محقق دانشگاه فردوسی مشهد و شرکت خدمات مهندسی مشاور سروآب طی یک پژوهش مشترک آزمایشگاهی نانوجاذبی را مورد آزمایش قرار داده اند که قادر است فلزات سنگین را از محیط خاک به‌طور مؤثر جذب کند.
تلاش مشترک دانشگاه فردوسی مشهد و شرکتی داخلی در جهت حذف فلزات سنگین از خاک
در حال حاضر یکی از مشکلات اساسی محیط‌زیست، افزایش تدریجی غلظت فلزات سنگین در خاک به دلیل عدم تجزیه‌ی آن‌ها توسط میکروارگانیسم‌ها است. فلزات سنگین از راه‌های مختلفی وارد زنجیره‌ی غذایی انسان و حیوان می‌شوند. فاضلاب‌ها، مواد دفعی حاصل از فعالیت کارخانه‌ها، زباله‌ها و گردوغبار راه‌های معمول ورود فلزات سنگین به زنجیره‌ی غذایی محسوب می‌شوند. این فلزات آثار خطرناکی را بر انسان و محیط‌زیست می‌گذارند، به‌نحوی‌که حذف آن‌ها از خاک بسیار مورد توجه قرار گرفته است.
دکتر ثمانه آریابد از چاه‌های جذبی به‌عنوان یکی از روش‌های دفع فاضلاب‌های صنعتی یاد کرد و به تشریح اهداف دنبال شده در این طرح پرداخت: «ازآنجایی‌که نانوذرات دی‌اکسید تیتانیوم از نظر زیست‌محیطی بی‌خطر هستند، استفاده از آن‌ها به‌منظور جذب فلزات سنگین مناسب است. همچنین به دلیل اینکه جذب فلزات سنگین تحت تأثیر عواملی نظیر وضعیت شوری و میزان مواد آلی است، ازاین‌رو در این طرح به بررسی امکان استفاده از نانوذرات دی‌اکسید تیتانیوم به‌عنوان جاذب فلزات سنگین و تأثیر پارامترهای وضعیت شوری و میزان مواد آلی در کارایی این نانوذرات پرداخته شده است.»
استفاده از نانوذرات دی‌اکسید تیتانیوم در راستای مدیریت فاضلاب‌های صنعتی و جذب و حذف فلزات سنگین موجب می‌شود این فرایند با کارایی بیشتر و زمان کمتری صورت بگیرد. همچنین به دلیل قدرت جذب بالاتر این نانوذرات نسبت به فرایندهای مشابه، هزینه‌ی انجام عملیات آلودگی‌زدایی نیز کاهش خواهد یافت.
نانوذرات به دلیل دارا بودن نسبت سطح به حجم بالا، از سطح فعال به‌مراتب بیشتری نسبت به ذرات در مقیاس میکرو و بالاتر برخوردارند. بدین‌جهت نواحی جذب این نانوذرات بسیار زیاد است و می‌تواند فلزات سنگین را با کارایی بسیار بالاتری جذب نماید.
این طرح در قالب پایان‌نامه‌ی دکتری ثمانه آریابد و با راهنمایی دکتر امیر فتوت از دانشگاه فردوسی مشهد انجام‌شده است. این پایان‌نامه که با همکاری شرکت خدمات مهندسی مشاور سروآب انجام شده تحت عنوان پایان‌نامه‌ی موردنیاز صنعت به تأیید داوران ستاد ویژه‌ی توسعه‌‌ی فناوری نانو نیز رسیده است. آیین‌نامه‌ی حمایت از پایان‌نامه‌های موردنیاز صنعت در سایت www.nano.ir/hrdc موجود است.
.
