پژوهشگران دانشگاه ولیعصر (عج) رفسنجان، دانشگاه صنعتی سیرجان و همکاران بینالمللی آنها در فرانسه، با طراحی و ساخت آئروژلهای نانوساختار چندجزئی موفق شدند جاذبهای فوقپهنباندی برای امواج مایکروویو تولید کنند. این دستاورد نانویی میتواند در صنایع الکترونیک، مخابرات و فناوریهای نوین کاربرد گستردهای داشته باشد.
تیمی از پژوهشگران از دانشگاه اصفهان، دانشگاه صنعتی امیرکبیر ـ واحد ماهشهر، شرکت «اپتیک نیرو» و پژوهشگاه دانشهای بنیادی، با بهرهگیری از نانوساختار اُپال معکوس اکسید تیتانیوم موفق به طراحی فوتوآندهای پروسکایتی CsPbBr₃ با کارایی و پایداری کمنظیر شدند. این دستاورد نوآورانه در حوزه فناوریهای نانو میتواند روند تولید هیدروژن سبز از طریق شکافت آب فوتوالکتروشیمیایی (PEC-WS) را متحول کند و گامی مهم در مسیر توسعه انرژیهای پاک در ایران و جهان باشد.
پژوهشگران مرکز کوانتوم دانشگاه صنعتی شریف با طراحی و پیادهسازی نخستین شبکه توزیع کلید کوانتومی (QKD) در تهران، دستاوردی راهبردی را در عرصه امنیت سایبری رقم زدند. این پروژه که با حمایت معاونت علمی و فناوری و اقتصاد دانشبنیان اجرا شده است، ایران را در میان کشورهای معدودی قرار میدهد که توانستهاند به زیرساختهای عملیاتی ارتباطات کوانتومی دست یابند؛ فناوریای که نقشی حیاتی در آینده دولت الکترونیک، نظام بانکی و خدمات درمانی خواهد داشت.
محققان با استفاده از فناوری نانو توانستهاند کاتالیزوری غیر فلزی و مبتنی بر کربن بسازند که عملکرد بسیار بالایی در واکنش کاهش اکسیژن (ORR) دارد. این واکنش یکی از مراحل کلیدی در باتریهای هوا – روی و سلولهای سوختی است و معمولاً انجام آن با کندی همراه است.
پژوهشگران میگویند فناوری «نانوحبابهای اکسیژن بینسطحی» میتواند راهی کمهزینه، پایدار و دوستدار محیطزیست برای کاهش انتشار گاز متان از تالابها، رودخانهها و شالیزارها باشد؛ گازی که نقش بزرگی در گرمایش جهانی دارد.
با افزایش روزافزون نیازهای محاسباتی هوش مصنوعی و رسیدن فناوریهای سنتی به مرزهای فیزیکی، پژوهشگران به سراغ نانوفناوری رفتهاند؛ راهکاری که در ابعاد اتمی میتواند توان پردازشی را بالا برده، مصرف انرژی را کاهش دهد و آینده سختافزارهای هوشمند را متحول سازد.
گروهی از پژوهشگران اروپایی، با ارائه طرحی دقیق و قابل اجرا، مسیر تازهای برای ساخت رایانه کوانتومی فوتونی مقیاسپذیر ترسیم کردهاند. این معماری مبتنی بر منابع نوری قطعی و نقطههای کوانتومی، ضمن کاهش پیچیدگی اپتیکی، امکان اصلاح خطای بلادرنگ و تولید فوتونهای درهمتنیده زمانبندیشده را فراهم میسازد.
یک فناوری نوآورانه با بهرهگیری از قالب یخ بهعنوان بستر تولید نانوذرات، توانسته چالشهای دیرینه صنعت نانوپزشکی را پشت سر بگذارد. این روش جدید، بدون استفاده از حلالهای سمی یا قالبهای آلوده، نانوذراتی با اندازهای یکنواخت، سازگار با محیطزیست و دارای کارایی بالای درمانی تولید میکند.
در یکی از پیشرفتهترین دستاوردهای حوزه نانو، پژوهشگران دانشگاه اشتوتگارت موفق شدند با استفاده از رشتههای DNA، ساختارهایی پیچیده موسوم به ابرشبکههای موآره (Moiré Superlattices) را بهصورت خودآرا در محلول ایجاد کنند؛ ساختارهایی که میتوانند قواعد نور، صدا و حتی رفتار الکترونها را در مقیاس نانو بازنویسی کنند.
دانشمندان موفق شدهاند با فناوریهای نوین، زبالههای پلاستیکی را به موادی باارزش مانند نانولولهکربنی و هیدروژن پاک تبدیل کنند. این نوآوری میتواند همزمان به بحران محیطزیستی پلاستیک و تولید انرژی پاک پاسخ دهد و مسیر بازیافت را اقتصادیتر کند.