پژوهشگران دانشگاه بین‌المللی امام خمینی (ره) قزوین در بخشی از یک پژوهش آزمایشگاهی اقدام به بررسی تأثیر شوری محیط کشت گیاه مرزه، بر روی مقدار و کیفیت نانوذرات نقره استخراج شده از این گیاه کردند. نانوذرات استخراج شده از اندازه و شکل ظاهری مطلوبی برخوردارند که این موضوع موجب افزایش کارایی آنان شده‌است.
سنتز نانوذرات نقره با کیفیت بالا از گیاه مرزه
یکی از راه‌های مقابله با بیماری‌ها، استفاده از ذرات با خاصیت ضدباکتریایی در محل‌های مساعد برای رشد آن‌ها از جمله انواع مواد غذایی، بسته‌بندی مواد دارویی و محیط‌های بیمارستانی است. با توجه به سازوکار عملکرد این ذرات، کاهش اندازه تا مقیاس نانو کارایی آن‌ها را با افزایش چشمگیر مواجه می‌کند. ازاین‌رو محققان این حوزه به دنبال روش‌هایی جهت سنتز این‌گونه ذرات در مقیاس نانو هستند.
ایمان رسایی، محقق طرح، ضمن اشاره به سنتز سبز نانوذرات به‌عنوان یک روش مقرون‌به‌صرفه جهت سنتز آن‌ها، عدم کنترل بر خواص ظاهری نانوذرات از جمله اندازه و شکل آن‌ها را یکی از مشکلات این روش‌ها خواند و افزود: «در بخشی از طرح حاضر از گیاه مرزه به‌عنوان یک منبع جهت استخراج نانوذرات نقره استفاده شده‌است. ازآنجایی‌که شکل و اندازه‌ی نانوذرات تأثیر زیادی بر کارایی آن‌ها دارد، در این طرح سعی شده تا با تغییر میزان شوری محیط رشد گیاه در قالب یک طرح آزمایشی، شکل و اندازه‌ینانوذرات به مقادیر بهینه نزدیک شود.»
وی ادامه داد: «عدم استفاده از مواد شیمیایی در فرایند سنتز نانوذرات نقره موجب کاهش آلودگی زیست‌محیطی و همچنین کاهش هزینه‌ی فرایند شده‌است.» به گفته این محقق، نانوذرات حاصل‌شده در فرایند سنتز، اندازه‌ی به‌مراتب کوچک‌تری در مقایسه با نانوذرات سنتز شده در حین فرایندهای شیمیایی داشته‌اند. این موضوع موجب شده تا نانوذرات، سطح بیشتری را جهت اتصال به باکتری و مختل کردن عملکرد زیستی آن‌ها در اختیار قرار دهند.
در طرح حاضر نانوذرات نقره با در نظر گرفتن تغییر میزان غلظت نمک در محیط رشد (تیمار) از گیاه مرزه استخراج شده و توسط آزمون‌های مختلف مشخصه یابی مورد ارزیابی قرار گرفته‌اند. سپس عملکرد ضد باکتریایی نانوذرات سنتز شده بر روی باکتریهای گرم منفی و مثبت شامل Escherichia coli، Bacillus subtilis و Bacillus vallismortis بررسی شده‌است.
نتایج حاصل‌شده از آزمون‌های مربوط به سنجش کارایی ضد باکتری نانوذرات حاکی از آن است که نانوذرات استخراج شده از گیاهی که در تیمار حاوی ۱۵۰ میکرومولار نمک طعام رشد کرده، کوچک‌ترین اندازه و بیشترین کارایی را داشته‌اند.
این تحقیقات حاصل تلاش‌های ایمان رسایی- دانش‌آموخته مقطع کارشناسی ارشد دانشگاه بین‌المللی امام خمینی (ره) قزوین- و دکتر مریم قنادنیا و دکتر سعید باغشاهی- اعضای هیأت علمی این دانشگاه- است. نتایج این کار در مجله Microporous and Mesoporous Materials با ضریب تأثیر ۶۴۹/۳ (جلد ۲۶۴، سال ۲۰۱۸، صفحات ۲۴۰ تا ۲۴۷) به چاپ رسیده‌است.
