ایلام: سنتز ساده‌ و سریع مواد مورد استفاده در تولید داروها با نانوکاتالیست مغناطیسی

پژوهشگران دانشگاه پیام نور ایلام موفق به ساخت نانوکاتالیستی شده‌اند که نیاز به استفاده از حلال‌های آلی و سمی در تولید مواد آلی پرکاربرد در ساخت مواد دارویی را مرتفع می‌سازد. استفاده از این نانوکاتالیست با قابلیت استفاده‌ی مکرر، سبب افزایش بازده و کاهش هزی

در دهه‌ی گذشته نانوذرات مغناطیسی توجه بسیاری را در حوزه‌های مختلف از جمله علوم صنعتی و تحقیقاتی به خود جلب کرده‌ اند. این نانوذرات پتانسیل بالایی در کاربردهای پزشکی و کاتالیستی از خود نشان داده‌اند. همچنین کاربردهای جدیدی در سایر زمینه‌ها از جمله ذخیره‌ی اطلاعات، رفع مشکلات زیست محیطی، ساخت مایعات یونی و استفاده از تصویربرداری رزونانس مغناطیسی (MRI) از خود نشان داده‌اند.
به گفته‌ی اسحاق رضایی نژاد، در این کار یک کاتالیست مغناطیسی بر پایه‌ی نانوذرات آهن سنتز شده است که به صورت گزینشی و با کاهش واکنش‌های جانبی، قادر است ترکیبات آروماتیک را به تیوسیانات تبدیل کند. تیوسیانات از گروه مواد آلی است که در تولید مواد دارویی و درمانی بکار می‌رود.
اگرچه روش‌های مختلفی برای سنتز تیوسیانات از مواد آروماتیک مورد استفاده قرار می‌گیرد، اما اکثر آن‌ها دارای شرایط عملیاتی سختی نظیر نیاز به حلال های سمی، زمان واکنش طولانی، جداسازی و خالص سازی سخت محصولات بوده و علاوه بر آن با وجود زمان طولانی جهت اتمام فرایند، بازده بسیار پایینی دارند. بنابراین رفع این مشکلات ضرورت بالایی دارد.
رضایی نژاد در خصوص مزیت نانوکاتالیست معرفی شده در این کار عنوان کرد: «این نانوکاتالیست انجام فرایند را در دمای اتاق امکان‌پذیر نموده و افزون بر آن منجر به کاهش چشمگیر زمان فرایند و افزایش راندمان آن می‌شود. از طرفی پس از اتمام فرایند، تنها با اعمال یک میدان مغناطیسی خارجی بازیافت شده و می‌تواند بدون تغییر چشمگیر در میزان فعالیت، چندین بار مورد استفاده‌ی مجدد قرار گیرد.»
لازم به ذکر است که در روش پیشنهادی در این طرح جهت ساخت کاتالیست مایع یونی بر پایه‌ی نانو ذرات از مواد کم هزینه و با قابلیت حمل آسان استفاده شده است. بنابراین عدم استفاده از حلال‌های سمی و رعایت اصول شیمی سبز از دیگر مزیت‌های این طرح است.
به گفته‌ی این محقق، در این مطالعات نانوذرات سنتز شده به کمک آزمون‌های XRD، VSM، SEM، TEM و FTIR مورد ارزیابی قرار گرفته‌اند.
این تحقیقات حاصل همکاری اسحاق رضایی نژاد ، سعید کریمیان- پژوهشگران دانشگاه پیام نور ایلام- و دکتر سامی سجادی فر- عضو هیأت علمی این دانشگاه- است که نتایج آن در مجله‌ی Journal of Sciences, Islamic Republic of Iran (جلد ۲۶، شماره ۳، سال ۲۰۱۵، صفحات ۲۳۳ تا ۲۴۰) منتشر شده است.