محقق دانشگاه صنعتی شریف با همکاری پژوهشگاه علوم و فنون هسته‌ای سازمان انرژی اتمی ایران، در یک طرح مشترک تحقیقاتی- آزمایشگاهی، موفق به سنتز جاذب به منظور جداسازی ایزوتوپ‌های رادیواکتیو ید، شده است. این جاذب نانوساختار از بازدهی بالاتر و قیمت پایین‌تری در م
امکان کاهش هزینه‌ی تولید رادیو داروها، حاصل تلاش مشترک دانشگاه صنعتی شریف و سازمان انرژی اتمی ایران
پزشکی هسته‌ای شاخه‌ای از علمی پزشکی است که از تشعشعات رادیواکتیو به‌منظور تشخیص و درمان بیماری‌ها استفاده می‌کند. مواد رادیواکتیو، از جمله رادیوایزوتوپ‌های ید، یکی از مواد پرکاربرد در این صنعت محسوب می‌گردند. غلظت‌های پایین این ماده‌ی رادیواکتیو در تشخیص محل تومورهای مغزی و نخاعی، تعیین فعالیت غده‌ی تروئید و کبد کاربرد دارد. یکی از منابع رادیوایزوتوپ عنصر ید، پسماندهای گازی خروجی رآکتور هسته‌ای است. معرفی جاذب‌هایی با ظرفیت جذب بالا به‌منظور جداسازی این رادیوایزوتوپ از گازهای خروجی یک رویکرد مهم در جهت کاهش هزینه‌های تشخیص و درمان در صنعت پزشکی هسته‌ای به شمار می‌رود.
مهندس رمضان روحانی با اشاره به عملکرد ضعیف کربن فعال به‌عنوان جاذب مواد رادیواکتیو خروجی از رآکتور هسته‌ای گفت: «جذب ید گازی رادیواکتیو به‌طور معمول به وسیله‌ی کربن فعال انجام می‌شود. این جاذب نه‌تنها میزان جذب پایینی (در بهترین حالت ۲۴ درصد) دارد، بلکه به دلیل استحکام کم در برابر تشعشعات رادیواکتیو، تعداد دفعات تعویض جاذب در سیستم را افزایش داده و استفاده از آن مقرون‌به‌صرفه نیست. از طرفی گونه‌های اصلاح شده‌ی این نوع جاذب به دلیل استفاده از فلز نقره، نیازمند صرف هزینه‌ی بالایی است. ازاین‌رو هدف این پژوهش معرفی یک جاذب با ظرفیت جذب و استحکام بالا و هزینه‌ی سنتز پایین به‌منظور جداسازی رادیوایزوتوپ‌های عنصر ید بوده است.»
در این مطالعه، دو نوع بستر نانومتخلخل سیلیکاتی به دو روش مختلف تهیه شده و عملکرد آن‌ها به وسیله‌ی نانوذرات فلزی، بهینه شده است. حضور تخلخل‌های نانومتری در این جاذب‌ها موجب افزایش سطح تماس و متعاقب آن افزایش ظرفیت و سرعت جذب می‌شود.
روحانی در ادامه افزود: «میزان جذب بالا در جاذب نانومتخلخل اصلاح شده موجب افزایش بازده و بهره‌وری واحد جداسازی می‌گردد. به‌علاوه، سرعت جذب و استحکام بالاتر این ماده نسبت به کربن فعال سبب کاهش تعداد دفعات تعویض جاذب شده و صرفه‌جویی در زمان و هزینه را به دنبال خواهد داشت. از طرفی، جایگزینی فلز گران‌قیمت نقره با فلزات ارزان مانند مس و روی نیز موجب کاهش هزینه نهایی سنتز این جاذب اصلاح شده خواهد شد.»
این طرح در قالب پایان‌نامه‌ی کارشناسی ارشد رمضان روحانی و با راهنمایی دکتر علی‌اکبر سیف کردی از دانشگاه صنعتی شریف انجام‌شده است. این پایان‌نامه که با همکاری پژوهشگاه علوم و فنون هسته‌ای سازمان انرژی اتمی ایران انجام شده که تحت عنوان پایان‌نامه‌ی موردنیاز صنعت به تأیید داوران ستاد ویژه‌ی توسعه‌‌ی فناوری نانو نیز رسیده است. آیین‌نامه‌ی حمایت از پایان‌نامه‌های موردنیاز صنعت در سایت www.nano.ir/hrdc موجود است.
