پژوهشگران دانشگاه علوم پزشکی مشهد در تحقیقات آزمایشگاهی خود موفق به ساخت سیستم دارورسانی هدفمندی شده‌اند که نسبت به نمونه‌ی تجاری آن عملکرد بهتری دارد. این سیستم که به منظور درمان سرطان پستان طراحی شده، به میزان بسیار مطلوبی از رشد تومور جلوگیری نموده و نیمه عمر داروی ضدسرطان را در خون افزایش می‌دهد.
گامی به سوی درمان کارآمدتر سرطان پستان
سرطان پستان، شایع‌ترین سرطان در میان زنان است و رتبه‌ی دوم مرگ ناشی از سرطان به این بیماری نسبت داده شده است. جراحی، پرتودرمانی، شیمی و هورمون درمانی از راهکارهایی است که در مراحل مختلف درمان سرطان پستان استفاده می‌شود. دوستاکسل (DTX) یک داروی ضدسرطان است که معمولاً به صورت تنها و یا ترکیبی با داروهای دیگر در درمان سرطان پستان استفاده می‌شود.
دکتر مونا علی بلندی در خصوص ضرورت تحقیق صورت گرفته عنوان کرد: «در حال حاضر فرم تجاری DTX با نام تاکسوتر در بازار موجود است. از آنجا که در این فرم موادی از قبیل توئین ۸۰ و اتانول به عنوان حلال مورد استفاده قرار می‌گیرد، اثرات سوء جدی همچون افزایش حساسیت و واکنش‌های التهابی را به دنبال دارد. جهت غلبه بر این عوارض جانبی روش‌های نوینی از جمله استفاده از نانوحامل‌ها توسعه یافته‌است. در این مطالعه نیز هدف ما تهیه‌ی یک سیستم دارورسانی هوشمند با خواص درمانی اصلاح شده برای حمل این دارو بوده است.»
به گفته‌ی این محقق، در سال‌های اخیر توجه بسیاری از محققان به استفاده از انواع نانوحامل‌های دارویی پلیمری و یا ساختار‌های شبیه به آن‌ها همچون لیپوزوم‌ها و میسل‌های پلیمری جهت کپسوله کردن داروی ضد سرطان جلب شده است. این نانوحامل‌ها عموماً به صورت همزمان ویژگی آبدوست و آبگریز را در خود دارند. با این حال، وزیکول‌های پلیمری خودتجمعی نسبت به این نانوحامل‌ها از مزایای دیگری از جمله پایداری بالا برای جلوگیری از نشت مواد دارویی، زمان گردش طولانی مدت در خون و بهبود خواص انتشار کنترل شده برخوردارند.
علی بلندی در ادامه افزود: «در این مطالعه داروی دوستاکسل در نانوساختارهای خودتجمعی پلیمری زیست سازگار و زیست تخریب پذیر (بر پایه دکستران-پلی لاکتاید-کو-گلایکولاید) بارگیری شده است. از طرفی این سیستم خودتجمعی با اسید فولیک نیز هدفمند شده است. در واقع ضمن افزایش حلالیت داروی دوستاکسل، بارگیری در ساختار نانوذره‌ای، هدفمند نمودن آن و پوشش سطح نانوذره با پلیمر دکستران خواص درمانی این عامل درمانی به طرز قابل ملاحظه‌ای بهبود یافته است.»
نتایج به دست آمده از آزمایش‌های برون و درون تنی بر روی مدل سرطان پستان، نشان دهنده‌ی اثرات بسیار مطلوب فرمولاسیون تهیه شده و حاکی از عملکرد کارآمدتر آن نسبت به داروی تجاری تاکسوتر است. در واقع این سیستم دارویی هدفمند، حمل غیر اختصاصی دارو را به بافت‌های سالم کاهش می‌دهد. همچنین تجمع توموری این فرمولاسیون بالا بوده و نیمه عمر دارو و مدت زمان باقی ماندن دارو در خون افزایش یافته است.
این تحقیقات توسط دکتر مونا علی بلندی،دکتر محمد رمضانی، دکتر خلیل آبنوس، دکتر فرزین هادیزاده و دکتر سید محمد تقدیسی حیدریان- اعضای هیأت علمی دانشگاه علوم پزشکی مشهد- صورت گرفته و نتایج آن در مجله‌ی Journal of Controlled Release (جلد ۲۴۱، سال ۲۰۱۶، صفحات ۴۵ تا ۵۶) با ضریب تاثیر ۷٫۴۴۱ (Impact Factor=7.441) منتشر شده است.
