محققان دانشگاه صنعتی اصفهان در تحقیقات آزمایشگاهی خود به روشی دست‌یافته‌اند که به کمک آن می‌توان ابتلا به سرطان ریه را با آزمایش ادرار تشخیص داد. تشخیص زودهنگام سرطان ریه و شروع درمان آن، نقش بسزایی در موفقیت در درمان این بیماری خطرناک ایفا می‌کند.
تشخیص سرطان ریه با آزمایش ادرار
سرطان ریه نوعی بیماری است که مشخصه‌ی آن رشد کنترل نشده‌ی سلول در بافت‌های ریه است. اگر این بیماری درمان نشود، رشد سلولی می‌تواند به بیرون از ریه گسترش پیدا کرده و به بافت‌های اطراف یا سایر اعضای بدن برسد. این بیماری به‌عنوان یکی از کشنده‌ترین نوع سرطان‌هاست و در جهان سالانه شمار زیادی از زنان و مردان را به کام مرگ می‌کشاند. سرطان ریه بعد از سرطان پستان، دومین عامل مرگ‌ومیر زنان در جهان است. تشخیص و شناسایی زودهنگام این بیماری می‌تواند فرایند درمان را آسان کند.
دکتر زهرا هاشمیان هدف از انجام این تحقیق را ابداع و معرفی روشی بر پایه‌ی نقاط کوانتومی و اثر فلورسانس جهت تشخیص مولکول‌های زیستی مربوط به بیماری سرطان ریه (آدنوزین موجود در ادرار) عنوان نمود.
وی ادامه داد: «این روش از دقت، حساسیت و گزینش پذیری بالایی نسبت به سایر روش‌های تشخیص برخوردار است.»
هاشمیان در ادامه افزود: «در این طرح از نقاط کوانتومی ارزان‌قیمت کادمیم سولفید به‌عنوان بستری با مساحت سطح بالا جهت تثبیت آپتامر ضد آدنوزین بر روی سطح این نقاط کوانتومی استفاده شده است.»
این محقق در ارائه‌ی توضیحاتی کامل‌تر در خصوص سازوکار این روش گفت: «در طرح حاضر یک آپتاسنسور جدید به‌منظور تشخیص و اندازه‌گیری آدنوزین بر پایه‌ی انتقال انرژی رزونانس فلورسانس طراحی و ساخته شده است. از نقاط کوانتومی کادمیم سولفید با طول موج تحریک ۳۸۵ نانومتر و ماکزیمم نشر فلورسانس در ۵۳۷ نانومتر به‌عنوان گونه دهنده استفاده شد. همچنین از پلی‌پیرول نیز به دلیل داشتن دامنه طیف جذبی وسیع به‌عنوان پذیرنده استفاده شد. از این روش جهت تشخیص کمی آدنوزین در نمونه‌ی ادرار یک بیمار مبتلا به سرطان ریه استفاده شد و نتایج با روش‌های استاندارد مورد مقایسه قرار گرفت.»
نتایج نشان داده‌اند که بازه خطی این روش بین ۲۳ تا ۱۴۶ و حد تشخیص آن ۹/۳ نانومول بر لیتر بوده است.
این تحقیقات حاصل تلاش‌های دکتر زهرا هاشمیان- فارغ‌التحصیل مقطع دکتری دانشگاه صنعتی اصفهان- دکتر تقی خیامیان و دکتر محمد سراجی- اعضای هیأت علمی دانشگاه صنعتی اصفهان- و مرضیه پشته شیرانی- دانشجوی مقطع دکتری این دانشگاه- است. نتایج این کار در مجله‌ی Biosensors and Bioelectronics (جلد ۷۹، سال ۲۰۱۶، صفحات ۳۳۴ تا ۳۴۰) به چاپ رسیده است.
