محلول نانویی پلی‌یورتان به‌عنوان یکی از طرح‌های برنامه نانومچ محصولی است که برای محافظت از سطوح طراحی شده است. این محصول عاری از حلال بوده و قدرت چسبندگی بالایی دارد.
محلول نانویی پلی‌یورتان پایه آبی طرحی اقتصادی برای محافظت از پوشش‌ها
محلول پلی‌یورتان پایه آبی خالص (بدون خاصیت آنتی‌باکتریال، آنتی‌استاتیک) به‌طور عمده به‌عنوان لاک در صنایع مختلف کشور به‌خصوص صنعت چوب نظیر ساخت مبلمان و لوازم منزل استفاده میشود که بیشتر به‌صورت وارداتی بوده و قیمت تمام شده آن بسیار بالا است. بنابراین ایجاد دانش فنی تولید پلی‌یورتان پایه آبی باعث عدم وابستگی کشور به تامین این ماده و امکان ایجاد سبد محصولات و خدمات (نظیر چسب، پوشش و لاک) میشود. در این راستا طرحی در قالب طرح‌های نوآورانه فناوری‌نانو (NanoMatch) در دوازدهمین نمایشگاه فناوری‌نانو عرضه شده که در آن فناوری تولید محلول نانویی پلی‌یورتان پایه آبی خالص و اصلاح شده ارائه شده است.
محلول نانویی پلی‌یورتان پایه آبی معرفی شده در این طرح به‌صورت یک سامانه تک جزیی با محتوای جامد ۳۳ درصد است. با وجود حساسیت بسیار بالای اجزای سازنده پلی‌یورتان به آب، این محصول به دلیل بهره‌مندی از یک عامل سازگارکننده مناسب در فرمولاسیون خود، به سهولت در آب پراکنده میشود. پس از اعمال این نانومحصول روی بستر موردنظر و تبخیر آب، به یک فیلم پیوسته تبدیل میشود که به دلیل اندازه نانومتری ذرات تولید شده دارای شفافیت نوری بالا، انعطاف‌پذیری بالا، مقاومت سایشی مناسب و چسبندگی بالایی است.
تک جزیی بودن محصول، سازگاری با محیط‌زیست، عاری بودن از هرگونه حلال آلی و کاملا بدون بو، دوام و پایداری مناسب محصول، خواص مکانیکی مطلوب و قدرت چسبندگی بالا، قیمت تمام شده پایین و رقابتی در مقایسه با محصولات مشابه، امکان تولید سبد محصولات و خدمات و قابلیت انتقال فناوری به صنایع دیگر، تنوع بازار هدف و مقاومت مناسب در برابر میکروارگانیسم‌ها از جمله مزیت‌های این فناوری است.
دکتر مریم عزیزی، فارغ‌التحصیل دکتری شیمی کاربردی دانشگاه تبریز با گرایش تخصصی رنگ و روکش‌های پلیمری و دکتر عبدالرضا میرمحسنی فوق دکتری علوم و تکنولوژی پلیمر و عضو هیئت‌علمی دانشگاه تبریز، مدیرعامل شرکت دانش‌بنیان ماندانا پلیمر به همراه دکتر میرسعید سیددراجی، عضو هیئت‌علمی دانشگاه زنجان، مدیرعامل شرکت دانش‌بنیان کیمیا بسپار کاوش پژوهشگران این طرح هستند.
گزارش‌های مالی شرکت‌های معتبر جهانی نشان می‌دهند که بازار جهانی پوشش‌های پایه آبی در سال ۲۰۱۷ میلادی به ۰۸/۶۲ میلیارد دلار رسیده است و پیش‌بینی میشود که در سال ۲۰۲۶ میلادی، این رقم به ۷۵/۱۱۰ میلیارد دلار افزایش یابد. در مورد پوشش‌های پلی‌یورتان پایه آبی نیز تا سال ۲۰۱۹، این رقم در حدود ۱۰ میلیارد دلار بوده است. پوشش‌های پلی‌یورتان پایه آبی در مصارف مختلف ساختمانی، صنعت خودرو، الکترونیک، سازه‌های دریایی، صنایع بسته‌بندی و کاغذ مورد استفاده قرار می‌گیرد که بیشترین مصرف مربوط به صنعت ساختمان و دکوراسیون است. آمار مراجع رسمی در مورد واردات لاک‌های پلیمری پایه آبی در کشور نشان می‌دهد که در سال ۱۳۹۷، بیش از ۱۵۰۰ تن لاک پایه آبی وارد کشور شده است. بنابراین پیش‌بینی میشود که این محصول نانویی بتواند مصرف گسترده‌ای در صنایع مختلف کشور به‌خصوص در صنایع مبلمان و سازه‌های چوبی داشته باشد.
