پژوهشگران دانشگاه علوم پزشکی تبریز موفق به ساخت نوع جدیدی از حسگر‌های الکتروشیمیایی برای تعیین مقدار برخی داروی بیماری‌های قلبی عروقی شدند.
ساخت حسگری جدید برای داروهای بیماری‌های قلبی عروقی
پژوهشگران دانشگاه علوم پزشکی تبریز موفق به ساخت نوع جدیدی از حسگر‌های الکتروشیمیایی برای تعیین مقدار برخی داروی بیماری‌های قلبی عروقی شدند. آنان در این طرح از نانوذرات مغناطیسی و مزوپروس‌های سیلیکاتی عامل دار شده اسیدی که جزء مواد پیشرفته طبقه‌بندی می‌شوند، بهره جسته و حسگری با قابلیت‌شناسایی مقادیر پائین یک نوع داروی قلبی عروقی ساختند.
بیماری‌های قلبی- عروقی یکی از شایع‌ترین علل مرگ و میر در جهان هستند. با توجه به اینکه روش‌های داروئی، رایج‌ترین روش درمان بیماری‌های قلبی-عروقی است، لذا تعیین مقدار داروهای قلبی-عروقی در نمونه‌های زیستی بسیار ارزشمند است. از طرف دیگر سنجش سطح درمانی داروها یک عملکرد بسیار مهم آزمایشگاه‌های آنالیز داروئی است که انجام صحیح آن موجب پیشرفت در امر دارو درمانی می‌گردد و بر عکس انجام نادرست آن هزینه‌های آزمایشگاهی و درمانی را بدون کمک به امر درمان، افزایش می‌دهد. لذا تصور می‌شود با ساخت حسگر‌شناساگر داروی وراپامیل کمک شایانی به بخش درمان ارائه شود.
در این کار تحقیقاتی نوع جدیدی از حسگر‌های الکتروشیمیایی برای تعیین مقدار داروی قلبی عروقی وراپامیل ساخته و مورد ارزیابی قرار گرفت. در این طرح از نانوذرات مغناطیسی و مزوپروس‌های سیلیکاتی عامل دار شده اسیدی استفاده شد و حسگری با قابلیت‌شناسایی مقادیر پائین وراپامیل ساخته شد.
هدف اولیه این طرح تحقیقاتی، شناسائی و تعیین مقدار یکی از داروهای قلبی-عروقی (وراپامیل) در نمونه‌های سرم بوده است. محمد حسن زاده محله دانشجوی دکترای آنالیز داروئی دانشگاه علوم پزشکی تبریز، در تکمیل اهداف این طرح تحقیقاتی افزود: «باعنایت به اینکه برخی محصولات متابولیزه و اکسید شده داروها مشکلاتی را برای بیماران تحت درمان ایجاد می‌کند لذا با استفاده از حسگر طراحی شده می‌توان محصولات اکسیداسیونی این دارو را حدس زد و در خصوص دوز مصرفی نرمال آن کمک شایانی به بخش بالینی نمود.»
این طرح تحقیقاتی در چند مرحله صورت گرفته است که سنتز نانوذرات مغناطیسی و سنتز مزوپروس‌های سیلیکاتی عامل دار شده با گروهای اسیدی از ابتدایی‌ترین مراحل آن است که در انستیتو پاستور ایران انجام شده است. پس از انجام این مراحل این محققان با دوپ کردن نانوذرات مغناطیسی در داخل مزوپروس‌های سیلیکاتی عامل دار شده با گروهای اسیدی و انجام تست‌های بررسی سطح، موفق به تهیه کامپوزیت مربوطه و استفاده از آن در ساخت نانو حسگر الکتروشیمیایی بر پایه فناوری حسگر‌های خمیر کربنی شدند. در ادامه این حسگر الکتروشیمیایی با استفاده از تست‌های گوناگون در نمونه‌های استاندارد و بیولوژیکی مورد ارزیابی قرار گرفت و سازوکاری برای اکسیداسیون و محصولات به‌دست آمده بر پایه نتایج تکنیک‌های الکتروشیمیایی پیشنهاد داده شد.
حسن زاده با ابراز امیدواری نسبت به این طرح که می‌تواند در داروسازی و صنایع مرتبط به کنترل و آنالیز دارو کاربرد فراوانی داشته باشد، افزود: «با توجه به حساسیت بسیار بالای حسگر تهیه شده و همچنین کاربرد آن در نمونه‌های سرم انسانی می‌توان گفت که تولید و تجاری‌سازی آن در قالب نانو حسگر الکتروشیمیای برای دستگاه‌های الکتروفورز موئین و کروماتوگرافی بسیار ارزشمند خواهد بود و پیش بینی می‌شود بتوان بیش از پیش از این نوع حسگرها بهره جست. بر همین اساس تیم حاضر قصد برنامه‌ریزی برای انتقال فناوری ساخت این نوع حسگرها را به ایران دارد تا بتوان با ساخت این نوع نانوحسگرها در داخل، قدم موثری در تجاری‌سازی این طرح برداشت.»
نتایج این کار تحقیقاتی که به دست محمد حسن زاده محله، دکتر محمد حسین پورنقی آذر (استاد دانشکده شیمی دانشگاه تبریز)، دکتر نسرین شادجو (پژوهشیار فوق دکترای انستیتو پاستور ایران) و ابولقاسم جویبان (استاد دانشکده داروسازی دانشگاه علوم پزشکی تبریز) صورت گرفته است، در مجله Electrochimica Acta (جلد ۸۹، ۱ فوریه سال ۲۰۱۳) منتشر شده است. علاقمندان می‌توانند متن کامل مقاله را در صفحات ۶۶۰ الی ۶۶۸ همین شماره مشاهده نمایند.
