یافتههای اخیر محققان نشان میدهد که DNA دارای پتانسیل کاربردی وسیعی است به طوری که از آن میتوان در طیف وسیعی از محصولات از دماسنج گرفته تا زیستکامپیوتر استفاده کرد.
معجزه DNA: از ساخت دماسنج تا نانورباتی درون سلول
به گزارش سایت فناوری های همگرا، DNA یکی از مولکولهای اعجابآور در طبیعت است که میتواند اطلاعات وراثتی را با خود حمل کند. محققان اخیراً به دنبال ذخیرهسازی اطلاعات روی DNA بودهاند، اما در کنار آن از این ماده به عنوان قطعه فیزیکی برای ماشینهای زیستی استفاده میکنند.
چهار باز (آدنین، سیتوزین، تیمین و گوانین) واحدهای سازنده DNA هستند. در صورتی که این بازها با توالی از پیشتعیین شده چیده شوند، میتوان تاخوردگی DNA را مهندسی کرد و شکل از پیش تعیین شدهای به وجود آورد.
این فناوری میتواند ما را یاری کند تا فراتر از اهداف ژنتیکی، از DNA استفاده کنیم. در واقع همانند بازی لگو (Lego) قطعات DNA را کنار هم بچینیم و یک ساختار با قابلیتهای مختلف تولید کنیم. حتی از آن میتوان در ساخت نانوابزارهای الکترونیکی استفاده کرد.
در ادامه به معرفی چند کاربرد مختلف DNA پرداخته میشود:
دماسنج مبتنی بر DNA: محققان دانشگاه مونترال با استفاده از DNA دماسنج نانومقیاسی ساختند که میتواند نقاط گرم نانوابزارها را شناسایی کند. از این دماسنج میتوان برای تعیین دمای داخل سلول های زنده نیز استفاده کرد. در این دماسنج، تغییرات دما موجب تغییر ساختار شده که این فرآیند با پیمایشگر نوری قابل شناسایی است.
نانوپیمایشگر زیستی: محققان دانشگاه هاروارد با استفاده از DNA، روبات نانومقیاسی ساختند که میتواند برای رهاسازی دارو استفاده شود. این رشته DNA دارای قابلیت شناسایی یک پروتئین ویژه ( نظیر پروتئینهای مولد بیماری یا نشانگرهای بیماری) است.
زیستکامپیوتری درون بدن: از انجایی که ساختار DNA میتواند به عنوان سوئیچ عمل کند، از آن میتوان برای ساخت مدار منطقی استفاده کرد؛ این ساختار قادر به انجام محاسبات است. محققان دانشگاه هاروارد از این ویژگی برای ساخت روبات نانومقیاس استفاد کردند که میتواند درون بدن موجود زنده (نظیر سوسک) برای کنترل عملکرد مولکولهای دارویی استفاده شود.
نانوآنتنی برای جذب نور: پژوهشگران دانشگاه آریزونا ساختاری از جنس DNA با سه بازو ساختند که میتواند نور را به دام انداخته و همانند فرآیند فتوسنتز آن را به ترکیبات دیگر انتقال دهد. در واقع در این پروژه از DNA به عنوان یک نانوآنتن استفاده می شود که نور را دریافت کرده و به مولکولهای رنگی انتقال میدهد.
بنابراین میتوان گفت که DNA به عنوان یک واحد سازنده میتواند در حوزههای مختلف مورد استفاده قرار گیرد.