با هدف مشارکت در تدوین استانداردهای بین‌المللی در حوزه الکترونیک چاپی، کمیته فنی متناظر الکترونیک چاپی در ستاد ویژه توسعه فناوری‌نانو راه‌اندازی شد.
تأسیس و استقرار دبیرخانۀ کمیتۀ فنی متناظر الکترونیک چاپی در ستاد نانو
جمهوری اسلامی ایران از سال ۲۰۰۰ میلادی با پیشنهاد سازمان ملی استاندارد در کمیسیون الکتروتکنیک بین‌المللی[۱] (IEC)، به عضویت کامل (full member) درآمد. تأمین منافع ملی از طریق مشارکت در سیاست‌گذاری و فعالیت‌های این کمیسیون از جمله تدوین استاندارد و ارزیابی انطباق از مهم‌ترین اهداف عضویت کشور در این کمیسیون بین‌المللی به شمار می‌رود. در این راستا کمیته‌های فنی متناظر با کمیته‌های IEC برحسب ضرورت و پتانسیل‌های موجود در کشور تشکیل می‌شود.
ستاد ویژۀ توسعۀ فناوری نانو ضمن درک اهمیت این موضوع و به‌منظور مشارکت در تدوین استانداردهای بین‌المللی اقدام به پیشنهاد تشکیل کمیتۀ فنیِ استانداردِ متناظرِ الکترونیک چاپی با نام کامل «استانداردسازی اصطلاحات، مواد، فرآیندها، تجهیزات، محصولات و بهداشت، ایمنی و محیط‌زیست در حوزۀ الکترونیک چاپی» و شناسۀ IEC/INEC/TC 119 کرد. با پذیرش این پیشنهاد از سوی سازمان ملی استاندارد، دبیرخانۀ کمیتۀ فنی الکترونیک چاپی در ستاد نانو مستقر شد و نیما ارجمندی از دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی و مهدی راجی‌پور از ستاد ویژۀ توسعۀ فناوری نانو به عنوان رئیس و دبیر این کمیته منصوب شدند.
کمیتۀ فنی الکترونیک چاپی بین‌المللی دارای ۵ کارگروه واژه‌شناسی و نقشۀ راه، مواد، تجهیزات، ادوات قابل‌چاپ و ارزیابی کیفی است. ۲۰ کشور بلژیک (ناظر)، برزیل (ناظر)، کانادا (عضو)، جمهوری خلق چین (عضو)، جمهوری چک (ناظر)، فنلاند (عضو)، فرانسه (ناظر)، آلمان (عضو)، ایتالیا (ناظر)، ژاپن (عضو)، کره جنوبی (عضو)، مالزی (ناظر)، هلند (عضو)، لهستان (ناظر)، فدراسیون روسیه (عضو)، اسپانیا (عضو)، سوئد (ناظر)، سوئیس (ناظر)، انگلستان (عضو)، ایالات‌متحدۀ آمریکا (عضو) در این کمیته عضویت دارند که جمهوری اسلامی ایران به‌عنوان اولین کشور از غرب آسیا به عضویت TC 119 درآمده است.
هدف کمیتۀ IEC/INEC/TC 119 پاسخ‌دهی و ارائه نظر مؤثر و به‌موقع به مدارک و پیش‌نویس استانداردهای بین‌المللی در حوزۀ الکترونیک چاپی، پذیرش مسئولیت رهبری پروژه‌های استانداردهای بین‌المللی این حوزه و پیشنهاد تدوین استانداردهای بین‌المللی به رهبری جمهوری اسلامی ایران در سطح سیاست‌گذاری و فنی با مشارکت و همکاری شرکت‌ها، فناوران، محققان و فعالان این حوزه است.
الکترونیک چاپی صنعتی نوظهور برای ساخت ادوات الکترونیکی مختلف بوده که به‌سرعت رو به گسترش است. در قیاس با صنعت تولید ادوات الکترونیکی متداول سرمایه لازم برای تولید به روش چاپ بسیار کم بوده و مهم‌ترین عامل تعیین‌کننده در آن نوآوری است. با توجه به فاصلۀ کشور در حوزۀ ساخت ادوات الکترونیکی به‌وسیلۀ روش‌های متداول در قیاس با کشورهای پیشروی این صنعت در جهان، ظهور فناوری ساخت ادوات با روش چاپ را می‌توان پنجره فرصت فوق‌العاده‌ای برای کشور دانست تا به‌عنوان یک صاحب فناوری در حوزۀ ساخت ادوات الکترونیکی چاپی شناخته شود و بخش عمده‌ای از نیاز داخل و منطقه را با فناوری بومی تأمین نماید.
پیشرفت‌های اخیر ایران در حوزۀ فناوری نانو، پلتفورم توسعۀ فناوری و رشد الکترونیک چاپی را نیز فراهم آورده است. چرا که اکثر قریب به‌اتفاق جوهرهای مورداستفاده در این فناوری نانومقیاس بوده و از ذرات نانومتری معلق در یک محیط مایع تشکیل می‌شوند. به‌علاوه، استفاده از ریزساختار نانومتری لایه‌های چاپی در بسیاری از ادوات الکترونیکی، همچون حسگرهای گاز و رطوبت، سلول‌های خورشیدی و باتری‌ها، موجب بهبود عملکرد افزاره می‌شود. ازاین‌رو، فناوری نانو بخش جدایی‌ناپذیر الکترونیک چاپی به شمار می‌رود.
علاقه‌مندان به همکاری می‌توانند برای دریافت فرم عضویت در این کمیته به سایت دفتر مطالعات تطبیقی و مشارکت در تدوین استانداردهای بین‌المللی سازمان ملی استاندارد به آدرس http:isdportal.isiri.gov.ir مراجعه کنند و همچنین با ایمیل tc119@nano.ir در ارتباط باشند.
[۱] International Electrotechnical Commission