محققان مرکز تحقیقات علوم دارویی دانشگاه علوم پزشکی تهران در یک طرح آزمایشگاهی خواص آنتی‌اکسیدانی و آنتی بیوتیک نانوذرات اکسید منیزیم را مورد بررسی قرار داده و قابلیت آن‌ها را به‌عنوان داروهای ضد سموم ارزیابی کرده‌اند. از نتایج این تحقیق می‌توان در حوزه‌ها
جلوگیری از اثرات سمی آفت‌کش‌ها به کمک نانوذرات
ترکیبات ارگانوفسفره از حشره‌کش‌ها و آفت‌کش‌های مهم هستند که اشکال مورد استفاده‌ی آن‌ها در جنگ شیمیایی به‌عنوان عامل اعصاب معروف است. وجود آن‌ها یکی از مشکلات اصلی کلینیکی در دنیا با هزاران قربانی در سال است. سموم ارگانوفسفره که در برخی کشورها به‌صورت گسترده در کشاورزی مورد استفاده قرار می‌گیرند، گاهی اوقات علاوه بر کشتن آفت‌ها و حشرات مزاحم، سلامت انسان‌ها را نیز به خطر می‌اندازد. ازاین‌رو تعدیل سمیت این سموم خطرناک می‌تواند راهی برای ارتقای سلامت جامعه باشد.
منا نوایی نیگجه از نانوذرات اکسید منیزیم به‌عنوان یک نانوذره‌ی پرکاربرد در صنایع و حوزه‌های مختلف علم یاد کرد و افزود: «نانوذرات اکسید منیزیم یکی از ذرات اکسید فلزی است که به‌طور گسترده در صنایعی نظیر داروسازی، لوازم‌آرایشی، بسته‌بندی مواد غذایی، پزشکی و الکترونیک مورد استفاده قرار می‌گیرد. ارزان بودن، زیست سازگاری، غیرسمی بودن و پایداری حرارتی بالا از مزایای عمده‌ی این نانوذرات است. در این مطالعه ظرفیت آنتی‌اکسیدانی و آنتی‌بیوتیکی نانوذرات مذکور در برابر یکی از رایج‌ترین سموم ارگانوفسفره بر روی لنفوسیت جدا شده از خون انسان ارزیابی شده است.»
وی تأکید کرد: «با توجه به قابلیت قابل‌توجه آنتی‌اکسیدانی و آنتی‌بیوتیکی نانوذرات اکسید منیزیم، می‌توان از آن‌ها جهت کنترل اثرات مضر سموم مختلف در حوزه‌ی سم‌شناسی و پزشکی بهره برد و به این ترتیب اثرات جانبی حاصل از استفاده‌ی این سموم بر سلامت انسان را کاهش داد.»
بر اساس مطالعات انجام شده، اکسید منیزیم در ابعاد نانومتری و در غلظت‌های میکرویی می‌تواند خواصی متفاوت و معکوس نسبت به حالت سمی از خود بروز دهد. همچنین کاربرد این نانوذرات به همراه سم کلروپیریفوس، نه‌تنها سبب مقاومت سلول‌ها در برابر این سم می‌گردد، بلکه با خنثی کردن اثرات سمی این ماده می‌تواند به‌عنوان یک ماده‌ی آنتی‌اکسیدان و آنتی‌بیوتیک مورد استفاده قرار گیرد.
نوایی نیگجه در رابطه با مراحل انجام طرح حاضر گفت: «در این تحقیق پس از سنتز و مشخصه یابی نانوذرات اکسید منیزیم و اطمینان از ابعاد نانومتری آن با استفاده از آزمون MTT، چهار غلظت از آن انتخاب شد. در ادامه تأثیرات غلظت‌های مختلف نانوذره‌ی اکسید منیزیم در حضور سم کلروپیریفوس بر روی لنفوسیت‌های جدا شده از خون انسان بررسی شده و پس از گذشت ۷۲ ساعت فاکتورهای مربوط به حیات سلولی و اکسیدانو استرس مورد بررسی قرار گرفت. در انتها آزمون‌های مربوط به ردیابی مکانیسم اثرگذاری سم کلروپیریفوس و نانوذرات اکسید منیزیم انجام شد.»
این محقق در پایان افزود: «نتایج نشان داده‌اند که نانوذرات اکسید منیزیم با مهار مسیرهای اثرگذاری سم کلروپیریفوس، سبب خنثی شدن اثرات منفی و مخرب این سم بر روی لنفوسیت‌های انسانی می‌گردد.»
این تحقیقات حاصل یکی از تحقیقات ادامه دار تیم تحقیقاتی دکتر محمد عبدالهی- عضو هیأت علمی دانشگاه علوم پزشکی تهران- با همکاری منا نوایی نیگجه- دانشجوی مقطع دکترای دانشگاه علوم پزشکی تهران- ویدا حیدری- دانشجوی مقطع کارشناسی ارشد دانشگاه آزاد اسلامی واحد اهر- و همکارانی از مرکز تحقیقات علوم دارویی دانشگاه علوم پزشکی تهران است. نتایج این کار در مجله‌ی Research Journal of Medical Sciences (جلد ۲۰، شماره‌ی ۱۱، سال ۲۰۱۵، صفحات ۱۰۲۱ تا ۱۰۳۱) به چاپ رسیده است.
