افزایش ارزش غذایی و دارویی زعفران

محقق دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان با حمایت و همکاری شرکت غذا صنعت پژوه، در قالب یک طرح تحقیقاتی آزمایشگاهی، موفق به تولید پودر زعفران با ارزش غذایی بالا شد. تولید این پودر به کمک فناوری نانوریزپوشانی (نانوکپسوله کردن) عصاره‌ی زعفران با ترکیبات

عصاره زعفران حاوی ترکیباتی است که خواص درمانی و خوراکی آن را تأمین می‌کنند. کنترل رهاسازی و حفاظت از این ترکیبات با استفاده از فناوری نانوریزپوشانی با ترکیبات خوراکی، موجب افزایش کارایی آن‌ها می‌گردد. ریزپوشانی تحت عنوان یک روش بسته‌بندی مواد جامد، مایع یا گاز در کپسول‌های ریز تعریف می‌شود که می‌تواند تحت شرایط خاص با یک سرعت کنترل‌شده محتوایش را آزاد کند.
افشین فریدی اسفنجانی در خصوص اهداف دنبال شده در این طرح گفت: «تهیه نانوامولسیون‌های چندگانه متشکل از آب و روغن یک روش مناسب برای محبوس کردن ترکیبات غذایی و دارویی آب‌دوست محسوب می‌شود. این روش که فرایند اصلی ساخت نانوکپسول‌هاست، با هدف محافظت از ترکیبات مفید زعفران و افزایش ارزش غذایی آن مورد ارزیابی قرار گرفته و درنهایت پودر زعفران تولید شد.»
فریدی اسفنجانی، فراوری و بسته‌بندی را از مراحل مهم در تهیه مواد غذایی عنوان کرد و افزود: «عدم وجود بسته‌بندی و فراوری مناسب زعفران در ایران موجب بروز مشکلاتی می‌شود. از بین رفتن ترکیبات مؤثر زعفران در اثر شرایط نامساعد محیطی همچون نور و فرایندهای حرارتی، از جمله‌ی این مشکلات است. همچنین کاهش ارزش‌افزوده و کاهش خواص دارویی عصاره‌ی زعفران به دلیل رهاسازی سریع ترکیبات مؤثر آن در شرایط محیطی معده نیز از مسائلی است که باید مرتفع شوند. با نانوریزپوشانی ترکیبات مؤثر زعفران با دیواره‌های چندلایه، علاوه بر برطرف شدن مشکلات مذکور، جذب این ترکیبات نیز افزایش می‌یابد.»
وی خاطرنشان کرد: «ازآنجایی‌که زعفران یکی از محصولات مهم صادراتی کشور است، تولید پودرهای حاوی نانوذرات عصاره‌ی زعفران یک محصول جدید به شمار می‌آید. این محصولات علاوه بر پایداری بالا نسبت به شرایط فراوری، فرمولاسیون محصول را در شرایط نگهداری حفظ می‌کنند. می‌توان از نتایج این پژوهش در تهیه قرص‌ها و کپسول‌های حاوی ترکیبات ریزپوشانی شده و مؤثر زعفران در بخش داروسازی استفاده کرد.»
این طرح در قالب پایان‌نامه‌ی کارشناسی ارشد افشین فریدی اسفنجانی با راهنمایی دکتر سید مهدی جعفری انجام‌شده است. این پایان‌نامه که با همکاری شرکت غذا صنعت پژوه انجام‌شده که تحت عنوان پایان‌نامه‌ی موردنیاز صنعت به تأیید داوران ستاد ویژه‌ی توسعه‌‌ی فناوری نانو نیز رسیده است. آیین‌نامه‌ی حمایت از پایان‌نامه‌های موردنیاز صنعت در سایت www.nano.ir/hrdc موجود است.