محققان دانشگاه علوم پزشکی مشهد موفق به سنتز نانوواکسن لیپوزومی ضدسرطان پستان در مقیاس آزمایشگاهی شدند. این نانوواکسن که قادر است با تحریک سیستم ایمنی، بدن را در برابر ابتلا به سرطان پستان مصون کند، آزمون‌های حیوانی را نیز با موفقیت پشت سر گذاشته است.
ساخت آزمایشگاهی نانوواکسن‌های لیپوزومی ضدسرطان در مشهد
امروزه سرطان پستان شایع‌ترین عامل سرطان و دومین عامل مرگ‌ومیر زنان پس از سرطان ریه است. شیمی‌درمانی، رادیوتراپی و جراحی از راهکارهای مقابله و درمان سرطان پستان است. اگرچه هیچ‌کدام از راهکارهای مذکور را نمی‌توان درمان قطعی سرطان معرفی کرد، اما بسیاری از بیماران از راهکار شیمی‌درمانی برای مبارزه با سرطان استفاده می‌کنند.
دکتر پروین زمانی؛ دانش‌آموخته مقطع دکتری تخصصی دانشگاه علوم پزشکی مشهد، پدیده مقاومت اکتسابی را یکی از اصلی‌ترین عیوب شیمی‌درمانی دانست و افزود: «یکی از مشکلات اصلی در شیمی‌درمانی سرطان‌ها، ایجاد مقاومت در برابر داروهای ضدسرطانی است. بسیاری از انواع تومورها، در ابتدا به‌خوبی به شیمی‌درمانی پاسخ می‌دهند، اما پس از مدتی دچار «مقاومت اکتسابی» می‌شوند. بنابراین در صورت امکان، پیشگیری همواره بهتر از درمان خواهد بود.»
وی ادامه داد: «ایمنی درمانی، یا به بیان ساده‌تر، ایجاد مصونیت برای بدن در مواجهه با بیماری‌ها یکی از روش‌هایی است که در دهه اخیر موردتوجه بسیاری از محققان حوزه مبارزه با سرطان قرار گرفته است. اساس این روش استفاده از واکسن و تحریک سیستم ایمنی بدن است. ما در این طرح با بهره‌گیری از فناوری نانو موفق به سنتز واکسن نانولیپوزومی ضدسرطان شدیم که قادر است مصونیت طولانی‌مدتی را در برابر سرطان پستان ایجاد نماید.»
این محقق در خصوص نتایج به‌دست‌آمده از آزمون‌های بالینی این واکسن بر بدن موش‌های آزمایشگاهی گفت: «واکسن تزریق‌شده به موش‌های آزمایشگاهی موجب شد تا بروز سرطان در این موش‌ها نسبت به سایر موش‌ها به تعویق بیفتد ضمن اینکه تزریق این واکسن به موش‌هایی که از قبل به سرطان مبتلا بودند موجب شد تا سرعت رشد تومور سرطانی در این نمونه‌ها کاهش یابد.»
به گفته زمانی در این طرح از نانولیپوزوم‌ها به‌عنوان حامل‌های آنتی‌ژن پپتیدی استفاده شده است به‌نحوی‌که نانوحامل‌ها این آنتی‌ژن را به سیستم ایمنی بدن تحویل داده، موجب تحریک سیستم ایمنی بدن شده و آن را در برابر آنتی ژن‌های سرطانی ایمن می‌نماید.
این پژوهش حاصل همکاری دکتر پروین زمانی- دانش‌آموخته مقطع دکتری دانشگاه علوم پزشکی مشهد و دکتر محمودرضا جعفری- عضو هیئت‌علمی این دانشگاه است. نتایج این کار در مجله Journal of Controlled Release با ضریب تأثیر ۷٫۹۰۱ ( جلد ۳۰۳، سال ۲۰۱۹، صفحات ۲۲۳ تا ۲۳۶) به چاپ رسیده است.
