پژوهشگران دانشگاه اصفهان در یک مطالعه‌ی آزمایشگاهی از نانوذرات مغناطیسی اکسید آهن به‌عنوان نانوراهبرهایی جهت درمان هوشمند بیماری دیابت استفاده کردند. اثربخشی این روش بر روی موش مورد تأیید قرار گرفته‌است.
تلاش برای درمان دیابت به کمک نانوراهبرهای مغناطیسی
امروزه با توجه به شیوع رژیم‌های غذایی ناسالم در میان افراد، دیابت در حال تبدیل شدن به یک بیماری همه‌گیر است. کاهش حافظه و اختلال در یادگیری را می‌توان به عنوان یکی از عوارض مهم این بیماری برشمرد. محققان دانشگاه اصفهان با به کارگیری فناوری دارورسانی هوشمند، موفق شدند عوارض مذکور را کنترل کرده و کاهش دهند.
دکتر ابوالقاسم اسماعیلی، با اشاره به ترکیب کوئرستین به عنوان یکی از ترکیبات مفید موجود در بیشتر میوه‌ها و سبزیجات، هدف از انجام طرح حاضر را استفاده از فناوری دارورسانی هوشمند جهت افزایش کارایی این ترکیب سودمند عنوان کرد. وی در خصوص معایب اصلی کوئرستین افزود: « یکی از معایب بزرگ ترکیب کوئرستین، حلالیت ضعیف در محلول آبی و هضم سریع گوارشی آن است که موجب می‌شود دوز بالایی از این ترکیب در فرایند درمان مورد استفاده قرار گیرد. استفاده از نانوذرات مغناطیسی باعث شد تا کارایی درمانی کوئرستین در بهبود اختلالات یادگیری ارتقا یابد؛ بنابراین میزان داروی به مراتب کمتری نیز برای یک دوره‌ی درمانی مورد نیاز باشد و متعاقب آن بیمار متحمل هزینه‌ی کمتری گردد.»
در این طرح از نانوذرات سوپرپارامغناطیس اکسید آهن به عنوان یک راهبر نانویی استفاده شده‌است. این نانوذرات با ذرات کوئرستین درهم آمیخته شده یا به عبارتی کونژگه می‌شود؛ این موضوع موجب می‌شود ترکیب دارویی کوئرستین به مکان مورد نظر هدایت شود.
اسماعیلی در رابطه با نحوه‌ی ارزیابی میزان اثربخشی این سامانه‌ی درمانی گفت: « در طرح حاضر از موش به عنوان مدل حیوانی جهت بررسی کارایی کوئرستین متصل شده به نانوذرات اکسید آهن استفاده شد. بدین منظور ۴۰ موش آزمایشگاهی انتخاب شده و در پنج گروه هشت‌تایی طبقه‌بندی شدند. پس از سنتز و تأیید مشخصه‌های ساختاری نانوذرات سنتزشده، موش‌ها تحت درمان قرار گرفته و در نهایت میزان اثربخشی درمانی نانوذرات سنتزشده بر حافظه و میزان اختلالات یادگیری مورد بررسی قرار گرفتند.»
نتایج به‌دست‌آمده میزان کارایی ۹۰ درصدی نانوسامانه‌ی هوشمند را نسبت به استفاده‌ی سنتی از کوئرستین تأیید می‌کنند. بازگشت حافظه و یادگیری به حد طبیعی و نیز کاهش قابل‌توجه قند خون از اثرات دیگر به‌کارگیری این سامانه‌ی انتقال دارو خواهد بود.
این تحقیقات حاصل تلاش‌های شیوا ابراهیم پور- دانشجوی مقطع دکتری دانشگاه اصفهان- و دکتر ابوالقاسم اسماعیلی و دکتر سیامک بهشتی- اعضای هیأت علمی دانشگاه اصفهان- است. نتایج این کار در مجله‌ی International Journal of Nanomedicine با ضریب تأثیر ۴٫۳ (جلد ۱۳، سال ۲۰۱۸، از صفحه ۶۳۱۱) منتشر شده‌است.
