چهارمین دوره جشنواره ملی دانش‌آموزی اکسیر برگزار شد

جشنواره چهارم اکسیر با معرفی و تقدیر از دو طرح نانویی در جمع طرح‌های برگزیده از مجموع ۲۳۰۰ طرح دریافتی در فراخوان به پایان رسید

تحولات پرشتاب علمی و فناورانه در جهان امروز، نشان داده است که سرمایه‌گذاری بر روی نسل نوجوان و فراهم کردن بستری برای شکوفایی استعدادهای آنان، از مهم‌ترین راهبردهای توسعه پایدار کشورها محسوب می‌شود. نوجوانان امروز، با خلاقیت، نوآوری و جسارت خود می‌توانند نقش‌آفرینان اصلی در تحقق اقتصاد دانش‌بنیان و آینده‌ای پیشرفته برای ایران باشند.

در همین راستا، چهارمین دوره «جشنواره ملی دانش‌آموزی اکسیر» با همکاری پارک علم و فناوری دانشگاه صنعتی شریف و مؤسسه پرورش خلاقیت و نوآوری ایده‌ران و با همراهی نهادهای ملی همچون ستاد توسعه فناوری‌های نانو و میکرو ریاست جمهوری برگزار گردید. این جشنواره به‌عنوان رویدادی ملی و مسئله‌محور، با هدف شناسایی و توانمندسازی استعدادهای برتر نوجوان و پیوند دادن آنان با صنعت و جامعه، بستر مناسبی را برای ترویج گفتمان نوآوری و ارزش‌آفرینی فراهم ساخته است.

چهارمین دوره جشنواره اکسیر، علاوه بر استمرار مسیر سال‌های گذشته در شناسایی و توانمندسازی استعدادهای نوجوان، با رویکردی نوآورانه و متفاوت برگزار شد. مهم‌ترین ویژگی متمایز این دوره، معرفی مفهوم شهر «اکسیران» به‌عنوان شهری آرمانی الهام‌گرفته از ایران مطلوب در افق ۱۴۲۴ است؛ شهری که نوجوانان شرکت‌کننده با طرح‌ها و ایده‌های خود، آن را می‌سازند. در این چارچوب، دانش‌آموزان از سراسر کشور با تمرکز بر چالش‌های اساسی در حوزه‌های «اقتصاد دیجیتال، آب، انرژی و محیط‌زیست، سلامت، امنیت غذایی، بازی و سرگرمی و موضوعات اجتماعی» گرد هم آمدند تا با ارائه راهکارهای خلاقانه، مسیر شکل‌گیری آینده‌ای پایدار و دانش‌بنیان را ترسیم کنند.

همچنین برای نخستین‌بار سه جایزه ویژه تعریف گردید تا مسیر جشنواره شفاف‌تر و انگیزه شرکت‌کنندگان پررنگ‌تر شود:

  • جایزه جوهر: ویژه معلمانی که با تلاش و همراهی خود، جوهر خلاقیت و نوآوری را در ذهن دانش‌آموزان زنده نگه می‌دارند.
  • جایزه نوجوان جانا: در حوزه نوآوری اجتماعی، ویژه نوجوانانی که دغدغه ساختن جامعه‌ای بهتر را دارند.
  • مسابقه منشور خرد: در حوزه مهندسی پزشکی، برای ایده‌هایی که می‌توانند زندگی انسان‌ها را نجات دهند.

از دیگر تفاوت‌های شاخص برگزاری این دوره می‌توان به برگزاری مدرسه تابستانه به صورت تلفیقی (مجازی-حضوری) اشاره کرد. امسال این بخش در دو بخش اجرا شد؛ پنج روز برنامه کارگاهی و تعاملی به‌صورت مجازی و یک روز رویداد حضوری در دانشگاه صنعتی شریف شامل نمایشگاه دستاوردهای دانش‌آموزان و مراسم اختتامیه جشنواره برگزار شد.

مدرسه تابستانه این دوره با رویکرد «از ایده تا محصول» طی پنج روز، به‌صورت ترکیبی از فعالیت‌های تعاملی و کارگاهی برگزار شد و هدف آن، هدایت دانش‌آموزان در مسیر تبدیل ایده‌های نوآورانه‌شان به محصول یا راهکار عملی بود.

در این مسیر، هر دانش‌آموز با توجه به طرح خود، یک «نقشه گنج» را تکمیل می‌کرد و برای هر روز مدرسه، یک قلعه از مسیر این نقشه را فتح می‌نمود. این قلعه‌ها شامل مراحل زیر بودند:

قلعه اول – ایده و جرقه خلاقیت: جایی برای کشف ایده‌های اولیه و الهام‌بخشی.

قلعه دوم – جستجو: پژوهش و جمع‌آوری اطلاعات با کمک روش‌های نوین.

قلعه سوم – نقشه‌کشی و قلعه چهارم – آزمایش: طراحی دقیق و تست وآزمایش طرح (هر دو در یک روز).

قلعه پنجم – ارزش‌آفرینی و قلعه ششم – کارآفرینی: بررسی عملی و تحلیل ارزش ایجاد شده (هر دو در یک روز).

قلعه هفتم – ارائه یا «فتح بزرگ»: ارائه نهایی طرح و ورود به شهر اکسیران، جایی که دانش‌آموزان دستاوردهای خود را به نمایش می‌گذارند و نقش خود را در ساخت شهری آرمانی تجربه می‌کنند.

در طول این مسیر، دانش‌آموزان با همراهی تسهیلگران، همیاران و منتورها هدایت می‌شدند تا بتوانند طرح‌‌های خود را به بهترین شکل ممکن توسعه داده و مهارت‌های خلاقیت، پژوهش، آزمایش و کارآفرینی را تجربه کنند. این ساختار، مدرسه تابستانه اکسیر را به فرصتی منحصر به‌فرد برای یادگیری عملی، حل مسئله و تجربه ارزش‌آفرینی تبدیل کرد و دانش‌آموزان را برای ورود به دنیای واقعی نوآوری و کارآفرینی آماده ساخت.

بیش از ۲۳۰۰ طرح از سوی ۵۰۰۰ دانش‌آموز مستعد از ۳۱ استان کشور به دبیرخانه جشنواره ارسال گردید. از این تعداد، ۱۵۴ طرح در حوزه فناوری نانو توسط ۲۴۱ دانش‌آموز از ۲۱ استان ثبت شد.

در مرحله مقدماتی از میان ۵۰۰ طرح منتخب جشنواره، ۵۴ طرح نانویی متعلق به ۹۳ دانش‌آموز از ۱۰ استان موفق به کسب عنوان برگزیده شدند. از بین طرح‌های راه‌یافته به مدرسه تابستانه، یک طرح در حوزه نانو موفق به کسب مقام دوم در مسابقه «منشور خرد» (ویژه حوزه مهندسی پزشکی) شد. جایزه این مسابقه، علاوه بر تقدیرنامه و هدایای جشنواره، شامل یک سکه طلا به ارزش ۲۰ میلیون تومان بود.

یکی از برگزیدگان «جایزه جوهر اکسیر»، خانم مریم حلوائی از معلمان پژوهشی مدارس سمپاد فرزانگان بود. ایشان با هدایت و راهبری دانش‌آموزان در ارائه طرح‌های حوزه نانو، موفق به دریافت این جایزه به ارزش ۱۵ میلیون تومان شد.