محقق دانشگاه زنجان با انجام یک طرح آزمایشگاهی با حمایت شرکت آب و فاضلاب شهری استان زنجان موفق به طراحی و ساخت دستگاهی شد که قادر است به کمک نانوذرات حساس به نور خورشید، پساب‌های صنایعی از قبیل داروسازی، چرم‌سازی و نساجی را با بازدهی بالایی تصفیه کند. لازم
پژوهش مشترک شرکت آب و فاضلاب شهری استان زنجان و دانشگاه زنجان به منظور افزایش بازدهی تصفیه‌ی پساب‌های صنعتی
تصفیه‌ی پساب صنایع اغلب به روش‌های انعقاد و لخته سازی و تصفیه‌های بیولوژیکی لجن فعال انجام می‌شود. بدین‌صورت که با افزودن مواد منعقد کننده به آب، ذرات معلق در آب به هم می‌پیوندند و رسوب می‌کنند. این نوع فرایندها به دلیل بار آلودگی زیاد و یا مسمومیت ناشی از میکروارگانیسم‌ها، با مشکلات زیادی روبروهستند. از طرفی اجرای این فرایندها از لحاظ مدیریتی و کنترل، مشکل است وبه نیروی متخصص نیز نیاز دارد . بنابراین استفاده از روش‌های شیمیایی از قبیل استفاده از نانوذرات با خاصیت فتوکاتالیستی، می‌تواند جایگزین خوبی به‌منظور افزایش بازده و سهولت عملیات تصفیه باشد.
لیلا قلمچی، مجری طرح، با اشاره به استفاده از فرایندهای اکسایش پیشرفته‌ی خورشیدی تصفیه‌ی آب در کشورهای صنعتی گفت: «اجرای این فرایندها آسان است و موجب تبدیل مواد آلی سمی موجود در پساب به مواد معدنی کم‌خطر می‌شود. همچنین کارایی این فرایندها با استفاده از نانوذرات فتوکاتالیستی در مقابل نور خورشید و یا اشعه‌ی فرابنفش متمرکز شده به وسیله دستگاه سهمی وار مرکب دوچندان می‌گردد. البته لازم به ذکر است که فرایند گندزدایی خورشیدی آب به علت زمان طولانی و تصفیه‌ی ناکافی مشکلاتی را نیز ایجاد می‌کند. ازاین‌رو، در این پژوهش راهکاری جهت افزایش بازده و سرعت فعالیت این نانوذرات فتوکاتالیستی، از طریق افزایش تمرکز نور خورشید ارائه شد. این راه‌کار، در قالب یک اختراع تحت عنوان دستگاه رآکتور تصفیه‌ی سهمی‌وار مرکب نیز معرفی شده است.»
قلمچی کاهش هزینه‌های مربوط به استفاده از برق، افزایش سرعت واکنش به‌واسطه‌ی استفاده از نانوذرات فتوکاتالیست دی اکسید تیتانیوم، قابلیت استفاده مکرر، دوام و پایداری، کارکرد در شرایط ابری، عدم نیاز به ردیابی خورشیدی و استفاده بسیار آسان برای نیروی غیرمتخصص را به‌عنوان مزایای برجسته این دستگاه برشمرد.
وی در ادامه افزود: «با استفاده از این دستگاه امکان تصفیه‌ی پساب صنایع مختلف آلوده به ترکیبات آلی خطرناک و مقاوم به تصفیه‌های رایج بیولوژیکی، با صرف زمان کمتری ممکن است. استفاده از این دستگاه بسیار مقرون به‌صرفه است. همچنین با قرار دادن چندین فتورآکتور در کنار هم به‌صورت متوالی، می‌توان مقدار اکسیژن موردنیاز پساب شهری در قبل مرحله کلرزنی را به‌طور قابل‌توجه کاهش داد. به‌علاوه، استفاده از این دستگاه به منظور گندزدایی خورشیدی در مناطق محروم، باعث حذف بسیاری از پاتوژن‌ها و میکروارگانیسم‌ها می‌گردد.»
این طرح در قالب پایان‌نامه‌ی کارشناسی ارشد لیلا قلمچی و با راهنمایی دکتر محمدحسین رسولی فرد از دانشگاه زنجان انجام‌شده است. این پایان‌نامه که با همکاری شرکت آب و فاضلاب شهری استان زنجان انجام‌شده که تحت عنوان پایان‌نامه‌ی موردنیاز صنعت به تأیید داوران ستاد ویژه‌ی توسعه‌‌ی فناوری نانو نیز رسیده است. آیین‌نامه‌ی حمایت از پایان‌نامه‌های موردنیاز صنعت در سایت www.nano.ir/hrdc موجود است.
