سلول‌های ایمنی بیش از حد فعال اغلب در پس آسیب به ریه در بیماری‌هایی مانند کووید-۱۹ قرار دارند. محققان دانشگاه صنعتی مونیخ (TUM) یک ترکیب حاوی RNA را برای اسپری ریه ارائه کرده‌اند که فعالیت این سلول‌ها را که ماکروفاژ نامیده می‌شوند، کند می‌کند. در این فناوری، یک مکانیسم جدید حمل و نقل مبتنی بر قند در رساندن دارو به هدف خود مؤثر است.
یک استارت‌آپ، داروی استنشاقی ضدویروسی را تجاری‌سازی می‌کند
این تیم به سرپرستی استفان انگلهارت، استاد رشته داروسازی و سم‌شناسی، یک ماده فعال مبتنی بر RNA به نام RCS-21 را برای جلوگیری از التهاب شدید ریه و فیبروز، یعنی زخم بافت ریه، در عفونت‌هایی نظیر کرونا توسعه داده‌اند.
در سلول، RCS-21 فعالیت مولکول microRNA 21 را متوقف می‌کند. این اسید نوکلئیک، که انگلهارد و تیمش برای مدت طولانی روی آن تحقیق کرده‌اند، یکی از محرک‌های فعالیت بیش از حد ماکروفاژها در عفونت‌های شدید ریه است.
در مقاله‌ای که محققان در نشریه Nature Communications به چاپ رساندند، این تیم توضیح می‌دهد که چگونه ماده فعال RCS-21 از طریق استنشاق به هدف خود می‌رسد. برای انجام این کار، محققان از ویژگی خاص ماکروفاژها استفاده کردند. این سلول‌های پاک‌کننده به تعداد زیاد در ریه سالم نیز وجود دارند. در آنجا وظیفه نابودی باکتری‌ها و هاگ‌های قارچی را در سریع‌ترین زمان ممکن انجام می‌دهند. ماکروفاژها اهداف خود را در میان چیزهای دیگر براساس مولکول‌های قند پیچیده روی سطح مهاجمان شناسایی می‌کنند.
استفان انگلهارت می‌گوید: «ما در آنالیزهای تک سلولی مشخص کرده‌ایم که گیرنده‌های قند مربوطه، از یک سو، در میان رایج‌ترین گیرنده‌های ماکروفاژها هستند. از سوی دیگر، این گیرنده‌ها به یک معنا ویژگی منحصر به فرد ماکروفاژها هستند، آنها به ندرت در جا دیگری وجود داشته باشند.»
بنابراین این تیم، ماده فعال خود را با یک مولکول قند، یا به طور دقیق تر با تریمانوز، همراه کرد. این رویکرد تاکنون تنها با مواد فعال شیمیایی کمتر پیچیده دنبال شده است. مطالعات روی موش‌ها نتایج جالبی را به همراه داشت. کریستینا بک، دیپاک رامانجام می‌گوید: «زمانی که این دارو به صورت اسپری تجویز شد، ماکروفاژها به طور قابل توجهی بهتر از حالت بدون مولکول‌های قند، ماده فعال را جذب کردند. در مقابل، سایر انواع سلول‌ها حتی به طور کامل این مولکول‌ها را حذف می‌کنند.»
در آزمایش روی موش‌ها، RCS-21 اطمینان حاصل کرد که microRNA 21 در مقایسه با حیوانات کنترل بیش از نصف کاهش یافته است. فیبروز و التهاب نیز پس از درمان به طور قابل توجهی کاهش یافت. افزایش فعالیت microRNA-21 نیز با درمان با RCS-21 در نمونه‌های بافت ریه انسان آلوده به ویروس کرونا در آزمایشگاه متوقف شد.
مطالعات برای اثبات ایمنی دارو در حال حاضر در حال انجام است، اولین آزمایشات بالینی بر روی انسان برای سال ۲۰۲۴ هدف گذاری شده است. مسئولیت این بخش از پروژه بر عهده شرکت نوپای RNATICS است، که از دانشگاه صنعتی مونیخ اسپین‌اف شده است. در سال ۲۰۲۱ این استارت آپ حدود ۷ میلیون یورو بودجه از وزارت آموزش و تحقیقات فدرال آلمان (BMBF) برای حمایت از توسعه دارو دریافت کرد. استفان انگلهارت، یکی از بنیان‌گذاران RNATICS، پتانسیل زیادی را در فناوری مانوز می‌بیند.
