محققان دانشگاه الزهرا و دانشگاه اسفراین در طرحی مشترک با محققانی از کشور مالزی توانایی نانوذرات اکسید روی را برای جایگزینی آنتی‌بیوتیک‌ها مورد ارزیابی قرار داده‌اند. از این نانوذرات می‌توان در رنگ‌آمیزی محیط‌های بیمارستانی و یا تولید ظروف و تجهیزات استریل
مواد آنتی باکتریال، جایگزینی مناسب برای آنتی‌بیوتیک‌ها
فعالیت‌های آنتی باکتریال به ترکیباتی نسبت داده می‌شود که قادرند به‌صورت موضعی موجب مرگ باکتری‌ها شوند و یا رشد آن‌ها را متوقف کنند؛ بدون آنکه برای بافت‌های اطراف مشکلی ایجاد کنند. مواد آنتی باکتریال در مواردی به‌عنوان داروهای آنتی‌بیوتیک مورد استفاده قرار می‌گیرند. مقاومت به آنتی‌بیوتیک‌ها در فرایند درمان از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. کشف آنتی‌بیوتیک‌های جدید به افزایش چشمگیر مقاومت باکتریایی پاسخ نداده‌اند، ازاین‌رو نیاز به رویکردهای نوآورانه برای مبارزه با عفونت‌های باکتریایی احساس می‌شود.
دکتر نادیا محمودی خطیر هدف از انجام این طرح را بررسی خواص آنتی باکتریال نانوذرات اکسید روی/آهن عنوان نمود.
وی افزود: «در پژوهش حاضر نانوذرات اکسید روی/آهن با روشی ساده سنتز شده‌اند. این نانوذرات دارای کیفیت و خلوص بالایی هستند و اندازه‌ی آن‌ها تقریباً یکسان بوده است. این موضوع سبب شده است تأثیر آنتی باکتریال این نانوذرات بیشتر نمود پیدا کند و کارایی آن‌ها بهبود یابد.»
این محقق در ادامه پیرامون نحوه‌ی تأثیر این نانوذرات بر میکروب‌ها گفت: «بالا بودن نسبت سطح به حجم نانوذرات سبب می‌شود یون‌ها با سهولت بیشتری منتشر شوند. یون‌های منتشر شده دیواره و غشای سلولی میکروب‌ها را سست می‌کنند و این به معنی مرگ زودرس آن‌ها خواهد بود.»
در این تحقیق از روش سل-ژل جهت سنتز نانوذرات اکسید روی/آهن استفاده شده است. پس از سنتز نانوذرات، ابعاد و ریزساختار آن‌ها مورد بررسی قرار گرفته است. در نهایت تأثیر مقادیر متفاوت داپت آهن (۱، ۳ و ۵ درصد) بر روی خواص آنتی باکتریال نانوذرات اکسید روی/آهن ارزیابی شده است.
بر اساس نتایج به‌دست‌آمده، حضور اتم آهن در مقادیر کمتر از ۵ درصد تأثیر خاصی بر خواص آنتی باکتریال نانوذرات نداشته است و با افزایش مقدار آهن به بالای ۵ درصد خواص آنتی باکتریال نانوذرات به‌تدریج افزایش پیدا کرده است.
این تحقیقات حاصل تلاش‌های دکتر نادیا محمودی خطیر- محقق دوره‌ی پسادکترای دانشگاه الزهرا- دکتر ابوالقاسم اکبری- عضو هیأت علمی دانشگاه یو ام پی مالزی– و دکتر علی خرسند زاک- عضو هیأت علمی دانشگاه صنعتی اسفراین- و همکاری دو محقق از مالزی است. نتایج این کار در مجله‌یJournal of Sol-Gel Science and Technology (جلد ۷۸، شماره‌ی ۱، سال ۲۰۱۶، صفحات ۹۱ تا ۹۸) به چاپ رسیده است.
