پژوهشگران دانشگاه صنعتی امیرکبیر با استفاده از روشی ساده و مواد اولیه ارزان‌قیمت موفق به ارائه طرحی برای رسانا کردن منسوجات شدند که می‌تواند جایگزین مناسبی برای سیم‌ها و کابل‌ها باشد.
منسوجات رسانا با قابلیت جایگزینی به جای سیم و کابل
در سال‌های اخیر منسوجات رسانا به دلیل خاصیت الکترومغناطیسی و ضدالکتریسیته ساکن و کاربرد آن‌ها در صنایع حفاظتی، الکتریکی و الکترونیکی بسیار مورد توجه قرار گرفته‌اند. این منسوجات خواص فوق‌العاده مانند انعطاف‌پذیری، تخلیه الکترواستاتیک، محافظت در برابر اشعه و امواج رادیویی، قابلیت انبساط حرارتی و وزن سبک دارند.
مجید منتظر؛ عضو هیئت علمی دانشگاه صنعتی امیرکبیر در مورد این پژوهش گفت: «هدف اصلی این پروژه، تولید منسوجات رسانا برای کاربردهای مختلف پزشکی و پوشاک خاص است. امروزه کاربرد و استفاده از طیف‌های فرکانسی و امواج رادیویی در حال گسترش است. منسوجات رسانا علاوه بر حفاظت و جذب امواج، در تولید وسایل الکترونیکی منعطف و باتری‌های پارچه‌ای نیز کاربرد دارند. منسوجات رسانا می‌توانند جایگزین مناسبی برای سیم‌ها و کابل‌ها باشند. این منسوجات بسته به میزان هدایت الکتریکی می‌توانند کاربردهای مختلفی در صنایع داشته باشند.»
وی در ادامه گفت: «تاکنون روش‌های مختلفی برای رسانا کردن منسوجات از جمله لایه‌نشانی سطح کالا با کمک عملیات پلاسما، عملیات رسوب‌گذاری شیمیایی، غوطه‌وری کالا در رزین‌های حاوی ذرات رسانا، قراردادن سیم‌های مسی در بین تاروپود پارچه و استفاده از نانوذرات کربنی گزارش شده است. در اکثر این روش‌ها عملیات، چند مرحله‌ای است که خواص دیگر کالا تحت تأثیر این عملیات قرار می‌گیرد، هزینه آن زیاد و راندمان کم است و به ترکیبات جانبی نیاز دارد و در ضمن تجهیزات خاصی نیز برای انجام عملیات ذکر شده مورد نیاز است. در پروژه کنونی تلاش شده تا با استفاده از روش ساده Click Finishing و با مواد اولیه ارزان قیمت در فرآیند یک مرحله‌ای با استفاده از امکانات موجود به رسانایی مطلوب دست یابیم. روش Click Finishing برگرفته از روش Click Chemistry است، که روشی یک‌مرحله‌ای بوده و تولیدات جانبی مخرب ندارد.»
منتظر معتقد است که با اینکه هم‌اکنون طرح در مقیاس آزمایشگاهی و نیمه آزمایشگاهی انجام شده، قابلیت تجاری‌شدن و ورود به صنعت را دارد.
عضو هیئت علمی پژوهشکده نانوفناوری دانشگاه صنعتی امیرکبیر مهم‌ترین نتیجه این فعالیت را دستیابی به منسوج با خواص رسانایی الکتریکی، الکترومغناطیسی و ضد‌باکتری می‌داند در حالی که کالای تکمیل شده منعطف، سبک، تنفس‌پذیر و با استحکام زیاد است که با سنتز در جای نانوذرات فلزی بر روی کالای پلی‌استر به دست آمده است.
با توجه به هدایت الکتریکی این منسوجات می‌توانند کاربردهای متفاوتی در صنایع حفاظتی به عنوان پارچه ضداشعه، در صنایع الکترونیک به عنوان سیم و کابل‌های پارچه‌ای منعطف و رسانا، در صنایع پزشکی و ورزشی به عنوان لباس‌های هوشمند و در باتری‌ها و خازن‌ها به عنوان الکترودهای منعطف پارچه‌ای داشته باشند.
این تحقیقات حاصل پروژه دانشجویی مقطع دکتری بهاره موذن‌چی به راهنمایی دکتر مجید منتظر عضو هیئت علمی دانشگاه صنعتی امیرکبیر است. نتایج این کار تحت عنوان Click electroless plating of nickel nanoparticles on polyester fabric: Electrical conductivity, magnetic and EMI shielding properties در مجله Colloids and Surfaces A: Physicochemical and Engineering Aspects با ضریب تأثیر ۱۳۱/۳ (سال ۲۰۱۹) منتشر شده است.
