شیشههای مورد استفاده در ساختمان، لوازم الکترونیک، لوازم جانبی تجهیزات، فرش ماشینی و انواع پوشاک را میتوان مهمترین اقلام صادراتی نانومحصولات ایرانی در سال ۹۶ دانست. عراق، ترکیه و افغانستان نیز مهمترین مقصدهای صادراتی شرکتهای نانویی ایرانی بودهاند.
مهمترین اقلام صادراتی محصولات نانویی ایران در سال ۹۶ چیست؟
صادرات محصولات نانویی ایران در سال ۹۶ بیش از ۶۲٫۴ میلیون دلار و در سال ۹۵، در حدود ۳۶٫۵ میلیون دلار بودهاست. شیشههای ساختمانی با ۳۴٫۸ میلیون دلار بیشترین سهم را در صادرات محصولات حوزهی فناوری نانو داشته است. لوازم الکترونیک، لوازم جانبی تجهیزات، فرش ماشینی و انواع پوشاک به ترتیب با ۸٫۸، ۸٫۵، ۳٫۶ و۱٫۹ میلیون دلار در رتبههای دوم تا پنجم مهمترین اقلام صادراتی نانوساخت ایران در سال ۱۳۹۶ قرار دارند.
از منظر مقصد صادرات محصولات نانویی، کشور عراق با ۱۵ میلیون دلار بیشترین سهم را در واردات محصولات مبتنی بر فناوری نانو از ایران داشته است و پس از آن ترکیه و افغانستان به ترتیب با ۱۲٫۹ و ۹٫۸ میلیون دلار قرار دارند. در واقع سه کشور همسایه میزبان بیشتر محصولات نانویی ایران هستند. در رتبهی چهارم لهستان قرار دارد که ۳ میلیون دلار از محصولات نانویی به این کشور اروپایی صادر شدهاست. بررسی دقیقتر کشورهای مقصد محصولات نانویی ایرانی نشان میدهد که کشورهای همسایه ایران بیش از کشورهای دیگر میزبان محصولات نانویی بودهاند، بهطوری که ۴۷ میلیون دلار از کل صادرات ایران در سال ۹۶ به کشورهای همسایه بودهاست که این موضوع اهمیت تعامل با کشورهای همجوار برای توسعهی کسب و کار و بازار نانو را نشان میدهد.
نکتهی قابل توجه، صادرات شیشههای ساختمانی به تمام ۸ کشور اول مقصد صادراتی محصولات نانویی است. در واقع این محصول را میتوان رایجترین محصول صادراتی ایران قلمداد کرد. از منظر تنوع صادرات، عراق و ترکیه با خرید شش محصول مختلف از شرکتهای ایران سبد خرید متنوعتری نسبت به دیگر مشتریان محصولات نانویی ایران داشتهاند و بعد از آن افغانستان با ۴ محصول قرار دارد.
با تفکیک قارهای کشورهای واردکنندهی محصولات نانویی ایران، آسیا با ۸۸٫۳ درصد و اروپا با ۱۰٫۲ درصد بالاترین سهم و قارههای دیگر، سهمی کمتر از یک درصد دارند. بنابراین بیشترین مشتریان نانومحصولات ایران در آسیا و اروپا قرار دارند.
حجم کل فروش( داخلی و خارجی) محصولات نانو در سال ۱۳۹۶، به رقمی درحدود ۱۴هزار میلیارد ریال رسید. این رقم در سال ۱۳۹۵، در حدود ۷ هزار میلیارد ریال بوده که رشد ۹۵ درصدی را تجربه کردهاست. در مجموع از ۱۴ هزارمیلیارد ریال فروش در سال ۹۶، حدود ۸۲ درصد فروش داخلی و ۱۸ درصد صادرات به کشورهای دیگر بودهاست. افزایش کل حجم بازار نانو در سالهای ۹۳ ، ۹۴ و ۹۵ به ترتیب ۹۷، ۹۸ و ۱۲۸ درصد بودهاست. از این رو برای پنجمین سال پیاپی در بازهی زمانی ۱۳۹۱ تا ۱۳۹۶ شاهد افزایش دو برابری فروش محصولات نانو هستیم. لازم به ذکر است که حجم فروش هدفگذاری شده برای سال ۹۶، رقم ۱۱ هزار میلیارد ریال بود که میزان تحقق یافته بیش از مقدار هدفگذاریشده بود. از کل فروش انجام شده در سال ۹۶، نزدیک به ۹۵درصد از فروش مربوط به کالا، ۳درصد تجهیزات و ۲درصد خدمات است.
لازم به ذکر است که از سال ۹۴ تا ۹۶، چهل و نه کشور میزبان محصولات نانویی ایرانی بودهاند که از جمله این کشورها میتوان به آلمان، ایتالیا، استرالیا، سوئیس، سوئد، آمریکا، کانادا، چین و کرهجنوبی اشاره کرد.