فناوری نانو گزینههای تازهای برای تضمین ایمنی موادغذایی برای این صنعت ایجاد کرده است. استفاده از نانوذرات با خواص آنتیباکتریال تا نانوساختارهای مهندسی شده، جُملگی برای از بینبردن باکتریها و عوامل بیماریزا مورد استفاده قرار میگیرند.
فناوری نانو از چه راههایی به تضمین ایمنی غذا کمک می کند؟
سازمانهایی نظیر سازمان غذا و داروی آمریکا (FDA) و آژانس استاندارد مواد غذایی بریتانیا وظیفه بررسی ایمنی مواد غذایی و تضمین کیفیت آن را به عهده دارند. هر سال بیش از ۴۲۰ هزار نفر در اثر مشکلات موجود در مواد غذایی جان خود را از دست میدهند. یکی از رایجترین پاتوژنهایی که با آلودگی مواد غذایی مرتبط است، عوامل ایجاد کننده اسهال نظیر نروویروسها و باکتریهایی مانند سالمونلا هستند.
در حال حاضر روشهای مختلفی برای به حداقل رساندن خطرات مربوط به بیماریهای ناشی از مواد غذایی وجود دارد، اما بیشتر این روشها با محدودیت و اشکالاتی روبرو هستند. برای حل این مشکل، صنایع غذایی به دنبال ارائه روشهایی با کارایی بالا و هزینه کم هستند تا بتوانند با استفاده از آنها کیفیت مواد غذایی را تضمین کنند.
در این بین فناوری نانو نقش بسیار مهمی میتواند ایفا کند. یکی از نقشهای کلیدی فناوری نانو، ارائه روشهای بستهبندی با ایمنی بالا است. در این میان نانوذرات نقره سهم بالایی دارند. نقره از دیرباز به عنوان یک ماده ضدمیکروب شناخته میشود که برای ضدعفونی کردن مورد استفاده قرار میگیرد.
با کاهش ابعاد نقره و تولید نانوذرات، کارایی این مواد برای کنترل رشد باکتریها افزایش مییابد، همچنین زیستسازگاری آنها در پستانداران نیز بهبود مییابد. این نانوذرات در پوششهای زیستتخریبپذیر قرار داده میشوند تا بتواند فعالیت باکتریها را متوقف کند.
علاوه براین، اتصال برخی گروههای شیمیایی نظیر اسیدهای امینه به سطح، میتواند برای تولید زیستفیلمها مورد استفاده قرار گیرد تا در نهایت مانع از فعالیت باکتریها شود.
از دیگر روشهای حفاظت از مواد غذایی با کمک فناوری نانو، استفاده از اکسیدهایی نظیر دی اکسید تیتانیوم، اکسید روی و اکسید سریم است. این نانومواد نقش فتوکاتالیست را ایفا کرده و در نهایت با تولید گونههای فعال اکسیژن موجب از بین بردن ترکیبات آلی نظیر باکتریها میشود.
برخی مواد طبیعی نیز میتواند برای ایجاد اثر ضدباکتری استفاده شود. نانوکپسوله کردن روغن آویشن با پلیساکارید سویا در نهایت منجر به تولید مادهای می شود که قادر به از بین بردن باکتریها است.
صنعت بستهبندی مواد غذایی اخیراً دریافته است که ذرات سلولز و سلنیم میتواند با تولید گونههای فعال اکسیژن موجب افزایش کیفیت مواد غذایی شود.
از جدیدترین روشهای حوزه فناوری نانو برای مبارزه با باکتریها در مواد غذایی، استفاده از نانوساختارهای آبی مهندسی شده (EWNS) است. این نانوساختارها با داشتن گروههای باردار میتوانند با سطح میکرواورگانیسمها برهمکنش داده و آنها را از بین ببرند.