محققان ایرانی دانشگاه علوم پزشکی اصفهان و دانشگاه تربیت مدرس موفق شدند با انجام یک طرح آزمایشگاهی امکان استفاده‌ی همزمان از امواج فراصوت و نانوذرات طلا را به‌منظور تخریب سلول های سرطانی مورد بررسی قرار دهند.
تخریب سلول‌های سرطانی به کمک نانوذرات و امواج فراصوت
سونوتراپی عبارت است از درمان دردها و سایر مشکلات با استفاده از امواج فراصوت. استفاده از امواج فراصوت در درمان پیش از استفاده‌ی آن در تشخیص مطرح بوده است. امواج فراصوت امواج مکانیکی هستند و اعمال آن‌ها درون بافت بدن، موجب ایجاد حرارت می‌گردد؛ این حرارت به‌عنوان یک تسکین‌دهنده عمل می‌کند. امروزه استفاده از امواج فراصوت به‌منظور تخریب موضعی بافت های توموری مورد بررسی قرار گرفته است.
دکتر احمد شانئی ضمن معرفی پدیده‌ی حفره‌سازی ناشی از اعمال امواج فراصوت، در رابطه با اهداف طرح گفت: «هنگامی‌که امواج فراصوت درون محیط مایع انتشار می‌یابد، نواحی فشردگی و نواحی انبساط درون مایع ایجاد می‌شود. بنابراین نواحی موضعی افزایش و کاهش‌های متناوبی از فشار را تجربه می‌کنند. این موضوع موجب تشکیل و بزرگ شدن حباب‌های گاز می‌گردد که به حفره سازی موسوم است. در این پژوهش سعی شده است با استفاده‌ی همزمان از امواج فراصوت و پدیده‌ی حفره‌سازی و نانوذرات طلا، سلول‌های سرطانی تخریب گردد. در این پژوهش اندازه‌ی بهینه‌ی نانوذرات مورد استفاده دز این فرایند تعیین شده است.»
استفاده از فرایند معرفی شده در طرح حاضر جهت تخریب سلول سرطانی موجب اعمال کمترین اثرات جانبی بر بافت‌های سالم اطراف تومور می‌گردد.
در این طرح از پدیده‌ی حفره‌زایی جهت تخریب تومور سرطانی استفاده شده است. بدین‌صورت که حباب‌های تولیدشده‌ی ناشی از اعمال امواج فراصوت به یکدیگر می‌پیوندند و پس‌ازاینکه اندازه‌ی آن‌ها به یک اندازه‌ی بحرانی رسید، می‌ترکند. این موضوع موجب ایجاد یک انرژی بسیار بالا و تجزیه‌ی آب به رادیکال‌های آزاد می‌گردد. حضور نانوذرات طلا موجب کاهش آستانه‌ی شدت مورد نیاز برای وقوع پدیده‌ی حفره سازی می‌شود.
در طرح حاضر، تأثیر مقدار و اندازه‌ی نانوذرات طلا بر فعالیت حفره‌سازی فراصوتی مورد بررسی قرار گرفته است. بدین منظور، میزان تولید رادیکال هیدروکسیل در غیاب و در حضور نانوذرات طلا در ابعاد مختلف ارزیابی شده و به‌عنوان یک معیار شدت حفره‌سازی مطالعه شده است.
این تحقیقات حاصل تلاش‌های دکتر احمد شانئی- عضو هیأت علمی دانشگاه علوم پزشکی اصفهان- و دکتر محمدمهدی شانئی- دانشجوی مقطع دکترای دانشگاه تربیت مدرس- است. نتایج این کار در مجله‌ی Ultrasonics Sonochemistry (جلد ۳۴، سال ۲۰۱۷، صفحات ۴۵ تا ۵۰) به چاپ رسیده است.
