محققانی از پژوهشگاه علوم و فنون هسته‌ای امکان انتقال رادیوداروها را با استفاده از مواد نانوساختار مورد بررسی قرار داده‌اند. یافته‌های مربوط به اجرای این طرح آزمایشگاهی بر روی موش صحرایی وحشی موفقیت‌آمیز بوده است.
انتقال هدفمند رادیوداروهای ضدسرطان با استفاده از مواد نانوساختار
در یک تعریف ساده، هر دارویی که در ساختار آن یک رادیوایزوتوپ موجود باشد رادیودارو گفته می‌شود. رادیوایزوتوپ‌ها درواقع عناصر ناپایداری هستند که با توجه به ساختار اتمی‌شان از خود پرتو منتشر می‌کنند. رادیوداروها هم در فرایند تشخیص و پیشگیری از بیماری‌ها کاربرد گسترده‌ای دارند و هم در فرایند درمان بیماری‌ها. به‌ویژه امروزه از رادیوداروها در تشخیص و درمان انواع سرطان استفاده‌ی بسیار گسترده‌ای می‌شوند به‌طوری‌که نیمی از مبتلایان به سرطان در فرایند درمان خود از رادیوداروها استفاده می‌کنند. امروزه با تلفیق دانش هسته‌ای، پزشکی هسته‌ای و فناوری نانو، پیشرفت‌های سریعی در تولید رادیوداروها به وقوع پیوسته است.
به گفته‌ی دکتر سید یوسف فضائلی حسینی نژاد هدف از انجام این طرح، بررسی انتقال رادیوداروها به تومورهای سرطانی با استفاده از مواد نانوساختار جهت تشخیص و درمان سرطان بوده است.
استفاده از نتایج این طرح به درمان هدفمند سرطان با کمترین عوارض جانبی و کارایی بالا کمک خواهد کرد.
در طرح حاضر از سلیکای متخلخل جهت تثبیت نانودارو و انتقال آن به محل تومورهای سرطانی استفاده شده است. سیلیکایی متخلخل به دلیل دارا بودن حفرات نانویی و سطح ویژه‌ی بالا، به عملکرد تثبیت دارو کمک شایانی کرده و در نتیجه فرایند دارورسانی هدفمند با بازدهی بالاتری انجام خواهد گرفت.
فضائلی حسینی نژاد در خصوص مراحل انجام این طرح تصریح کرد: «به سبب خواص تشخیصی و درمانی رادیوایزوتوپ مس-۶۴، کمپلکس سنتزی پورفیرنی با رادیوداروی مس-۶۴ سنتز گردید. در مرحله‌ی بعد اطلاعات بیولوژیکی آن از قبیل ضریب تقسیم، کنترل کیفی و مطالعات پراکنش بافتی در انواع موش‌های صحرایی وحشی بررسی شده و نمودارهای زمان/زوال برای ترکیب نشان‌دار در ارگان‌های زنده در مقایسه با کاتیون مس مطالعه شد. سپس جهت رسانش هدفمند این داروی ضدسرطانی بر روی سیلیکای نانومتخلخل MCM-41 عامل دار شده با گروه‌های آمینی تثبیت شده و اطلاعات بیولوژیکی آن ارزیابی شد.»
مشاهده‌ی تجمع کمپلکس تثبیت‌شده بر روی سیلیکای نانومتخلخل MCM-41 در تومور، دفع سریع، نیمه‌عمر کوتاه مس-۶۴ و دوزهای تابش تحمیلی کمتر برای بیماران، این رادیوداروی تثبیت شده را به‌عنوان یک کاندیدای مناسب برای کاربرد تصویربرداری و مطالعات آینده‌ی PET معرفی می‌نماید.
این تحقیقات حاصل تلاش‌های دکتر سید یوسف فضائلی حسینی نژاد، دکتر شهزاد فیضی و دکتر امیررضا جلیلیان – اعضای هیأت علمی پژوهشگاه علوم و فنون هسته‌ای است. نتایج این کار در مجله‌ی Applied Radiation and Isotopes (جلد ۱۱۲، سال ۲۰۱۶، صفحات ۱۳ تا ۱۹) به چاپ رسیده است.
