محققان دانشگاه دانشگاه جیرفت و پیام نور کرمان با انجام یک پژوهش آزمایشگاهی، اقدام به سنتز نوعی نانوکاتالیست بر پایه‌ی گونه‌ای گیاه دارویی کردند. این نانوکاتالیست در صنایع تولید مواد شیمیایی کاربرد خواهد داشت.
تولید نانوکاتالیست بر بستر گیاهان دارویی در دانشگاه جیرفت
کاتالیست‌ها اعضای جدایی‌ناپذیر صنایع تولید مواد شیمیایی هستند. بخش اعظمی از این مواد از خارج از کشور وارد می‌شوند که این موضوع موجب خروج ارز از کشور می‌گردد. ازاین‌رو تولید داخلی کاتالیست‌ها می‌تواند صرفه‌جویی ارزی چشمگیری به دنبال داشته باشد.
دکتر آتنا نعیمی، عضو هیأت علمی دانشگاه جیرفت، ضمن اشاره به گیاهان خودرو به‌عنوان یکی از عوامل ایجاد هزینه‌های اضافی و صدمه به محصولات کشاورزی، هدف از انجام این طرح را استفاده از گیاهان خودرو جهت تولید یک نوع کاتالیست عنوان کرد.
وی ادامه داد: «استفاده از یک منبع طبیعی جهت استخراج سلولز به‌عنوان پایه‌ی کاتالیست در درجه‌ی اول موجب کاهش قابل‌توجه هزینه‌ی سنتز شده‌است و در درجه‌ی دوم کاهش آلودگی زیست‌محیطی را در پی داشته‌است. از سوی دیگر کاتالیست سنتز شده قبل بازیافت است و از فعالیت و گزینش پذیری بسیار بالایی برخوردار است.»
این پژوهش در دو فاز انجام شده‌است. در فاز اول یک میکروکامپوزیت حاوی نانوذرات نقره بر پایه‌ی سلولز طبیعی جهت تبدیل الکل‌ها به آلدئیدها و کتون‌ها سنتز شده‌است. در فاز دوم با حرارت‌دهی این میکروکامپوزیت در حضور یک گونه گیاه دارویی، یک نانوکامپوزیت متشکل از اکسید مولیبدن و نقره سنتز شد که کاربردهایی در صنایع خودروسازی خواهد داشت.
نعیمی در تشریح جزییات مراحل انجام طرح گفت: «در مرحله‌ی اول میکروبلورهای سلولز از گیاه خودروی گلرنگ استخراج شده و یک ترکیب شیف بیس از مولیبدن (MoSMC@MC) بر روی آن تثبیت شد. در ادامه بیوپلیمر (Ag/MoSMC@MC) در حضور عصاره‌ی لوبیای درختی سنتز شده و توسط روش‌های مشخصه‌یابی میکروسکوپی و طیف‌سنجی موردبررسی قرار گرفت. پس از بررسی‌های مربوط به مشخصه یابی، عملکرد کاتالیستی آن ارزیابی شد. در نهایت کاتالیست استفاده شده تحت شرایط دما بالا تجزیه شده و نانوکامپوزیت MoO3/Ag حاصل شد.»
دکتر آتنا نعیمی- عضو هیأت علمی دانشگاه جیرفت- و دکتر سید ضیا محمدی و اسما سدری- عضو هیأت علمی و دانش آموخته‌ی مقطع کارشناسی ارشد دانشگاه پیام نور کرمان- در انجام این تحقیقات همکاری داشته‌اند. نتایج این کار، در مجله‌ی Carbohydrate Polymers با ضریب تأثیر ۵٫۱۵۸ ( جلد ۱۹۹، سال ۲۰۱۸، صفحات ۲۳۶ تا ۲۴۳) به چاپ رسیده‌است.
