گروه استاندارد و ایمنی ستاد توسعه فناوری نانو و میکرو با همکاری متخصصینی از دانشگاه و صنعت، فناوران و سازمانهای ذینفع، استانداردهایی در زمینه نانوحبابها با هدف شفافیت بیشتر بازار، افزایش اطمینان به تجهیزات، تسهیل فرآیند تجاریسازی و تقویت نوآوریهای داخلی تدوین کرده است. تدوین استاندارد در حوزه نانوحبابها نهتنها محدودکننده نیست، بلکه یک ابزار تسهیلکننده و پشتیبان توسعه محسوب میشود.
در جلسه کمیته ملی سازمان استاندارد که در مهرماه ۱۴۰۴ برگزار شد، استاندارد جدیدی در حوزه محصولات نانوفوتونیکی و آزمون پایداری نوری فیلمهای تبدیل نوری حاوی نقاط کوانتومی مصوب شد.
کمیته فنی استانداردهای فناوری نانو به عنوان کمیته فنی متناظر برتر کشور از سوی سازمان ملی استاندارد ایران معرفی شد. این انتخاب در مراسم گرامیداشت روز جهانی استاندارد با شعار «مشارکت برای تحقق اهداف» و با حضور رئیسجمهور و مقامات عالیرتبه کشور انجام شد. دلیل این موفقیت، نقش مؤثر کمیته در تدوین و مشارکت در استانداردهای بینالمللی حوزه نانو در سازمان ISO عنوان شده است. این کمیته که از سال ۱۳۸۵ با همکاری ستاد توسعه فناوری نانو و سازمان ملی استاندارد فعالیت خود را آغاز کرده، تاکنون ۱۸۴ استاندارد ملی و ۱۲ استاندارد بینالمللی تدوین کرده است و در حال حاضر ۲۴ استاندارد جدید در دست تدوین دارد. ایران به لطف فعالیت این کمیته، اکنون در جایگاه چهارم جهان در تدوین استانداردهای بینالمللی نانو و سوم در تدوین استانداردهای ملی نانو قرار دارد. استانداردسازی در این حوزه عامل کلیدی توسعه بازار، ارتقای صادرات و تقویت جایگاه بینالمللی ایران محسوب میشود.
کتابچه گزارش استانداردهای نانوحباب منتشر شد؛ این کتابچه گامی مهم برای توسعه کاربردهای صنعتی و زیستمحیطی است و مطالعه آن می تواند به فعالان حوزه نانوحباب کمک شایانی کند.
ایران در سالهای اخیر با تمرکز بر پژوهش، فناوری و سیاستگذاری هوشمند، توانسته جایگاه برجستهای در زمینه استانداردسازی فناوری نانو کسب کند. کشور با تقویت زیرساختهای علمی و حضور مؤثر در مجامع بینالمللی، به یکی از بازیگران اصلی تدوین استانداردهای نانو در سطح جهانی تبدیل شده است. تا پایان سال ۱۴۰۳، ایران مسئول تدوین ۱۲ استاندارد بینالمللی در کمیته فناوری نانو سازمان بینالمللی استانداردسازی بوده و ۱۸۲ استاندارد ملی در حوزههای مختلف نانو تدوین کرده است. این عملکرد، ایران را پس از چین و بریتانیا در رتبه سوم جهانی از نظر استانداردهای ملی و پس از ایالات متحده، کره جنوبی و ژاپن در جایگاه چهارم جهانی استانداردهای بینالمللی قرار میدهد. دستیابی به این موفقیتها نهتنها جایگاه کشور در حوزه ایمنی و کیفیت محصولات نانو را ارتقا داده، بلکه راه را برای توسعه صادرات و گسترش همکاریهای بینالمللی در صنعت نانو هموار کرده است.
چهارمین جلد از سری گزارشهای تجمیعی استانداردهای ملی فناوری نانو با تمرکز بر بهداشت و ایمنی در محیطهای کاری نانومواد منتشر شد. این گزارش، مرجعی کاربردی برای کارکنان و کارفرمایان جهت آشنایی با استانداردهای ملی و محافظت از سلامت نیروی کار است.
استانداردهای ملی نقش مهمی در تعریف مشخصات، روشهای آزمون، الزامات کیفی و مستندات محصولات موجود یا در حال تولید در کشور دارند. این استانداردها با توجه به شرایط فنی، اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی کشور تدوین میشوند و طی فرایندی مشخص و رسمی به تصویب میرسند.
استاندارد بینالمللی جدیدی برای اندازهگیری ترکیب عنصری مواد پایه گرافنی با روش XPS به تصویب رسید؛ اقدامی مهم که با افزایش دقت، قابلیت بازتولید و اطمینانپذیری نتایج، میتواند به تولیدکنندگان و کاربران در توسعه و انتخاب محصولات گرافنی کمک کند. این استاندارد نقش مهمی در ارتقای عملکرد الکترونیکی و گرمایی این نانوماده پرکاربرد در صنایع پیشرفته خواهد داشت.
نسترن ریاحی نوری، رئیس مرکز نانو پژوهشگاه نیرو، با تأکید بر کاربردی بودن فعالیتهای این مرکز، اعلام کرد که توسعه استانداردها و ایجاد آزمایشگاه مرجع از الزامات کلیدی برای تسریع در ورود فناوری نانو به صنعت برق کشور است. وی همچنین خواستار حمایت گستردهتر از سوی ستاد توسعه فناوری نانو شد.
در ادامه روند توسعه و بهروزرسانی استانداردهای ملی در حوزه فناوری نانو، دو استاندارد جدید با هدف تقویت زیرساختهای علمی و صنعتی این حوزه تدوین و منتشر شدهاند. این اسناد میتوانند به ایجاد درک مشترک، تسهیل ارتباطات تخصصی و بهبود فرآیندهای پژوهشی و صنعتی در این حوزه کمک کنند. دو استاندارد مصوب شده به شرح زیر هستند: