در راستای تلاش برای شناسایی ظرفیتهای فناورانه قابل سرمایهگذاری و تقویت پیوند میان صنعت و پژوهش، تیم گروه مالی کارآمد به همراه نمایندگانی از صندوق پژوهش و فناوری خطرپذیر شرکتی کرمان موتور، بازدیدی از مجموعهای از شرکتهای دانشبنیان فعال در حوزه فناوری نانو مستقر در مرکز صنعتی سازی نانوفناوری کاربردی(ICAN) انجام دادند. هدف از این بازدید، آشنایی دقیق با توانمندیهای فنی و پتانسیل تجاری شرکتها، و بررسی زمینههای همکاری و سرمایهگذاری احتمالی بود.
سومین دوره چالش «ارتقای ستاپ آزمایشگاهی به تجهیز تجاری» با هدف توسعه تجهیزات بومی، شتابدهی به ساخت نمونههای اولیه و تقویت زنجیره تولید در مقیاس صنعتی آغاز شده و مهلت ثبتنام آن تا ۱۶ دی ۱۴۰۴ تمدید شد. این چالش که با مشارکت مجموعههای تخصصی و صنعتی برگزار میشود، از تیمهای فناور دعوت میکند طرحهای قابلتولید و بازارپسند خود را ارائه کنند تا پس از غربالگری، داوری تخصصی و طی مراحل ساخت، به تولید نمونه اولیه تأییدشده برسند.
شرکت «فرین بهبود تشخیص» در تازهترین دستاورد خود کیت تشخیص سریع خون مخفی در مدفوع (FOB) را معرفی کرده است؛ محصولی که با بهرهگیری از فناوری نانو امکان شناسایی خون پنهان در نمونههای مدفوع را فراهم میکند. خون مخفی که معمولاً در مراحل ابتدایی برخی بیماریهای گوارشی و سرطان روده وجود دارد اما با چشم غیرمسلح قابل مشاهده نیست، یکی از مهمترین شاخصهای سلامت روده به شمار میآید. کیت FOB میتواند این خون نامرئی را به سرعت و با دقت بالا شناسایی کند و در نتیجه به پزشکان و بیماران امکان اقدام به موقع برای درمان بیماریهای جدی و پیشگیری از عوارض خطرناک را بدهد. این محصول، همزمان با سایر کیتهای نانویی شرکت، از جمله کیت تشخیص سریع کووید-۱۹، تروپونین I و بارداری، در سبد محصولات سلامت محور شرکت قرار دارد و نویدبخش تحولی در تشخیص سریع و غیرتهاجمی بیماریها است.
در مسیر توسعه فناوری، داشتن دانش فنی کافی نیست؛ تجربه عملی، شبکه ارتباطی و درک عمیق از فرایند رشد و صنعتیسازی نیز نقشی حیاتی دارد. منتورهای افزایشمقیاس با تکیه بر این توانمندیها، ریسک شکست استارتآپها را کاهش داده و احتمال موفقیت در تجاریسازی را بهطور قابلتوجهی افزایش میدهند. بر این اساس، مرکز صنعتیسازی نانوفناوری کاربردی (ICAN) با هدف تسریع مسیر تجاریسازی و افزایشمقیاس محصولات فناورانه، از افراد مجرب و اثرگذار که شرایط زیر را دارا باشند، به عنوان منتور افزایش مقیاس دعوت به همکاری مینماید.
صنعت خودروسازی ایران برای کاهش فاصله خود با رقبای جهانی و دستیابی به کیفیت، ایمنی و کارایی بالاتر، نیاز مبرمی به تحول دارد و یکی از ارکان اصلی تحقق این مهم، ارتقاء سطح فناوری در بخش قطعهسازی است. در این مسیر نقش شرکتهایی مانند صنایع تولیدی کروز، به عنوان یکی از اصلیترین تامینکنندگان این قطعات، بسیار تعیینکننده خواهد بود. اهمیت این موضوع از جمله مواردی بود که در بازدید جمعی از مهندسان این شرکت از مرکز صنعتیسازی نانوفناوری کاربردی (ICAN) مورد توجه قرار گرفت.
«سامانه پردازش پلاسمایی منسوجات» که توسط شرکت بسا فن آوران نصیر طراحی و عرضه شده، امکان اصلاح سطحی انواع منسوجات و قطعات پلیمری را با دقت بالا و مصرف انرژی کم فراهم میکند. این فناوری با تکیه بر پلاسماهای سرد، راهکاری صنعتی برای ارتقای خواص فیزیکی و شیمیایی سطوح ارائه میدهد و نقش مهمی در توسعه پوششهای کارکردی، تولید منسوجات پیشرفته و کاربردهای مرتبط با فناوری نانو دارد.
پژوهشگران دانشگاه مراغه در همکاری با چند مرکز علمی بینالمللی، در یک پژوهش مروری گسترده به بررسی نسل تازهای از مواد نانوساختار پرداختند که میتوانند آینده ذخیرهسازی انرژی و پاکسازی محیطزیست را متحول کنند. این مطالعه روی نانوکامپوزیتهای هیبریدی MOF/LDH و ساختارهای LDH مشتق از قالبهای MOF متمرکز است؛ موادی که با مساحت سطح بالا، ساختار قابل تنظیم و فعالیت الکتروشیمیایی چشمگیر، گزینههای کلیدی برای توسعه باتریهای پیشرفته، ابرخازنهای کارآمد و سامانههای حذف آلایندهها محسوب میشوند. پژوهشگران در این گزارش، سازوکار سنتز، ویژگیهای ساختاری، عملکرد الکتروشیمیایی و کاربردهای محیطزیستی این مواد را مرور و تحلیل کردهاند و با بیان مزایا و چالشها، نقشهراهی برای توسعه نسل آینده مواد عملکردی ارائه میدهند.
مدیریت کارآمد آبهای سطحی در بسیاری از شهرهای کشور همچنان با چالشهایی جدی روبهرو است؛ چالشهایی که از سیلابهای فصلی تا خسارتهای زیرساختی و هدررفت منابع آبی را شامل میشود. دراینمیان، استفاده از فراوردههای پیشساخته بتنی و بهویژه محصولات نانوکامپوزیتی میتواند یکی از مسیرهای مؤثر برای اصلاح این وضعیت باشد. مهندس محمد ارغنده، مدیرعامل شرکت آرسس بتن فیدار، تجربه این شرکت در توسعه فناوریهای جدید بتن و کاربرد آنها در هدایت هدفمند آبهای سطحی را تشریح کرد؛ تجربهای که از تولید دریچههای منهول بتن الیافی آغاز شد و با ورود نانوسیلیسها به فرمولاسیون، به محصولاتی با عملکرد ارتقایافته و کاربری گسترده در صنایع مختلف انجامید.
پایش آلودگی هوا در آستانه یک چرخش فناورانه جدی است؛ تغییری که نه از مسیر سیاستگذاریهای کلاسیک، بلکه از دل نانوساختارهایی میآید که میتوانند ردّ آلایندهها را در مقیاسی نزدیک به یکدرمیلیارد دنبال کنند. توسعه حسگرهای گازی و شیمیایی مبتنی بر فناوری نانو باعث شده تشخیص ترکیبات خطرناک، یونهای فلزی، گازهای سمی و VOCها با دقتی انجام شود که تا چند سال پیش فقط در مقالات علمی دیده میشد. این نسل تازه از حسگرها، که بر پایه نانوذرات فلزی، اکسیدهای فلزی نانوبلوری، نانولولههای کربنی و پلیمرهای رسانا ساخته میشود، کوچک، کممصرف و قابلادغام با زیرساختهای شهری و ابزارهای هوشمند هستند. همزمان، موجی از سرمایهگذاری جهانی و رقابت شرکتهای بزرگ، بازار نانوحسگرها را تا مرز میلیاردها دلار رسانده و آن را به یکی از عناصر کلیدی مدیریت آلودگی هوا در دهه آینده تبدیل کرده است.
پژوهشگران دانشگاه زنجان و پژوهشکده علوم پایه (IASBS) موفق به ساخت نسل تازهای از نانودیامولسیفایرهای سبز و مغناطیسی شدهاند که میتواند با بازده بالا، امولسیونهای سخت «آب در نفت» را در صنایع نفتی بشکند. این ترکیب نو، بر پایه نانوذرات Fe₃O₄ پوششدادهشده با β-سیکلودکسترین و تزئینشده با مایعات یونی ایمیدازولی ساخته شده و علاوه بر کارایی چشمگیر، قابلیت بازیابی سریع با میدان مغناطیسی و استفادهٔ مجدد تا پنج بار را دارد. آزمایشهای انجامشده نشان میدهد نمونهای که دارای زنجیره آلکیلی بلندتر است، بیشترین عملکرد را در جداسازی فازهای آب و نفت ارائه میدهد. کاهش کششسطحی، پایداری حرارتی و کارایی ۹۲ درصدی در امولسیونها، این فناوری را به گزینهای قابلتوجه برای صنایع نفت و پتروشیمی تبدیل میکند.