استفاده از پروتئین برای بهبود قدرت تفکیک لنزها در میکروسکوپ نوری

محققان انگلیسی موفق به ساخت سوپرلنزی شدند که می‌توان با استفاده از آن ساختارهای نانومقیاس را نیز مشاهده کرد. در این لنزها از ترکیبات زیستی استفاده شده است.

یک تیم تحقیقاتی از دانشگاه آکسفورد موفق به استفاده از تار عنکبوت در ساخت لنز شده تا در نهایت پتانسیل میکروسکوپ‌ها را افزایش دهد.
بیش از یک قرن است که دانشمندان به دنبال افزایش قدرت تفکیک لنزهای میکروسکوپ‌ها هستند. به دلیل محدودیت‌های فیزیکی، با لنزهای شیشه‌ای نمی‌توان اجسام کوچکتر از ۲۰۰ نانومتر را مشاهده کرد. با این حال سوپرلنزها می‌توانند فراتر از این محدودیت را نیز به تصویر بکشند.
چندی پیش پژوهشگران دانشگاه بانگور با استفاده از نانوذرات موفق به ساخت سوپرلنزی شدند که عملکرد قابل توجهی دارد. در راستای بهبود این نوع سوپرلنزها، محققان به سراغ استفاده از تار عنکبوت رفتند. این گروه نشان دادند که با استفاده از این تارها می‌توان بزرگنمایی لنزها را ۲-۳ برابر افزایش داد. این اولین باری است که از مواد زیستی در ساخت سوپرلنزها استفاده می‌شود.
نتایج این پروژه در قالب مقاله‌ای با عنوان “Spider Silk: Mother Nature’s Bio-Superlens” در نشریه Nano Letters منتشر شده است که در آن محققان از نانوساختارهای سیلندری شکل تار عنکبوت برای ساخت لنز استفاده کردند.
زنگبو وانگ از محققان این پروژه می‌گوید: « ما در این پروژه نشان دادیم که می‌توان قدرت تفکیک میکروسکوپ‌ها را با استفاده از این سوپرلنز تغییر دهیم. اما فناوری ساخت این سوپرلنز به حدی پیچیده است که زیرساخت آن برای همگان در دسترس نیست.»
فریتز ولراث از محققان دیگر این پروژه می‌گوید: « بسیار جالب توجه است که می‌توان از تار عنکبوت برای رسیدن به این دستاورد استفاده کرد. ما بیش از دو دهه روی این فناوری در آزمایشگاه کار کرده‌ایم.»
از این لنز می‌توان برای مشاهده اجسام بسیار کوچک در مقیاس نانومتری و دیدن ساختارهای میکرومقیاس زیستی استفاده کرد.
با استفاده از این لنز می‌توان جزئیات ساختاری موجود در سطح میکروتراشه‌ها و بلو ری‌ها را مشاهده کرد چیزی که با میکروسکوپ‌های نوری رایج دیدن آن امکان‌پذیر نیست.
از دیگر مزایای این فناوری می توان به میدان دید بالای آن اشاره کرد که در کنار اقتصادی بودن فناوری موجب شده تا جذابیت تجاری‌ زیادی داشته باشد.