشتن تعریف و محتوا نمی‌توان یک کالا را تولید کرد خاطر نشان کرد: «تنها با داشتن محتوا نمی‌توان محصولی تولید کرد و داشتن فرایند تولید هم مهم است. آغاز یک کسب‌و‌کار هم ایده ابتدایی آن است که شما آن را انتخاب می‌کنید. ایده‌ها باید بر اساس نیاز بازار باشد. ایده‌های بازارپذیر موفقیت شما در کسب‌و‌کار را تاحد بالایی تعیین می‌کند. من ۵۰ درصد موفقیت را انتخاب ایده درست می‌دانم. یعنی اگر ایده را درست انتخاب کنید به سادگی ۵۰ درصد این مسیر پر پیچ و خم را طی کرده‌اید.»
دکتر نظری ادامه داد: «مشتری‌ها در بازار فقط دنبال محصول نیستند. خیلی وقت‌ها دنبال یک خدمت و یک «راه‌حل» هستند. اینکه بتوانید نیاز مشتری را درست تشخیص دهید و برای آن یک راهکار پدید بیاورید، می‌توانید یک کسب‌و‌کار موفق داشته باشید.»
دکتر نظری در پایان سخنرانی خود تایید کرد: «خودسانسوری نداشته باشید و از بیان ایده‌هایتان نترسید. ایده‌ای که دارید را خوب تحلیل کنید و به فکر توسعه آن باشید. در دنیای امروز بسیاری هم سن و سال خودتان می‌توانید پیدا کنید که با توسعه یک ایده توانسته‌اند ثروت‌های کلانی را به دست بیاوردند.»
همزمان با برگزاری دوره، نمایندگان کارگروه ترویج ستاد ویژه توسعه فناوری نانو، برای آشنایی بیشتر شرکت‌کنندگان دوره با دستاوردهای شرکت‌های داخلی، نمایشگاهی از تصاویر و اطلاعات تجهیزات و محصولات تولید ایران را به نمایش گذاشتند.
دکتر سید مهدی رضایت مدیر کارگروه منابع انسانی ستاد توسعه فناوری نانو برای بازدید از روند برگزاری دهمین دوره توانمندسازی سرمایه‌های انسانی فناوری نانو و نشست با شرکت‌کنندگان دوره در دومین روز در محل برگزاری این دوره حاضر شد و برای شرکت کنندگان سخنرانی داشت.
دکتر رضایت گفت: «امروز فناوری نانو به جایگاهی رسیده است که در آن ابتدا شاید یک رویا بود؛ اما جوان‌هایی مثل شما وارد میدان شدند و خواستند که کار بزرگ کنند. امروز تازه ابتدای کار هستیم و باید بتوانیم طوری برنامه‌ریزی کنیم که موفقیت‌های بزرگی را در کنار هم رقم بزنیم. دوران جوانی دوران پرانرژی و مقدسی است. سعی کنید از این انرژی به نحو خوبی بهره ببرید و زمینه را برای پیشرفت خودتان و کشورتان مهیا کنید.»
دکتر سید مهدی رضایت ضمن تشکر و قدردانی از دست‌اندرکاران برگزاری دوره‌های توانمندسازی سرمایه‌های انسانی فناوری نانو، از شرکت‌کنندگان این دوره خواست که با انگیزه و پرانرژی از اطلاعات و فرصت‌های این دوره بهره‌برداری کنند و خودشان را برای آینده کسبوکارشان آماده کنند.
در ادامه برنامه‌های دومین روز و در کنار برگزاری جلسات منسجم گروهی دهمین دوره توانمندسازی سرمایه‌های انسانی فناوری نانو، دو کارگاه آموزشی مجزا برای آموزش عملی جستجوی پتنت توسط دکتر حسن علم‌خواه برگزار گشت.
دکتر علم‌خواه در خصوص نگارش پتنت گفت: «از لحاظ حقوقی بخش ادعاهای پتنت بسیار مهم است، چرا که بخشی است که هنگام دعاوی حقوقی با دقت مورد بررسی قرار می‌گیرد و در واقع پشتوانه پتنت و حق شماست. به همین دلیل هنگام نگارش آن از مشاوران باید کمک بگیرید و ریزترین نکات اختراع خود را در آن لحاظ کنید.»
وی ادامه داد: «در روزنامه رسمی کشور متن اختراعات را نمی‌توانید ببینید. برای مشاهده متن دو راه دارید. یا به اداره کل مالکیت صنعتی مراجعه کنید و یا به سایت این اداره مراجعه کنید و از طریق منوی جستجو در بانک اطلاعات این اداره، اقدام به جستجو و دریافت متن کامل اختراع مورد نظرتان کنید.»
دکتر علم‌خواه، جلوگیری از تحقیقات تکراری، جلوگیری از نقض احتمالی حقوق سایرین، جلوگیری از پرداخت هزینه‌های اضافی، یافتن ایده‌های جدید را از جمله دلایل و اهمیت جستجو پتنت‌های مرتبط با حوزه پژوهش هر فرد دانست و افزود: «اطلاعات موجود در پتنت‌ها ویژگی‌های بسیاری دارد. گستردگی موضوعات و اطلاعات، شرح دقیق مطالب، ساختار واحد، اطلاعات متمرکز، دسترسی آسان، هزینه ناچیز، طبقه‌بندی استاندارد و روش‌های جستجوی مختلف از جمله ویژگی‌هایست که می‌توان برای آن نام برد.»
به گفته وی، متن کامل بیش از ۲۸میلیون پتنت در پایگاه اینترنتی www.freepatentsonline.com قابل دریافت است و این منبع بسیار مناسبی برای کسب‌و‌کارهاست تا بتوانند از فرصت‌های تجاری موجود بازار بهره‌برداری کنند.
دکتر علم‌خواه در خصوص بانک‌های اطلاعات پتنت گفت: «چند دسته‌بندی بانک‌های اطلاعات پتنت داریم که بر اساس سطح فراگیری محتوا دسته‌بندی شده‌اند. سطح ملی مانند اداره ثبت اختراعات آمریکا، سطح منطقه‌ای، سطح بین‌المللی و سطح جهانی مانند freepatentsonline. بانک‌های اطلاعاتی جهانی هم نمونه پولی دارند مانند www.orbit.com، و هم بانک اطلاعاتی رایگان دارند مانندwww.freepatentsonline.com؛ در این کارگاه جستجوی ما بر مبنای freepatentsonline است. البته سایت گوگل هم برای جستجوی پتنت بخشی را اختصاص داده است که اولا به‌اندازه کافی به روز نیست و دوما امکانات جستجوی مناسب و حرفه‌ای برای پتنت ندارد.»
شایان ذکر است، مشاوران کسب‌و‌کار با حضور در کنار جلسات گروهی شرکت‌کنندگان دوره، سعی در بهبود نگرش شرکت‌کنندگان به مفاهیم تجاری‌سازی داشتند.همچنین اعضای گروه‌ها نیز با مطرح کردن پرسش‌های خود، ابهامات موجود در اطلاعات بوم کسبوکارشان را رفع می نمودند.
کارگاه آموزشی «انتقال تجارب کارآفرینان موفق» به عنوان آخرین کارگاه این دوره در سومین روز برگزار و مهندس جعفری چند نمونه از شرکت‌های موفق و ناموفق و دلایل موفقیت و یا شکست را برای شرکت‌کنندگان تشریح نمود.
گفتنی است، دکتر منوچهر منطقی، دبیر ستاد توسعه فناوری و صنایع دانش‌بنیان هوایی و هوانوردی با حضور در محل برگزاری دهمین دوره توانمندسازی سرمایه‌های انسانی فناوری نانو از روند برگزاری دوره و داوری طرح‌ها بازدید نمود.
لازم به ذکر است، در طی این سه روز، مشاوران دوره با حضور در جلسات گروه‌ها در توضیحاتی در خصوص اصول مذاکره و ارائه حرفه‌ای کسب‌و‌کار، نکاتی را منتقل کرده‌اند.
نهایتا در پایان این دوره نیز در بخش ارائه بوم کسب‌و‌کار به داوران و ارائه توضیحات تکمیلی شرکت‌کنندگان در خصوص سوالات و ابهامات داوران، نماینده گروه‌ها با یک ارائه ۳ دقیقه‌ای طرحشان را معرفی کردند و به سوالات هیئت داروان پاسخ دادند.
با توجه به معیارهای داوری و شاخص‌های از پیش اعلام شده، برگزیدگان دهمین دوره توانمندسازی سرمایه‌های انسانی فناوری نانو در مراسم اختتامیه دوره معرفی و از آنها با اهدای مجموعه کتب کارآفرینی و تجاری‌سازی، بسته محصولات فناوری نانو، اعتبار دو میلیون ریالی استفاده از شبکه‌آزمایشگاهی تقدیر به عمل آمد.
علاقمندان می‌توانند جهت کسب اطلاعات بیشتر در خصوص این دوره‌ها به پایگاه اینترنتی دوره‌های توانمندسازی سرمایه‌های انسانی فناوری نانو مراجعه نمایند.
