تشخیص ایزومر دست راست از دست چپ در تولید دارو اهمیت زیادی دارد. محققان هنگکنگی برای شناسایی ایزومر موردنظر در فرآیند تولید از نانوذرات نقره استفاده نمودند. مزیت این روش، سرعت و کارایی بالا و همچنین هزینه کم فرآیند است.
تفکیک ایزومر دست راست از دست چپ با نانوذرات نقره
داروها، آفتکشها و حشرهکشها از مولکولهای آلی ساخته میشوند. این مولکولها بهصورت طبیعی دارای دو نسخه متقارن هستند که تصویر آیینه یکدیگر هستند. در واقع دو ایزومر ساختار یکسانی داشته اما تصویر آیینهای هم هستند. به این ایزومرها، ایزومر دست راست و دست چپ گفته میشود که معمولا خواص آنها با هم متفاوت است.
برای مثال، ویژگیهای مثبت داروی ضدالتهاب ناپروکسن که برای تسکین درد مفاصل استفاده میشود تنها در یکی از ایزومرهای این ناپروکسن دیده میشود و ایزومر دیگر نه تنها خواص دارویی ندارد بلکه برای کبد سمی نیز است.
در نتیجه انتخاب ایزومر مناسب برای تولید دارو اهمیت زیادی دارد و شرکتهای دارویی باید اقدام به خالصسازی ترکیبات دارویی کنند تا اثرات جانبی منفی دارو به حداقل برسد.
تولید تنها یک ایزومر و خالصسازی این ایزومر از میان ترکیب ایزومرها کاری زمانبر و پرهزینه است. برخی شرکتهای دارویی از ترکیب دو ایزومر برای تولید دارو استفاده میکنند که این کار منجر به کاهش اثربخشی دارو میشود و در برخی موارد اثرات جانبی منفی و سمی روی بدن انسان دارد.
پژوهشگران هنگکنگی دانشگاه باپتیست موفق به ساخت نانوذراتی شدند که میتواند جداسازی ایزومر دست راست را از ایزومر دست چپ تسریع کند. آنها نانوذرات متقارن نفره را ساختند که حساسیت شناسایی ایزومرها را از هم ده برابر افزایش میدهد و با این کار دقت تولید دارو افزایش یافته و هزینه فرآیند کاهش مییابد.
هوآنگ از محققان این پروژه میگوید: «این پروژه مسیر تازهای برای استفاده از نانوذرات فلزی برای تولید دارو باز میکند. ما روش یک مرحلهای ارائه کردیم که به مولکولهای هدف بسیار حساس بوده و در مدت زمان ۵ دقیقه میتواند ایزومر موردنظر را شناسایی کند.»
در حال حاضر از فرآیند سنتز چند مرحلهای برای تولید و خالصسازی ایزومرها استفاده میشود که در این مسیر از روشهای نوری برای سنجش تقارن استفاده شده که زمانبر است. از نانومواد میتوان بهعنوان پلتفورم ارزان و کارا برای شناسایی ایزومر موردنظر استفاده کردتا در نهایت، اثرات جانبی داروها کاهش یابد.