محققان دانشگاه صنعتی شاهرود با انجام یک طرح آزمایشگاهی با هدف یافتن ماده‌ای برای جایگزینی مواد نگه‌دارنده‌ی مصنوعی، موفق به سنتز نانوکپسول‌های حاوی اسانس رزماری شدند. این نانوکپسول‌ها یک نانو ماده‌ی قدرتمند ضد باکتری عامل بیماری حصبه هستند که جایگزین خوبی برای مواد نگه‌دارنده‌ی مصنوعی به شمار می‌روند.
افزایش ماندگاری گوشت با نانوکپسول‌های حاوی اسانس رزماری
یکی از مشکلات عمده در بحث ماندگاری محصولات غذایی همچون گوشت، آلودگی به باکتری‌های خطرناکی مانند باکتری عامل بیماری حصبه است. با استفاده از مواد نگه‌دارنده‌ی مصنوعی می‌توان از بروز این مشکلات جلوگیری نمود. از سوی دیگر خود این مواد نگه‌دارنده حاوی ترکیبات شیمیایی خطرناک هستند که می‌توانند موجب ابتلا به بیماری‌های دیگر شوند. امروزه محققین به دنبال کاهش آلودگی و نگهداری محصولات غذایی با روش‌های طبیعی هستند.
به گفته‌ی دکتر احمد رجایی، در تحقیق حاضر اسانس رزماری درون نانوکپسول‌هایی از جنس پلیمر طبیعی گنجانده شده و از آن به‌عنوان یک ماده‌ی طبیعی نگه‌دارنده استفاده شده است. این نانوکپسول‌ها از خواص ضدباکتری قدرتمندی برای محافظت محصولاتی همچون گوشت در برابر عوامل بیماری‌زا برخوردارند.
وی ادامه داد: «از خصوصیات بارز این نانوکپسول‌ها، استفاده از کیتوزان به‌عنوان یک پلیمر طبیعی و نسبتاً ارزان است. هر دو ماده‌ی کیتوزان و رزماری از خصوصیات ضد باکتری برخوردارند، اما استفاده‌ی هم‌زمان از آن‌ها به‌صورت کپسول‌های نانومتری موجب شده تا سطح اثر این مواد افزایش یافته و در جلوگیری از ایجاد، رشد و تکثیر عوامل بیماری‌زا بهبود یابد.»
در طرح پیش رو از یک نانوژل متشکل از کیتوزان اصلاح‌شده با بنزوئیک اسید به‌منظور بهبود خواص ضدباکتری و افزایش پایداری اسانس رزماری استفاده شده است. میکروسکوپ الکترونی روبشی جهت تعیین قطر متوسط کپسول‌ها مورد استفاده قرار گرفته است. همچنین به‌منظور ارزیابی خواص ضدباکتری، نانوکپسول‌ها در دو حالت، درون لوله‌ی آزمایش و روی گوشت استفاده شده‌اند.
عضو هیأت علمی دانشگاه صنعتی شاهرود در رابطه با نتایج به‌دست‌آمده از این طرح گفت: «تصاویر به‌دست‌آمده از میکروسکوپ الکترونی روبشی تأئید می‌کند که اندازه‌ی این کپسول‌ها زیر ۱۰۰ نانومتر است. همچنین خواص این نانوکپسول‌ها علیه عامل بیماری حصبه نشان می‌دهد که استفاده از نانوکپسول‌های حاوی اسانس رزماری مؤثرتر از زمانی است که اسانس رزماری به‌تنهایی مورد استفاده قرار گیرد.»
این تحقیقات حاصل تلاش‌های دکتر احمد رجایی- عضو هیأت علمی دانشگاه صنعتی شاهرود- دکتر افشین محسنی فر- محقق شرکت نانوزینو- دکتر میثم طباطبائی- عضو هیأت علمی پژوهشکده بیوتکنولوژی کشاورزی- و مژگان هادیان-دانش آموخته‌ی مقطع کارشناسی ارشد دانشگاه صنعتی شاهرود- است. نتایج این کار در مجله‌ی LWT – Food Science and Technology با ضریب تأثیر ۲٫۳۲۹ (جلد ۸۴، سال ۲۰۱۷، صفحات ۳۹۴ تا ۴۰۱) منتشر شده است.
