پژوهشگران دانشگاه رازی، دانشگاه فرایبورگ، مرکز تحقیقات شیمی و مهندسی شیمی ایران و دانشگاه ویرجینیا کامنولث، موفق به توسعه حسگر بزاقی هوشمند برای تشخیص غیرتهاجمی زردی نوزادان شدند؛ بیماریای که همچنان شایعترین اختلال دوران نوزادی است و نیاز به روشی ساده، کمهزینه و قابلاعتماد برای پایش آن مدتها احساس میشد. در این پژوهش، حسگر نقطه مراقبت (POC) کاغذی مبتنی بر رنگدانه طبیعی کورکومین طراحی شده که با تابش نور آبی، تغییرات وابسته به غلظت بیلیروبین را از طریق بازیابی فلورسانس ثبت میکند. این سامانه نهتنها قادر است بدون نمونهگیری خون، سطح بیلیروبین را در بزاق اندازهگیری کند، بلکه به یک خوانشگر اپتوالکترونیکی قابلحمل و متصل به اینترنت مجهز است که دادهها را بهصورت لحظهای به تلفن همراه یا رایانه انتقال میدهد. نتایج بهدستآمده از آزمون بالینی روی نوزادان مبتلا، همبستگی بسیار بالایی با روشهای استاندارد آزمایشگاهی نشان داد.
نانوابزار تشخیص بیماری از روی بزاق مسیر تازهای در غربالگری پارکینسون ایجاد میکند
پژوهشگران دانشگاه تربیت مدرس، دانشگاه علوم پزشکی کرمانشاه و دانشگاه پالاتسکی جمهوری چک، موفق شدند سامانه حسگر فلورسانس نوینی را توسعه دهند که قادر است الیگومرهای پروتئین آلفا-سینوکلئین (α-Syn) را در بزاق شناسایی و کمیسازی کند. این دستاورد میتواند گام مهمی در مسیر تشخیص زودهنگام بیماری پارکینسون باشد، زیرا حضور الیگومرهای α-Syn در بزاق بهعنوان یک نشانگر زیستی امیدبخش برای این بیماری شناخته میشود.
حسگر نانویی برای تشخیص دیابت تنها با یک بازدم
پژوهشگران موفق به ساخت حسگری شدند که میتواند تنها از طریق نمونهبرداری از بازدم انسان، دیابت و پیشدیابت را در چند دقیقه تشخیص دهد. این فناوری نوین، با تکیه بر ترکیب اکسید روی (ZnO) و گرافن القایی با لیزر (Laser-Induced Graphene) ساخته شده و راهی ساده، سریع و کمهزینه برای غربالگری بیماری به شمار میرود.
افق تازه در زیستحسگری الکتروشیمیایی-لومینسانس با نانوساختارهای مبتنی بر مکسین
پژوهشگران دانشگاه تهران و دانشگاه علوم و فناوری چین با تمرکز بر نانوساختارهای مکسین، دستاورد جالبی در حسگری و زیستحسگری الکتروشیمیایی-لومینسانس (ECL) ایجاد کردهاند. این گروه تحقیقاتی با بهرهگیری از خواص منحصربهفرد مکسینها، موفق به توسعه حسگرهایی فوقحساس شدهاند که توانایی تشخیص بیومارکرها را با دقت بالا و سرعت قابل توجه ارائه میدهند و افق تازهای در تحلیل نتایج تستهای پزشکی گشودهاست.
دانشگاه صنعتی اصفهان: تشخیص تازگی ماهی با هیدروژل نانویی
پژوهشگران دانشگاه صنعتی اصفهان با طراحی یک شاخص رنگسنجی نوین موفق شدند امکان ردیابی دیداری و بلادرنگ تازگی ماهی را فراهم کنند. این دستاورد با استفاده از هیدروژل آگار حاوی نانوذرات مس و نقاط کوانتومی کربن دوپشده با نیتروژن به دست آمده و میتواند بهعنوان ابزاری کارآمد در ارتقای سلامت غذایی و کاهش ضایعات محصولات دریایی مورد استفاده قرار گیرد.
حسگر نانویی روی گوشی برای تشخیص سریع بیوتیولها در خون و پلاسما
پژوهشگران ایرانی دانشگاه علم و صنعت ایران، دانشگاه علوم پزشکی تهران و دانشگاه تورنتو اسکربرو کانادا با طراحی یک حسگر نانویی چندکاره و تلفیق آن با اپلیکیشن گوشی هوشمند، موفق شدند بیوتیولها را در نمونههای خون و پلاسما به شکل سریع، حساس و دقیق تشخیص دهند. این فناوری میتواند نقطهعطفی در توسعه سیستمهای تشخیصی قابل حمل و مقرونبهصرفه در مراکز درمانی و نقطه مراقبت (POCT) باشد.
زبان مصنوعی مبتنی بر گرافن مانند انسان مزهها را تشخیص میدهد
محققان با استفاده از فناوری گرافن و هوش مصنوعی، یک زبان مصنوعی طراحی کردهاند که قادر است طعمها را با دقت نزدیک به انسان تشخیص دهد. این دستگاه نهتنها در محیط مرطوب (شبیه دهان انسان) کار میکند، بلکه میتواند طعمهای جدید را نیز با دقت بالا شناسایی کند. این نوآوری میتواند در آینده به افرادی که به دلایل مختلف حس چشایی خود را از دست دادهاند، کمک کند.
شناسایی فرمالدهید با نانوحسگرهایی که بو نمیکنند اما آلایندهها را مییابند
فرمالدهید گازی سمی است که در خانهها و کارخانهها یافت میشود و برای سلامتی خطرناک است. پژوهشگران حسگرهای نانویی ساختهاند که کوچک، دقیق و ارزاناند و میتوانند این گاز را در زمان واقعی شناسایی کنند. این حسگرها میتوانند به سیستمهای خانه هوشمند یا دستگاههای ایمنی صنعتی متصل شوند و بهموقع هشدار دهند.
ساخت نانوحسگری که سلامت غذا را در ۱۵ دقیقه آزمایش میکند
شرکت سوئدی LayerLogic با جذب ۴۷۰ هزار یورو سرمایه قصد دارد حسگر نانویی گرافنی بسازد که در کمتر از ۱۵ دقیقه میتواند آلودگی مواد غذایی را شناسایی کند. این فناوری جایگزین روشهای آزمایشگاهی چندروزه خواهد شد و به تولیدکنندگان امکان نظارت سریع و دقیق در خط تولید را میدهد. سرمایهگذار اصلی این شرکت، Scientifica Venture Capital است.
ترکیب گرافن و چارچوبهای فلزی-آلی برای تشخیص مسمومیت متانول
محققان دانشگاه آدلاید موفق به ساخت نمونه اولیهای ساده، کمهزینه و دقیق از حسگری شدهاند که میتواند مقادیر بسیار کم متانول موجود در نفس انسان را شناسایی کند. این پیشرفت علمی، گامی بزرگ به سوی تولید دستگاهی مشابه دستگاه تست الکل تنفسی (breathalyzer) است که قادر باشد به سرعت و به سادگی مسمومیت با متانول را تشخیص دهد و جان افراد را نجات دهد.