عصر نانو لوله کربنی از نگاه آمار ثبت اختراعات

اشاره: مطلب زیر توسط جی استیون رات از اساتید مطرح حوزه فناوری نانو و مالکیت فکری در مورد آینده صنعت نانو لوله کربنی نگارش شده است. این گزارش به خوبی آینده صنایع مرتبط با نانو لوله کربنی را ترسیم میکند.

اخیرا با موارد مختلفی مواجه شده‌ام که مرتبط با هم به نظر می‌رسند: ۱) سرانجام یکی از پتنت‌های مورد علاقه من در رابطه با کاربرد نانولوله‌های کربنی توسط اداره ثبت اختراعات آمریکا صادر شد، ۲) بسیاری از پتنت‌های فناوری نانو در کلاس ۹۷۷ (کلاس طبقه‌بندی فناوری نانو در اداره ثبت اختراعات آمریکا) در ارتباط با نانولوله‌های کربنی هستند، ۳) سایت معتبر نانوورک مطالعات به روز شده‌ای را در زمینه صنعت نانولوله کربنی و چگونگی رشد آن فراهم کرده است. از این رو من به مطالعه این ارتباطات پرداخته‌ام.

اداره ثبت اختراعات آمریکا تاکنون ۷۳۰۴ مورد پتنت نانوفناوری صادر کرده که از این میان ۱۲۹۳ مورد (۱۸%) آن دربرگیرنده نانولوله کربنی در قسمت چکیده و یا ادعا هستند. این آمار قابل توجه است.

توسعه قابل توجه در پتنت‌های نانولوله‌های کربنی، بر مبنای تاریخ اعطای پتنت‌ها، به طور مشخص از سال ۲۰۰۱ آغاز شده است. در این زمینه چهار دوره قابل شناسایی است. در دوره اول، تا سال ۲۰۰۰، اداره ثبت اختراعات آمریکا تنها ۱۰ یا تعداد کمتری پتنت در زمینه نانولوله‌های کربنی در سال اعطا کرده است. پس از آن، در یک دوره گذار، این تعداد به طرز چشمگیری افزایش یافت. تا سال ۲۰۰۴، اداره ثبت اختراعات آمریکا بیش از ۱۰۰ عنوان پتنت مرتبط با نانو لوله کربنی در سال صادر نموده است. دوره سوم که سال‌های ۲۰۰۴ تا ۲۰۰۹ را در بر می‌گیرد، اداره ثبت اختراعات آمریکا، ۸۵ تا ۱۴۶ پتنت نانو لوله کربنی در سال اعطا نموده است. اکنون در دوره چهارم به سر می‌بریم. در سال ۲۰۱۰ اداره ثبت اختراعات آمریکا، ۲۲۵ پتنت و در سال ۲۰۱۱، ۲۲۱ پرونده در کلاس ۹۷۷ مرتبط با نانو لوله کربنی را بررسی و ثبت نموده است (تا تاریخ ۱۸ اکتبر). به بیان دیگر در مدت ۱۰ سال اداره ثبت اختراعات آمریکا از اعطای تعداد انگشت شمار پتنت مرتبط با نانولوله کربنی در سال به بیش از ۲۰۰ پتنت در سال رسیده است.

در هر حال کاربرد اصلی نانولوله‌ها در حال حاضر در پلاستیک‌ها و کامپوزیت‌ها می‌باشد. به علاوه کاربردهای زیادی از نانولوله‌های کربنی در فناوری پاک فضایی و از جمله باتری‌های یون لیتیومی گزارش شده است.

به این ترتیب صنعت جدیدی متولد شده است. یکی از روش‌های مهم در تحلیل تجاری‌سازی فناوری نانو، تمرکز بر پلتفرم مواد است که ظاهرا نانولوله‌های کربنی در این زمینه پیشتاز هستند. آیا گرافن ماده راهبردی بعدی است؟