پژوهشگران دانشگاه خوارزمی در طرحی تحقیقاتی اقدام به ساخت نانوحامل‌های دارویی هوشمند برایدرمان سرطان معده نمودند. در ساخت این نانوحامل از پروتئین‌های موجود در شیر استفاده شده است. ساخت و بررسی عملکرد این سامانه‌ی دارویی در مرحله‌ی آزمایشگاهی قرار دارد.
دانشگاه خوارزمی: استفاده از پروتئین شیر در ساخت نانوحامل دارویی
داروهایی که امروزه برای درمان سرطان‌ها، خصوصاً سرطان معده، به کار می‌روند به صورت هدفمند طراحی نشده‌اند. لذا در طول دوره‌ی درمانی نیاز به مصرف مقادیر زیادی از این داروها است. این امر علاوه بر عوارض جانبی بالا، از نظر اقتصادی نیز مشکلات زیادی را برای بیماران به همراه دارد. محققان در این پروژه سعی کرده‌اند داروی هدفمند و خوراکی ضدسرطان معده را با استفاده از پروتئین‌های شیر طراحی و تولید نمایند.
در این کار، از یکی از پروتئین‌های مهم شیر به نام کازئین جهت حمل یک داروی شیمی درمانی استفاده شده است. برای این منظور با تغییر شرایط آزمایشگاهی چون تغییر در غلظت پروتئین و یا غلظت دارو، شرایط بهینه جهت تولید سامانه دارویی با ابعاد نانو به دست آمده است. این سامانه به طور قابل توجهی نسبت به داروی معمولی، خواص درمانی جالبی در مقابل سرطان معده از خود نشان داده است.
دکتر عادله دیوسالار، عضو هیأت علمی دانشگاه خوارزمی تهران، عنوان کرد: «ما در این مطالعه از آنالوگ داروی ضد سرطان اگزالی پلاتین، به عنوان داروی شیمی درمانی مدل استفاده نمودیم. این دارو در پوششی از پروتئین کازئین شیر و کیتوزان قرار داده شد تا نانوکپسولی خوراکی تهیه شود.»
وی در ادامه افزود: «نتایج حاصل شده در شرایط شبیه‌سازی محیط معده و روده نشان می‌دهد که این سامانه تحت تأثیر محیط اسیدی معده شروع به رهاسازی آرام دارو از نانوکپسول می‌نماید. همچنین اثرات بسیار قوی‌تر و جالبی نسبت به داروی آزاد اگزالی پلاتین (که کپسوله نشده است) بر روی سلول‌های سرطان معده از خود بروز می‌دهد.»
حامل پروتئینی مورد استفاده کاملاً حساس به محیط اسیدی معده بوده و علاوه بر حمل دارو، آن را به صورت هدفمند با رهاسازی پیوسته در معده آزاد می‌نماید. همچنین برخلاف حامل‌های سنتزی و شیمیایی مورد استفاده در مطالعات قبلی، کاملاً زیست سازگار و زیست تخریب پذیر است و پس از تجزیه نیازهای غذایی بیمار را نیز تأمین خواهد کرد.
انتظار می‌رود که این سامانه هدفمند با رهاسازی پیوسته باعث کاهش اثرات جانبی داروهای شیمی درمانی و همچنین کاهش قیمت و افزایش تأثیر این داروها در مقابل سرطان باشد.
به گفته‌ی این محقق، مطالعات جهت افزایش هدفمند سازی این سامانه‌ی دارورسانی و تکمیل آزمایش‌های مربوطه به منظور دستیابی به مرحله‌ی تولید دارو در حال انجام است.
نتایج این تحقیقات در مجله‌ی ANTI-CANCER AGENTS IN MEDICINAL CHEMISTRY (جلد ۱۴، شماره ۶، سال ۲۰۱۴، صفحات ۸۹۲ تا ۹۰۰) به چاپ رسیده و حاصل همکاری دکتر عادله دیوسالار، مهدیه رزمی، دانشجوی مقطع کارشناسی ارشد بیوشیمی در دانشگاه خوارزمی، دکتر علی اکبر صبوری و دکتر عارفه سید عربی- اعضای هیأت علمی دانشگاه تهران، بوده است.
در این کار، از یکی از پروتئین‌های مهم شیر به نام کازئین جهت حمل یک داروی شیمی درمانی استفاده شده است. برای این منظور با تغییر شرایط آزمایشگاهی چون تغییر در غلظت پروتئین و یا غلظت دارو، شرایط بهینه جهت تولید سامانه دارویی با ابعاد نانو به دست آمده است. این سامانه به طور قابل توجهی نسبت به داروی معمولی، خواص درمانی جالبی در مقابل سرطان معده از خود نشان داده است.
دکتر عادله دیوسالار، عضو هیأت علمی دانشگاه خوارزمی تهران، عنوان کرد: «ما در این مطالعه از آنالوگ داروی ضد سرطان اگزالی پلاتین، به عنوان داروی شیمی درمانی مدل استفاده نمودیم. این دارو در پوششی از پروتئین کازئین شیر و کیتوزان قرار داده شد تا نانوکپسولی خوراکی تهیه شود.»
وی در ادامه افزود: «نتایج حاصل شده در شرایط شبیه‌سازی محیط معده و روده نشان می‌دهد که این سامانه تحت تأثیر محیط اسیدی معده شروع به رهاسازی آرام دارو از نانوکپسول می‌نماید. همچنین اثرات بسیار قوی‌تر و جالبی نسبت به داروی آزاد اگزالی پلاتین (که کپسوله نشده است) بر روی سلول‌های سرطان معده از خود بروز می‌دهد.»
حامل پروتئینی مورد استفاده کاملاً حساس به محیط اسیدی معده بوده و علاوه بر حمل دارو، آن را به صورت هدفمند با رهاسازی پیوسته در معده آزاد می‌نماید. همچنین برخلاف حامل‌های سنتزی و شیمیایی مورد استفاده در مطالعات قبلی، کاملاً زیست سازگار و زیست تخریب پذیر است و پس از تجزیه نیازهای غذایی بیمار را نیز تأمین خواهد کرد.
انتظار می‌رود که این سامانه هدفمند با رهاسازی پیوسته باعث کاهش اثرات جانبی داروهای شیمی درمانی و همچنین کاهش قیمت و افزایش تأثیر این داروها در مقابل سرطان باشد.
به گفته‌ی این محقق، مطالعات جهت افزایش هدفمند سازی این سامانه‌ی دارورسانی و تکمیل آزمایش‌های مربوطه به منظور دستیابی به مرحله‌ی تولید دارو در حال انجام است.
نتایج این تحقیقات در مجله‌ی ANTI-CANCER AGENTS IN MEDICINAL CHEMISTRY (جلد ۱۴، شماره ۶، سال ۲۰۱۴، صفحات ۸۹۲ تا ۹۰۰) به چاپ رسیده و حاصل همکاری دکتر عادله دیوسالار، مهدیه رزمی، دانشجوی مقطع کارشناسی ارشد بیوشیمی در دانشگاه خوارزمی، دکتر علی اکبر صبوری و دکتر عارفه سید عربی- اعضای هیأت علمی دانشگاه تهران، بوده است.
