واکسن خوراکی برای مقابله با بیماری هپاتیت B در برزیل ساخته شد که در آن از ترکیب نانولوله سیلیکا و آنتی‌ژن ویژه‌ای استفاده شده است. نتایج آزمایش روی حیوانات موفقیت‌آمیز بوده و آزمون‌های بالینی روی انسان در دست طراحی است.
ترکیب نانولوله و آنتی‌ژن برای تولید واکسن خوراکی هپاتیت B
یک تیم تحقیقات بین‌المللی از اروپا و برزیل نشان دادند که چگونه می‌توان با کمک فناوری‌نانو واکسن خوراکی برای بیماری هپاتیت B تولید کرد. در این فناوری ذرات حاوی سیلیکا و آنتی‌ژن با هم ترکیب شده و می‌توانند از سیستم گوارش عبور کنند بدون این که محیط اسیدی تاثیر منفی روی آن بگذارد و دارو را از بین ببرد.
پژوهشگران در این پروژه از ترکیب نانوساختارهای سیلکای SBA-15 و آنتی‌ژن HBsAg استفاده کردند. نانوذرات سیلیکا در دانشگاه سائوپائولو در برزیل سنتز شده است. آنتی‌ژن نیز در موسسه بوتانتان سائوپائول تولید شده است.
نتایج این پروژه در قالب مقاله‌ای در نشریه Scientific Reports به چاپ رسیده است.
هدف از این پروژه، درک بهتر چگونگی اتصال آنتی‌ژن‌های ۲۲ نانومتری به نانولوله سلیکا با قطر ۱۰ نانومتر بود. محققان برزیلی با استفاده از پراش اشعه ایکس زاویه پایین، تفرق نور پویا و میکروسکوپ الکترونی عبوری موفق شدند ساختار این دارو را مشخصه‌یابی کنند.
مارسیا فانتینی از محققان این پروژه می‌گوید: «برخلاف ابعاد متنوع این ذرات، آزمایش‌های انجام شده روی حیوانات در آزمایشگاه پاسخ ایمنی بسیار عالی ایجاد کرد. این واکسن خوراکی از نمونه‌های تزریقی عملکرد بهتری داشت.»
تصاویر سه‌بعدی به‌دست آمده از روش‌های مشخصه‌یابی نظیر تصویربرداری نوترونی و اشعه ایکس، نشان داد با این که آنتی‌ژن‌ها وارد نانولوله‌ها نشده‌اند اما جاگیری آن‌ها میان نانولوله‌ها موجب محافظت آنتی‌ژن از سیستم گوارش شده است که محیط اسیدی دارد.
این تصاویر به محققان نشان داد که نسبت ایده‌آل برای سیلیکا و آنتی‌ژن چقدر باشد تا تجمع آنتی‌ژن صورت نگیرد. پیش از انجام آزمون‌های بالینی، این گروه تحقیقاتی قصد دارند تا از پلیمرها به‌عنوان لایه محافظ ثانویه برای این سامانه دارویی استفاده کنند تا زمانی که این دارو وارد معده بیمار شد دوام بیشتری داشته باشد. در مطالعه حیوانی اثربخشی این دارو نسبت به روش‌های تزریقی ثابت شد.
براساس گزارش سازمان بهداشت جهانی در حدود ۲۵۷ میلیون بیمار مبتلا به هپاتیت B در جهان وجود دارد.
