محققان دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم تحقیقات یزد موفق به سنتز نانوجاذبی شدند که با استفاده از آن داروهای آنتی‌بیوتیک مصرف شده توسط دام و طیور پرورشی قبل از استفاده از گوشت آن‌ها حذف می‌شود. لازم به ذکر است ساخت این نانوجاذب در مقیاس آزمایشگاهی صورت گرفته
یزد: استفاده از نانوجاذب های آنتی‌بیوتیک، راهی برای کاهش مضرات مصرف دام و طیور پرورشی
با کشف انواع آنتی‌بیوتیک‌ها و مواد ضد میکروبی، افزایش قابل‌توجهی در درمان بیماری‌های عفونی به وجود آمده است. طبق تحقیقات محققان، استفاده از برخی آنتی‌بیوتیک‌ها در صنعت دامداری و طیور، نه‌تنها موجب مهار عفونت‌ها می‌گردد، بلکه افزایش در رشد دام را نیز در پی خواهد داشت. ورود برخی از این داروها از طریق مصرف گوشت دام و طیور پرورشی ممکن است باعث ایجاد سمیت و مقاومت دارویی در بدن انسان شود. ازاین‌رو تاکنون راهکارهای مختلفی جهت رفع مشکل مذکور پیشنهاد شده است. یکی از راهکارها استفاده از جاذب‌هاست. برخی جاذب‌ها نیز دارای ترکیبات سمی هستند که این موضوع موجب محدودیت استفاده از آن‌ها شده است.
محمدحسین بلال زاده تفتی ضمن تأکید بر ضرورت سنتز یک جاذب غیر سمی و اختصاصی برای حذف داروهای آنتی‌بیوتیک از گوشت دام، اهداف طرح را بدین‌صورت تبیین نمود: «از جمله مواد ضدمیکروبی که به فراوانی در صنعت پرورش دام و طیور مورد استفاده قرار می‌گیرد، اوفلوکساسین، انروفلوکساسین و سیپروفلوکساسین است. در میان موارد ذکرشده، انروفلوکساسین مصرف بالاتری در ایران و جهان دارد. مطالعات نشان داده که انروفلوکساسین اثرات مخربی بر روی کلیه، کبد و مغز انسان خواهد داشت. بنابراین، در این پژوهش یک نانوجاذب جهت جذب و حذف مؤثر داروی آنتی‌بیوتیک انروفلوکساسین سنتز و معرفی شده است.»
استفاده از نانوجاذب سنتز شده در این طرح موجب می‌شود که اثرات جانبی مربوط به استفاده از آنتی‌بیوتیک‌ها به‌طور قابل‌توجهی کاهش پیدا کند. به‌علاوه به دلیل ساده، ارزان و در دسترس بودن مواد تشکیل‌دهنده‌ی این نانوجاذب، حذف آنتی‌بیوتیک با هزینه‌ی کمتری امکان‌پذیر خواهد بود.
به لحاظ نظری آمینوبنزیل پورین می‌تواند حداقل چهار پیوند هیدروژنی با انروفلوکساسین برقرار نماید. بنابراین می‌تواند گزینه‌ی خوبی برای جذب آنتی‌بیوتیک مذکور باشد. از طرفی نانوذرات سلولز ارزان، ساده و در دسترس است و می‌تواند موجب افزایش میزان جذب آمینوبنزیل پورین شود.
بلال زاده تفتی در توضیحات کامل‌تری در خصوص سنتز و ارزیابی این نانوجاذب افزود: «ابتدا نانوذرات سلولز سنتز گردید و در حضور کراس لینکر با آمینوبنزیل پورین کونژوگه شد. غلظت‌های سریال نانوذرات کونژوگه شده به‌طور جداگانه با محلول آنتی‌بیوتیک انروفلوکساسین در غلظت ۱۰۰۰ میکروگرم بر میلی‌لیتر مخلوط شد و در دماها، زمان‌ها و pH های انکوبه گردید. در نهایت میزان آنتی‌بیوتیک جذب شده توسط این نانوجاذب در شرایط مختلف توسط دستگاه طیف‌سنج نوری تعیین گردید.»
نتایج حاکی از آن است که نانوجاذب سنتز شده در این طرح قادر است بیش از ۱۰۰۰ میکروگرم بر میلی‌لیتر داروی انروفلوکساسین را جذب و حذف کند. به‌علاوه، این نانوجاذب می‌تواند فعالیت ضد میکروبی و میزان سمیت آنتی‌بیوتیک مذکور را کاهش دهد.
این تحقیقات حاصل تلاش‌های دکتر سید علی یاسینی اردکانی- عضو هیأت علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم تحقیقات یزد- و محمدحسین بلال زاده تفتی – دانشجوی مقطع دکترای دانشگاه آزاد واحد ورامین- و حسین شهدادی- دانشجوی مقطع دکترای دانشگاه فردوسی مشهد- است. نتایج این کار در مجله‌ی Colloids and Surfaces B: Biointerfaces (جلد ۱۳۵، سال ۲۰۱۵، صفحات ۵۱۸ تا ۵۲۴) به چاپ رسیده است.
