پژوهشگران دانشگاه علوم پزشکی گیلان موفق به ساخت نمونه‌های آزمایشگاهی حسگری شده‌اند که می‌تواند با ارزیابی نمونه‌ی خون افراد در تشخیص سرطان پستان به‌کار رود. استفاده از این نانوحسگر زیستی روشی بی‌ضرر و غیر تهاجمی برای تشخیص سرطان بوده و از نظر حساسیت، هزینه، تشخیص سریع و سهولت کار نسبت به دیگر روش‌ها برتری دارد.
نانوحسگر زیستی، روشی بی‌ضرر و دقیق در تشخیص زودهنگام سرطان پستان
تشخیص زود هنگام مبتلایان سرطان پستان کمک بسیار مؤثری در انتخاب روش درمانی مناسب و افزایش بقای بیماران خواهد کرد. سرطان پستان سه‌گانه‌ی منفی (Triple Negative Breast Cancer (TNBC))، یک زیر گروه از سرطان پستان است که ۱۵ تا ۲۰ درصد موارد این بیماری را تشکیل می‌دهد. تومورهای TNBC بیشترین حالت تهاجم و میزان عود بیماری را دارند.
به گفته‌ی دکتر الهه بزرگ زاده، پژوهشگر دانشگاه علوم پزشکی گیلان، با توجه به عدم پاسخ دهی این بیماران به درمان‌های هورمونی رایج، این نیاز وجود دارد تا شناسایی این بیماران هر چه سریع‌تر در مراحل ابتدایی صورت گیرد. با این کار علاوه بر جلوگیری از تحمیل هزینه‌های ناکارامد هورمون‌تراپی در این بیماران، فرد مبتلا می‌تواند پس از تشخیص، هر چه زودتر وارد فاز درمانی مناسب شود. به نظر می‌رسد یکی از مهمترین گام‌ها برای تشخیص و درمان این گروه از بیماران، به‌کارگیری بیومارکری خاص جهت شناسایی زود هنگام این بیماری و روشی برای سنجیدن دقیق آن است.
با توجه به اهمیت مطالب ذکر شده، هدف این مطالعه طراحی نانوزیست حسگری الکتروشیمیایی است تا به وسیله آن مقدار بیو مارکر مختص این دسته از سرطان پستان در سرم خون مورد ارزیابی قرار گیرد.
وی در ادامه افزود: «همانگونه که اشاره شد؛ از مهمترین گام‌‌‌‌‌‌‌های تشخیص انواع سرطان، استفاده از بیومارکرهای خاص مانند miRNA و سنجش آن جهت شناسایی بیماران است. استفاده از نانوزیست‌حسگرهای الکتروشیمیایی در تشخیص این بیومارکرها، روشی است که از لحاظ هزینه، حساسیت، اختصاصیت، تشخیص سریع و سهولت کار نسبت به سایر روش‌های تشخیصی برتری دارد.»
به گفته‌ی این محقق، در این پژوهش، جهت تشخیص سرطان سینه نوع (TNBC)، بیومارکر miR-199a-5p، به عنوان miRNA در گردش خون در نظر گرفته شده‌است که گزینه‌ی مناسبی برای تشخیص این نوع از سرطان است.
بزرگ زاده در خصوص نتایج به دست آمده عنوان کرد: «داده‌های پژوهش نشان دادند که نانوزیست حسگر الکتروشیمیایی طراحی شده جهت سنجش این بیومارکر از حساسیت و دقت مطلوبی برخوردار است؛ لذا می‌تواند در اندازه‌گیری غلظت‌های پایین بیومارکر نمونه‌ی سرم خون و کمک به شناسایی سرطان پستان در مراحل ابتدایی مؤثر باشد.»
به گفته‌ی بزرگ زاده، در این پژوهش از میکروسکوپ الکترونی روبشی و طیف سنجی پراش انرژی پرتو ایکس و همچنین اسپکتروفتومتر مادون قرمز، اسپکتروفتومتر UV-Vis جهت تأیید نانو مواد سنتز شده استفاده شده‌است. همچنین برای تأیید عملکرد نانو زیست حسگر الکتروشیمیایی از روش بازیابی بیومارکر در نمونه‌های سرم خون انسانی و گاوی پس از تزریق مقدار مشخص استفاده شده‌است.
این تحقیقات حاصل تلاش‌های دکتر الهه بزرگ زاده- پژوهشگر دانشگاه علوم پزشکی گیلان- دکتر عمار ابراهیمی و دکتر ایرج نیکوکار- اعضای هیأت علمی دانشگاه علوم پزشکی گیلان- و مهرداد ذکایی- دانش‌آموخته‌ی کارشناسی ارشد زیست فناوری پزشکی این دانشگاه- بوده‌است. نتایج این کار در مجله‌ی Talanta با ضریب تأثیر ۴/۲۴ (جلد ۱۸۹، سال ۲۰۱۸، صفحات ۵۹۲ تا ۵۹۸) به چاپ رسیده‌است.
