محقق دانشگاه صنعتی اصفهان در قالب یک رساله دکتری تحت حمایت شرکت شیر خشک پگاه، موفق به ساخت یک نمونه آزمایشگاهی از نانوحسگر قابل‌حمل جهت تشخیص سریع نوعی باکتری در شیر خشک نوزاد شد.
صنعت و دانشگاه به دنبال افزایش سلامت نوزادان
فساد میکروبی در محصولات غذایی یکی از عوامل تهدید سلامت جوامع بشری به شمار می‌روند. ازاین‌رو، تشخیص سریع و دقیق عوامل بیماری‌زا پیش از ورود محصولات غذایی به بازار می‌تواند یکی از رویکردهای اصلی پیش‌گیری از بسیاری از بیماری‌هاست. در این راستا محققی از دانشگاه صنعتی اصفهان در قالب رساله دکتری خود و با حمایت و همکاری شرکت شیر خشک پگاه به روشی برای ساخت یک نانوحسگر قابل‌حمل جهت تشخیص نوعی باکتری دست یافته است.
دکتر زهرا ایزدی، دانش‌آموخته مقطع دکتری دانشگاه صنعتی اصفهان با اشاره به زمان‌بر بودن روش‌های رایج تشخیص سلامت شیر خشک، در خصوص اهداف دنبال شده در این طرح گفت: « کشت میکروبی، شناسایی مورفولوژیکی و بیوشیمیایی از جمله روش‌های رایج شناسایی آلودگی میکروبی در مواد غذایی هستند. این روش‌ها وقت‌گیر (در حدود ۲ تا ۷ روز) و هزینه¬بر هستند و نیاز به آماده‌سازی نمونه دارند. در این طرح ما با طراحی و ساخت یک زیست حسگر مبتنی بر فناوری نانو، ضمن کاهش هزینه تشخیص سلامت شیر خشک، سرعت این فرایند را به‌طور قابل‌توجهی افزایش دهیم.»
این محقق در خصوص لزوم شناسایی دقیق باکتری باسیلوس سرئوس در محصولات غذایی گفت: «توجه به اینکه در استاندارد ملی ایران حد مجاز باکتری باسیلوس سرئوس کمتر ۱۰۰ باکتری/ میلی‌لیتر گزارش شده است بنابراین استفاده از روش دقیق و اختصاصی شناسایی این باکتری ضروری است.»
وی خصوصیات بارز این زیست حسگر را برشمرد و دراین‌باره گفت: «علاوه بر هزینه پایین زیست حسگر طراحی‌شده نسبت به روش‌های رایج، مدت زمان شناسایی آلودگی از ۲ الی ۷ روز به ۲۵ دقیقه کاهش می‌یابد. همچنین حد تشخیص این زیست حسگر ۱ کلنی در هر میلی‌لیتر است درحالی‌که در روش‌های رایج کنونی نتایج به‌صورت تعداد احتمالی گزارش می‌شود.»
به گفته ایزدی در این زیست حسگر که مبتنی بر DNA است از نانوذرات طلا به‌منظور پایدار کردن رشته های DNA در سطح حسگر استفاده شده است. حد تشخیص این زیست حسگر نیز ۱۲-۱۰× ۴٫۹ مول بر لیتر گزارش شده است.
لازم به ذکر است یکی از نتایج این طرح یک اختراع با عنوان « زیست حسگر الکتروشیمیایی مبتنی بر DNA به‌منظور تشخیص آلودگی باسیلوس سرئوس و ارزیابی آن در شیر خشک نوزاد» به شماره ثبت ۹۳۲۵۲ بوده است.
این طرح در قالب رساله دکتری دکتر زهرا ایزدی، با راهنمایی دکتر محمود شیخ زین‌الدین و دکتر صبیحه سلمانیان راد و مشاوره دکتر علی اصغر انصافی و با همکاری شرکت شیر خشک پگاه انجام شده و تحت عنوان پایان‌نامه موردنیاز صنعت به تأیید داوران ستاد ویژه توسعه فناوری نانو نیز رسیده است. آیین‌نامه حمایت از پایان‌نامه‌های موردنیاز صنعت در سایت www.nano.ir/hrdc موجود است.
