محققان دانشگاه شهید مدنی آذربایجان با استفاده از پروتئینهای موجود در پوستهی تخممرغ موفق شدند نانوکامپوزیتی سنتز کنند که میتوان از آن برای سنجش آلودگی زیستمحیطی استفاده کرد. این نانوکامپوزیت در مقیاس آزمایشگاهی سنتز شده است.
سنجش آلودگیهای زیستمحیطی به کمک پروتئینهای پوستهی تخممرغ
به دلیل سمیت بالا و فاکتور تجمع زیستی عنصر جیوه، تلاشهای گستردهای بهمنظور اندازهگیری این فلز خطرناک در نمونههای زیستمحیطی صورت گرفته است. روشهایی از جمله روشهای تحلیلی بدین منظور مورد ارزیابی و استفاده قرار گرفتهاند. این روشها اغلب زمانبر، گران و نیازمند تجهیزات پیچیده هستند. ازاینرو تلاش برای ارائه روشهای تجزیه ای ارزان و دقیق کماکان ادامه دارد.
دکتر حبیب رزمی هدف از انجام این طرح را استفاده از پروتئینهای موجود در غشای تخممرغ و اکسید گرافن جهت اندازهگیری مقادیر اندک فلز جیوه در نمونههای زیستمحیطی عنوان نمود.
وی افزود: «نانوکامپوزیت سنتز شده ارزان و سازگار با محیطزیست است و میتواند بهطور مؤثر منجر به بهبود حساسیت روش تجزیهای و سرعت آنالیز در اندازهگیری مقادیر اندک جیوه در نمونههای محیطی گردد»
غشای پوستهی تخممرغ یک بیوپلیمر از جنس پروتئین است که در زیر میکروسکوپ بهصورت نانوالیاف دیده میشود. این نوع مورفولوژی نسبت سطح به حجم بزرگی را ارائه مینماید که از لحاظ شیمی سطح میتواند خواص جذبی یا کاتالیزوری مؤثری داشته باشد. از سوی دیگر، نانوذرات کربنی علیالخصوص اکسید گرافن احیا شده رفتار جذبی قوی در قبال طیف وسیعی از ترکیبات شیمیایی آلاینده را از خود نشان دادهاند. در طرح حاضر، با ایجاد یک ساختار نانوکامپوزیتی غشای پوستهی تخممرغ/اکسید گرافن از خواص جذبی هر دو ماده به منظور پیش تغلیظ یونهای جیوه و سنجش آن به روش ولتامتری برهنه سازی استفاده شده است.
بر اساس ارزیابیهای صورت گرفته، حد تشخیص روش پیشنهادی برابر ۰/۱۴ نانوگرم بر میلی لیتر به دست آمده است.
این تحقیقات حاصل تلاشهای دکتر حبیب رزمی و دکتر رحیم محمدرضایی- اعضای هیأت علمی دانشگاه شهید مدنی آذربایجان– و دکتر سید جواد موسوی – دانشآموختهی مقطع دکترای این دانشگاه و عضو هیأت علمی دانشگاه فنی حرفهای ارومیه- است. نتایج این کار در مجلهی Microchimica Acta (جلد ۱۸۳، شمارهی ۲، سال ۲۰۱۶، صفحات ۵۵۵ تا ۵۶۲) به چاپ رسیده است.