پژوهشگرانی از دانشگاه ارومیه و دانشگاه آزاد اسلامی واحد تبریز طی انجام یک طرح آزمایشگاهی تلاش کردند با ایجاد یک فیلم نانوکامپوزیتی یک بستهبندی ضد میکروب تولید کنند. این فیلم را میتوان بهمنظور ضدعفونی کردن زخم و ترمیم سوختگی نیز استفاده کرد.
تولید بسته بندی نانوکامپوزیتی با خواص مطلوب
بستهبندی یکی از مسائل اساسی در سلامت غذاست. بستهبندیهای فعال، بستهبندیهایی هستند که علاوه بر نقش ممانعت کننده در برابر ورود عوامل خارجی، نقشهای دیگری نیز دارند. این نوع بستهبندیها جدیداً مورد توجه تولیدکنندگان مواد غذایی قرارگرفتهاند. استفاده از دانش نانو میتواند سبب بهبود کیفیت و کارایی مواد بستهبندی و در نتیجه، اطمینان از امنیت غذایی شود. بستهبندیهای مبتنی بر فناوری نانو ویژگیهای مکانیکی، شیمیایی، حرارتی و میکروبی متفاوتی نسبت به بستهبندیهای رایج دارند.
دکتر هادی الماسی هدف از این پژوهش را استفادهی همزمان از نانوسلولز میکروبی و نانوذرات اکسید روی بهمنظور تولید یک فیلم نانوکامپوزیتی ضد میکروب با خواص مطلوب عنوان نمود.
در ساختار این پوششها مواد ضد میکروبی کمتری نسبت به موارد مشابه استفاده شده و خطرات مربوط به استفاده از نگهدارندههای مصنوعی در مواد غذایی را کاهش داده است که به تولید محصول غذایی نهایی سالم منجر میشود.
الماسی در ادامه به توضیح نقش نانوذرات در فیلم نانوکامپوزیتی پرداخت و گفت: «برخی از نانوذرات اکسید فلزی از جمله اکسید روی دارای خاصیت ضد میکروبی هستند. همچنین در علم پلیمر و تولید پلیمرهای نانوکامپوزیتی، از آنها بهعنوان تقویتکننده جهت بهبود خواص مکانیکی و حرارتی پلیمرها استفاده میشود. هر دوی این ویژگیها یعنی خاصیت ضد میکروبی و اثر تقویتکنندگی، ارتباط تنگاتنگی با نحوهی پخش نانوذرات اکسید روی در بستر فیلمهای پلیمری و همچنین اندازهی نانوذرات دارد. در پژوهش حاضر، از امواج فراصوت جهت کاهش اندازهی ذرات اکسید روی استفاده شده و خواص فیلم نهایی نسبت به موارد مشابه ارتقا یافته است.»
وی افزود: «در این پژوهش، فیلم سلولز باکتریایی حاوی نانوذرات اکسید روی تولید شده است. هدف اصلی، کنترل رهاسازی نانوذرات از فیلم سلولز به داخل محیط مایع بود. بدین منظور از امواج فراصوت و همچنین تولید فیلم سه لایه استفاده شد. سپس ویژگیهایی که یک فیلم بستهبندی مواد غذایی باید دارا باشد، نظیر بازدارندگی در برابر بخار آب، خواص مکانیکی، ویژگیهای حرارتی و مورفولوژیکی و همچنین خواص ضد میکروبی آن ارزیابی شده و در نهایت تأثیر امواج فراصوت و لایهای بودن بر روی رهاسازی نانوذرات مورد بررسی قرار گرفت.»
نتایج بیانگر این مطلب بودند که استفاده از امواج فراصوت موجب کاهش اندازهی نانوذرات اکسید روی در ساختار فیلم شده و از مهاجرت نانوذرات اکسید روی از بستر فیلم به داخل آب تا حدودی جلوگیری مینماید.
این تحقیقات حاصل تلاشهای دکتر هادی اسلامی- عضو هیأت علمی دانشگاه ارومیه- و فرشته شاهمحمدی- دانشآموختهی مقطع کارشناسی ارشد دانشگاه آزاد اسلامی واحد تبریز- است. نتایج این کار در مجلهی Carbohydrate Polymers (جلد ۱۴۹، سال ۲۰۱۶، صفحات ۸ تا ۱۹) به چاپ رسیده است.