محققانی از دانشگاه صنعتی شریف و دانشگاه علوم پزشکی تهران نانوساختار ویژه‌ای را با استفاده از نانومیله‌های طلا سنتز کرده و با ایجاد اصلاحاتی در آن‌ها موفق شدند از این نانوساختار تغییریافته‌ی آزمایشگاهی به‌منظور تشخیص و درمان سرطان استفاده کنند. گفتنی است،
امکان تشخیص و درمان همزمان سرطان به کمک نانوذرات
امروزه خواص وابسته به اندازه و شکل نانوذرات فلزی موضوع بسیاری از تحقیقات شده‌است. نانوذرات اکسید آهن و طلا به دلیل برخورداری از خواص مغناطیسی و نوری ویژه، بیش از سایر نانوذرات فلزی مورد توجه قرار گرفته‌اند. این نانوذرات پتانسیل بسیار بالایی جهت استفاده در بازه‌ی وسیعی از کاربردها از خود نشان داده‌اند. سنتز نانوذرات طلا با اشکال مختلف می‌تواند موجب تغییر خواص نوری این نانوذرات گردد.
دکتر محمدرضا هرمزی نژاد ضمن اشاره به این مطلب که خواص نانوذرات طلا شدیداً تحت تأثیر شکل، اندازه و ساختار کریستالی آن‌ها است، گفت: «هدف اصلی این پژوهش افزایش کارایی درمان سرطان با استفاده از نانوساختارهاست. نانوساختارها اگر به‌درستی و بر اساس هدفی خاص طراحی و سنتز شوند، امکان تشخیص و درمانبیماری را به‌صورت همزمان فراهم می‌کند. بر همین اساس در این تحقیق، ساختاری مبتنی بر نانومیله‌های طلا و نانوذرات آهن طراحی و سنتز گردیده است تا هم برای درمان فتوترمال و هم تصویربرداری MRI کارایی لازم را داشته باشند. پایدارسازی و تأمین زیست سازگاری نانوساختار بدون آنکه قابلیت درمانی آن‌ها تحت تأثیر قرار گیرد نیز یک چالش اساسی به شمار می‌رود.»
استفاده از این نانوذرات کارایی درمان سرطان را افزایش داده و به‌طور مؤثر سبب حذف سلول‌های سرطانی می‌گردد؛ بدون آنکه نیازی به استفاده از لیزرهای توان بالا و یا درمان چندمرحله‌ای وجود داشته باشد.
وی ادامه داد: «در این تحقیق به‌صورت همزمان از خاصیت پلاسمونی نانوذرات طلا و خاصیت سوپرپارامغناطیسی نانوذرات آهن استفاده شده است. نانوساختار حاصل، یک ساختار هیبریدی است که به دلیل داشتن هر دو خاصیت، می‌توان از آن جهت تشخیص و درمان سرطان استفاده کرد.»
هرمزی نژاد با ارائه‌ی توضیحاتی کامل‌تر در خصوص مراحل انجام این پژوهش افزود: «در مرحله‌ی اول نانوذرات با خواص پلاسمونی و مغناطیسی مناسب طراحی شد. پارامترهای سنتز ساختار به‌گونه‌ای کنترل شد که بتوان با لیزر توان پایین نانوساختار را تحریک نموده و نیز در تصویربرداری MRI کنتراست کافی ایجاد نماید. در ادامه نانوذرات سنتز شده به‌گونه‌ای اصلاح شدند تا هم پایداری کافی برای کاربرد در محیط‌های بیولوژیکی داشته باشند و هم زیست سازگاری آن‌ها افزایش یابد. در نهایت خون سازگاری، زیست سازگاری نانوذرات و همچنین کارایی درمانی آن‌ها در فاز برون تنی مورد ارزیابی قرار گرفت.»
این تحقیقات حاصل تلاش‌های منا خفاجی- دانشجوی مقطع دکترای پژوهشکده نانو دانشگاه صنعتی شریف- دکتر منوچهر وثوقی، دکتر محمدرضا هرمزی نژاد و دکتر اعظم ایرجی زاد- اعضای هیأت علمی دانشگاه صنعتی شریف- دکتر رسول دیناروند- عضو هیأت علمی دانشگاه علوم پزشکی تهران- است. نتایج این کار در مجله‌ی
Scientific Reports (Nature Publication Group) (جلد ۲۳۰، سال ۲۰۱۶، صفحات ۳۹ تا ۴۸) به چاپ رسیده است.
