پژوهشگران دانشگاه تربیت مدرس ایران با همکاری دانشگاه علوم و فناوری الکترونیک چین موفق به طراحی و ساخت یک کاتالیست پیشرفته برای واکنش تکامل اکسیژن (OER) شدند؛ واکنشی کلیدی در فرآیند الکترولیز آب و تولید هیدروژن سبز. آنها با استفاده از یک روش سریع احتراقی، ترکیب نوینی از نانوساختارهای نیکل ـ آهن ـ سلنیوم را بر روی گرافن عمودی رشد دادند که با کربن نیتروژندار اصلاح شده است. این طراحی باعث افزایش چشمگیر تعداد سایتهای فعال، بهبود رسانایی الکتریکی و تثبیت فازهای کاتالیستی میشود.
شرکت ایران دلکو بهعنوان یکی از تولیدکنندگان مبدلهای کاتالیستی خودرو در ایران، موفق به دریافت نشان نانو (نانونماد) برای محصول مبدل حاوی نانوذرات فلزات گرانبها شد. این مبدلها با بهرهگیری از فناوری نانو، آلایندههای خروجی از اگزوز خودروهای بنزینسوز را به گازهای بیخطر تبدیل میکنند. با کاهش مصرف فلزات گرانبها مانند پلاتین، پالادیم و رودیم و افزایش کارایی کاتالیست، این محصول علاوه بر قیمت مقرونبهصرفهتر، عملکرد بهتری در کاهش انتشار CO، NOx و هیدروکربنهای نسوخته دارد. نشان نانو که توسط سازمان ملی استاندارد و ستاد توسعه فناوری نانو اعطا میشود، گواهی بر کیفیت و فناوری پیشرفته این محصول است. این موفقیت، گامی مهم در جهت کاهش آلودگی هوا و توسعه فناوریهای سبز در صنعت خودرو کشور محسوب میشود.
استانداردهای ملی نقش مهمی در تعریف مشخصات، روشهای آزمون، الزامات کیفی و مستندات محصولات موجود یا در حال تولید در کشور دارند. این استانداردها با توجه به شرایط فنی، اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی کشور تدوین میشوند و طی فرایندی مشخص و رسمی به تصویب میرسند.
پژوهشگران با توسعهی کاتالیستی با ساختار نیمهمدفون و ترکیب اتمی-نانوذرهای، عملکردی فراتر از استانداردهای سنتی به نمایش گذاشتند. در مقالهای که توسط Science China Press منتشر شده است، پژوهشگران موفق به توسعهی راهکاری نوین برای حل یکی از اساسیترین چالشهای کاتالیستهای فلزی پایهدار شدهاند: دستیابی همزمان به فعالیت بالا و پایداری طولانیمدت در واکنشهای شیمیایی پیچیده مانند هیدروژناسیون انتخابی.
پژوهشگران دانشگاه کالیفرنیا با طراحی نوآورانه کاتالیستی، عمر پیلهای سوختی را به بیش از ۲۰۰ هزار ساعت افزایش دادند.
نانوکاتالیستها به عنوان یکی از پیشرفتهترین فناوریهای نانو، تأثیر چشمگیری بر عملکرد صنایع مختلف، بهویژه نفت و گاز و خودرو دارند. بررسیها نشان میدهند که صنعت نفت و گاز همچنان پیشتاز در استفاده از نانوکاتالیستها است و بیشترین سهم بازار این فناوری را به خود اختصاص داده است. در عین حال، صنعت خودرو نیز با سرعت در حال افزایش بهرهگیری از این فناوری بوده و به دنبال کاهش فاصله خود با صنعت نفت و گاز است. بر اساس دادههای ارائهشده، مجموع حجم بازار نانوکاتالیستها ۶۵۰۰۰ میلیارد ریال برآورد شده است که ۵۶٪ از آن متعلق به صنعت نفت و گاز و ۴۴٪ به صنعت خودرو اختصاص دارد. در این حوزه، ۱۱ شرکت فعال در صنعت نفت و گاز و ۶ شرکت در صنعت خودرو مشغول فعالیت هستند که نشاندهنده سرمایهگذاری گستردهتر و تقاضای بیشتر در صنعت نفت و گاز است.
بررسی سه حوزه نانوحباب، نانوکاتالیستها و نانوداروها نشان میدهد که بهرهبرداری از فناورینانو میتواند چالشهای متعددی در کشور را حل کند. در اینجا با بررسی چند نمونه صنعتی مهم از پیاده سازی فناوری نانو در کشور و تبیین فرصتهای موجود برای بهکارگیری این فناوری، تلاش میشود تا گوشهای از پتانسیل این فناوری در رفع چالشهای موجود ایران نشان داده شود.
پژوهشگران مؤسسه علوم توکیو موفق به توسعه کاتالیستی جدید شدهاند که بدون نیاز به فلزات واسطه، تولید آمونیاک را کارآمدتر و پایدارتر میکند. این تحقیق نشان میدهد که اکسونیتراید-هیدرید ارتوسیلیکات باریم-سیلیکون (Ba₃SiO₅₋ₓNᵧH𝓏) میتواند جایگزینی مناسب برای کاتالیستهای فلزی سنتی باشد.
آب برای زندگی ضروری است، اما فرایند تصفیه آب میتواند انرژیبر باشد و این موضوع موجب توجه و علاقهمندی به بهبود این فرآیند شده است. پژوهشگران دانشگاه توهوکو راهبرد جدیدی برای توسعه کاتالیستهای تکاتمی (SACs) بهمنظور تصفیه بهینه آب ارائه دادهاند. این رویکرد مبتنی بر پیشبینیهای دادهمحور و سنتز دقیق، به تسریع فرآیند توسعه این کاتالیزگرها و افزایش کارایی تصفیه آب کمک میکند.
برای درک بهتر کاربرد نانوکاتالیستها در صنعت نفت و پتروشیمی، درختوارهای طراحی و منتشر شده که جزئیات جالب توجهی برای علاقهمندان دارد.