هیئت تجاری ایران متشکل از ۱۵ شرکت دانش‌بنیان با هدف توسعه صادرات نانویی و تعاملات بین‌المللی در نمایشگاه نانو ژاپن ۲۰۲۵ شرکت کرد. در جریان این سفر، جلسات تجاری، بازدیدهای علمی و مذاکرات بین‌المللی متعددی برگزار شد که به عقد چند قرارداد و آغاز همکاری‌های جدید منجر شد. گزارش نهایی، این اعزام را موفق ارزیابی کرده و بر ضرورت آموزش‌های پیش از سفر، تسهیل صادرات و گسترش تعاملات علمی تأکید دارد.
گزارش تحلیلی از اعزام هیئت ایرانی به نانوژاپن ۲۰۲۵؛ تعامل، صادرات و تبادل دانش بین‌المللی
در راستای توسعه تعاملات بین‌المللی و معرفی توانمندی‌های شرکت‌های دانش‌بنیان ایرانی، برنامه اعزام هیئت تجاری ایران به نمایشگاه نانو ژاپن ۲۰۲۵ با همکاری ستاد ویژه توسعه فناوری نانو و سازمان توسعه همکاری‌های علمی و فناورانه بین‌المللی انجام شد. این برنامه که در بازه زمانی ۸ تا ۱۴ بهمن ۱۴۰۳ (۲۸ ژانویه تا ۲ فوریه ۲۰۲۵) برگزار شد، یکی از گام‌های مهم در جهت تقویت حضور فناوری نانو ایران در عرصه بین‌المللی بود.
اهداف و رویکردها
نمایشگاه نانو ژاپن، یکی از مهم‌ترین رویدادهای فناوری نانو در سطح جهانی است که هر ساله در مرکز نمایشگاهی Tokyo Big Sight برگزار می‌شود. هدف اصلی از اعزام این هیئت، معرفی توانمندی‌های فناورانه ایران، ایجاد بستر همکاری‌های فناورانه، توسعه صادرات محصولات نانویی و بهره‌گیری از تجارب بین‌المللی در این حوزه بود.
از جمله اهداف خاص این برنامه می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
ایجاد تعامل مستقیم با شرکت‌ها و نهادهای پیشرفته جهانی در زمینه نانو
معرفی شرکت‌های دانش‌بنیان ایرانی و محصولات آنها
شناسایی فرصت‌های صادراتی در بازار ژاپن و شرق آسیا
یادگیری مدل‌های موفق توسعه صنعتی مبتنی بر فناوری
برنامه‌ریزی و اقدامات مقدماتی
پیش از اعزام هیئت، مجموعه‌ای از اقدامات اجرایی و هماهنگی‌های چندجانبه انجام شد. مهم‌ترین مراحل شامل موارد زیر بود:
نگارش پروپوزال اعزام شامل اهداف، جدول زمانی، هزینه‌ها و اطلاعات اقتصادی و تجاری کشور ژاپن.
اطلاع‌رسانی عمومی از طریق شبکه‌های اجتماعی، کانال‌های خبری ستاد نانو و انجمن‌های علمی.
اعتبارسنجی شرکت‌کنندگان و تخصیص حمایت مالی به شرکت‌های دارای گواهی دانش‌بنیان و نانومقیاس.
هماهنگی با سفارت ژاپن در ایران و ایران در ژاپن برای تسهیل امور ویزا و برنامه‌های جانبی سفر.
برگزاری جلسه توجیهی با حضور مدیران ستاد نانو، شرکت‌های اعزامی و سفارت برای مرور جزئیات برنامه سفر و انتظارات از نمایشگاه.
ساختار نمایشگاه نانو ژاپن
نمایشگاه نانو ژاپن یکی از بزرگ‌ترین رویدادهای فناوری در سطح آسیا است که با حضور هزاران بازدیدکننده متخصص از سرتاسر جهان برگزار می‌شود. این نمایشگاه نه‌تنها محلی برای عرضه محصولات نانو، بلکه فرصتی برای برقراری ارتباطات تجاری، علمی و تحقیقاتی بین‌المللی است. در این دوره از نمایشگاه، بیش از ۴۵۰ شرکت در قالب ۳۷۳ غرفه حضور داشتند و بیش از ۵۲ هزار نفر از نمایشگاه بازدید کردند. موضوعات نمایشگاه شامل موارد زیر بود:
نانومواد پیشرفته: گرافن، نانولوله‌ها، نانوذرات، کامپوزیت‌ها، پوشش‌ها و جوهرهای نانویی
نانوساختارها و نانوساخت: لیتوگرافی، چاپ سه‌بعدی، فناوری‌های فوق‌دقیق
اندازه‌گیری و آنالیز: میکروسکوپ‌های الکترونی، طیف‌سنجی، دستگاه‌های SPM/AFM
کاربردهای صنعتی: حوزه‌های انرژی، کشاورزی، پزشکی، الکترونیک، باتری و فتوولتاییک
همچنین نمایشگاه‌های موازی متعددی در حوزه‌های انرژی، آب، مواد پیشرفته، میکروسیستم‌ها، فناوری‌های سبز و چاپ الکترونیک برگزار شد که تنوع و هم‌افزایی بالایی با حوزه نانو داشتند.
حضور هیئت ایرانی در نمایشگاه
هیئت تجاری ایران شامل نمایندگان ۱۵ شرکت دانش‌بنیان و فناور بود که ۱۳ شرکت از حمایت مالی ستاد نانو و سازمان تعاملات بین‌المللی برخوردار شدند. اعضای هیئت به صورت فعال در جلسات، بازدیدها و نشست‌های تخصصی حضور داشتند.
بازدید از نمایشگاه، شرکت در سمینارها، برگزاری جلسات B2B و انجام مذاکرات مقدماتی برای همکاری، از جمله فعالیت‌های کلیدی هیئت ایرانی بود. حضور برخی شرکت‌های ایرانی مانند «فناوری کهربا» و «اطلس پوشش محافظ» در جلسات تخصصی و مذاکرات رسمی با طرف‌های ژاپنی و ترکیه‌ای، بازتاب موفقی داشت.
بازدیدهای علمی و جانبی
در کنار بازدید از نمایشگاه، برنامه‌هایی نیز برای آشنایی بیشتر با زیرساخت‌های علمی و صنعتی ژاپن تدارک دیده شد. از جمله:
بازدید از موزه علم و فناوری ژاپن
دیدار با مسئولان موسسه ملی علوم و فناوری صنعتی پیشرفته ژاپن (AIST)
جلسه با سفیر ایران در ژاپن و رایزنی در زمینه توسعه همکاری‌ها
گشت شهری در توکیو به‌منظور آشنایی فرهنگی و فراهم‌سازی فرصت‌های غیررسمی برای شبکه‌سازی
نتایج و بازخوردها
پس از بازگشت هیئت، یک نظرسنجی جامع از شرکت‌کنندگان انجام شد که نتایج آن گویای دستاوردهای مهمی در سطح فردی و شرکتی بود:
۳ شرکت موفق به عقد قرارداد همکاری بین‌المللی شدند. ۵ شرکت نیز مشغول مذاکره برای همکاری با شرکت‌های خارجی هستند. همچنین ۵ شرکت از اعضای اعزامی، موفق به برقراری ارتباط موثر که منجر به عقد قرارداد همکاری شود، نشدند.
۱۳ شرکت تجربه حضور موفق در غرفه‌های بین‌المللی و شبکه‌سازی مؤثر با فناوران خارجی را ثبت کردند.
رضایت عمومی از خدمات اجرایی، حمایت‌های ستاد نانو و هماهنگی‌ها اعلام شد.
برخی چالش‌ها در فرآیند صادرات، تحریم‌ها و موانع ارتباط مستقیم با بازار ژاپن مطرح شد و راهکارهایی از جمله استفاده از برندهای ثالث و مشارکت با شرکت‌های واسطه پیشنهاد شد.
اهمیت برگزاری جلسات B2B از طریق اتاق بازرگانی و نهادهای ایرانی پیش از رویدادها تأکید شد.
تحلیل نقاط قوت و قابل بهبود
نقاط قوت:
هماهنگی قوی میان نهادهای مختلفی که در این رویداد نقش داشتند
حضور هدفمند و برنامه‌ریزی‌شده شرکت‌ها در نمایشگاه
حمایت مالی مؤثر و هدفمند از شرکت‌های دانش‌بنیان
ایجاد فرصت‌های همکاری واقعی با طرف‌های خارجی
نکات قابل بهبود:
نیاز به آموزش بیشتر برای معرفی حرفه‌ای‌تر محصولات
لزوم برگزاری جلسات B2B پیش از اعزام
بهبود فرآیندهای صدور مجوز صادرات و تسهیل گمرکی
پرهیز از تأخیر در اطلاع‌رسانی و صدور ویزاها
جمع‌بندی و پیشنهادها
نمایشگاه نانو ژاپن ۲۰۲۵ یکی از موفق‌ترین برنامه‌های اعزام فناوری ایران به عرصه بین‌المللی بود. این برنامه نشان داد که شرکت‌های دانش‌بنیان ایرانی در صورت حمایت مناسب، توانایی رقابت و تعامل در بازارهای پیشرفته را دارند. در کنار نتایج کوتاه‌مدت مانند عقد قرارداد، این برنامه به عنوان بستری برای ارتقای سطح دانش، تجربه و مهارت بین‌المللی شرکت‌های ایرانی عمل کرد.
برای ارتقاء این نوع برنامه‌ها در آینده، پیشنهادهای زیر ارائه می‌شود:
طراحی مسیرهای صادراتی با تکیه بر تجربه کشورهایی چون ترکیه و مالزی
شناسایی زودهنگام نمایشگاه‌های هدف و اطلاع‌رسانی از یک سال قبل
تعامل فعال‌تر با رایزنان بازرگانی در کشورهای هدف
توسعه آموزش‌های فشرده برای آمادگی نمایشگاهی شرکت‌ها
تقویت ابزارهای حمایتی مالی، حقوقی و بازاریابی برای صادرات فناورانه
لیست اسامی شرکت‌های ایرانی حاضر در نمایشگاه نانو ژاپن ۲۰۲۵ به قرار ذیل است:
-
شرکت پوشش‌های نانوساختار
-
شرکت اطلس پوشش محافظ
-
شرکت نانو تک فام گیتی
-
شرکت عصر نانو
-
شرکت گروه پژوهش صنعت مدرن آهار
-
شرکت صنایع نساجی لیاپود
-
شرکت پویا پلیمر تهران
-
شرکت پدیده زیستی نانو
-
شرکت فناوری کهربا
-
شرکت هنام فارمد
-
شرکت پاک شیمی صفه سپاهان
-
شرکت توسعه فناوری مافوق صوت
-
شرکت مهرتاونگار البرز
-
شرکت کارآفرینان شوشتر (نیفرسا زانیشو)
-
شرکت کیمیا کالای رازی
