برای اولین بار نانوساختارهای روی یک سیاره دیگر اندازه‌گیری شدند. کاوشگر مریخی «فونیکس» ناسا در ۹ جولای ۲۰۰۸، با استفاده از میکروسکوپ نیروی اتمی سوئیسی ـ که روی آن نصب شده بود ـ تصاویری با دقت اتمی ضبط کرد و به‌طور موفقیت‌آمیزی این تصاویر را به زمین ارسال کرد..
اولین تصاویر ارسالی از نانوساختارهای سطح مریخ
برای اولین بار نانوساختارهای روی یک سیاره دیگر اندازه‌گیری شدند. کاوشگر مریخی «فونیکس»
ناسا در ۹ جولای ۲۰۰۸، با استفاده از میکروسکوپ نیروی اتمی سوئیسی ـ که روی آن نصب
شده بود ـ تصاویری با دقت اتمی ضبط کرد و به‌طور موفقیت‌آمیزی این تصاویر را به
زمین ارسال کرد.
اولین تصاویر این میکروسکوپ که به‌وسیله دانشگاه‌های نیوکاتل (Neuchâtel) و
باسل(Basel) و شرکت سوئیسی نانوسِرف (Nanosurf) توسعه داده شده‌است، سطح یک صفحه
تست با جزئیات بی‌سابقه‌ای از آن را نشان می‌دهند. این تصویربرداری موفقیت‌آمیر از
این صفحه تست، به‌عنوان یک کالیبراسیون برای این نانومیکروسکوپ استفاده می‌شود و
عملکرد کامل این ابزار را به‌طور مستند ثابت می‌کند. این کالیبراسیون برای اندازه‌گیری‌های
میکروسکوپی زمان‌بندی‌شده روی مریخ، یک نیاز ضروری است.
دومینیک براندلین، رهبر پروژه مریخ نانوسرف، می‌گوید: « این عملیات میکروسکوپ نیروی
اتمی ما تحت این شرایط سخت، قابلیت‌های بالای چنین افزاره‌های نانوتصویربرداری را
نشان می‌دهد. ما اکنون با نگرانی منتظر تصاویر‌بعدی از ذرات سطح مریخ هستیم. »
کاوشگر مریخی فونیکس برای تحقیق روی شکل و ساختار ذرات جامد و گرد و غبار مریخ،
برنامه‌ریزی شده‌است. سطوح این ذرات و گرد و غبار در صورتی که با دقت مناسب
تصویربرداری شوند، داده‌های علمی فراوانی به دانشمندان می‌دهند؛ مثلاً نشانه‌های
خوردگی و خراش روی این ذرات، می‌توانند در مورد اینکه آیا این ذرات با آب مایع روی
مریخ انتقال یافته‌اند؛ سرنخ‌های مهمی بدهند.
دقت لازم برای انجام این کار فقط به‌وسیله این میکروسکوپ نیروی اتمی به دست می‌آید.
این افزاره نانوتصویربرداری در مقایسه با میکروسکوپ‌های نوری، با سطح این ذرات تماس
داشته، با یک نوک خیلی تیز آن را آنالیز می‌کند و در یک حرکت پیمایش‌کننده اطلاعات
مهم و زیادی از سطح را ضبط می‌کند. این میکروسکوپ نیروی اتمی قسمتی از واحد MECA
است. این واحد که یکی از هفت واحد روی کاوشگر مریخی فونیکس است، مسئول تصویربرداری
میکروسکوپی، بررسی الکتروشیمی و آنالیز ضریب هدایت خاک روی سطح مریخ است.
هدف و مأموریت کاوشگر مریخی فونیکس جواب به سه سؤال مهم است: ۱) آیا ناحیه قطب شمال
سیاره مریخ می‌تواند برای زندگی کردن مناسب باشد؟ ۲) تاریخ آب در این ناحیه از
سیاره چقدر است؟ ۳) آب و هوای مریخ چگونه تحت تأثیر دینامیک قطبی قرار می‌گیرد؟
این میکروسکوپ نیروی اتمی به‌وسیله یک کنسرسیوم سوئیسی متشکل از مؤسسه میکروفناوری
دانشگاه نیوکاتل، مؤسسه فیزیک دانشگاه باسل، و شرکت سوئیسی نانوسرف، توسعه داده شده
است.
