|
یک گروه پژوهشی به سرپرستی امید فرخزاد و رابرت لانگر در مرکز همکاری ای مشترک
مؤسسه فناوری ماساچوست(MIT) و دانشگاه هاروارد برای مطالعه در زمینه کاربردهای
آینده فناوری‌نانو در سرطان، با اضافه کردن یک ذره کوانتومی و یک آپتامر RNA *به
داروی ضد سرطانی دوکسوروبیسین یک نانوذره چندمنظوره را طراحی کرده‌اند که نه تنها
در درمان سرطان کارایی دارد؛ بلکه موجب می‌شود تا بتوانیم از تومورهای شیمی‌درمانی‌شده
نیز عکس‌برداری نماییم.
آنان در ابتدای کار یک ذره کوانتومی را در پوششی از جنس آپتامر RNA قرار دادند تا
این مجموعه بتواند آنتی‌ژن سطحی اختصاصی پروستات(PMSA) را شناسایی کند و اتصال
محکمی با آن برقرار کند، سپس آنان داروی ضد سرطانی دوکسوروبیسین را به این مجموعه
اضافه کردند، این دارو نیز خود را در ساختار پرپیچ و تاب آپتامر RNA جای می‌دهد؛
البته محققان نشان داده‌اند که این جای‌گیری و تداخل دوکسوروبیسین، هیچ اثری بر
فعالیت آپتامر و توانایی اتصال آن به PMSA ندارد.
یکی از ویژگی‌های شناخته‌شده ذرات کوانتومی، توانایی تابش نور در محدوده مشخص رنگی
است. در این مطالعه به‌عنوان نمونه، محققان از یک ذره کوانتومی با توانایی تابش نور
در محدوده ۴۷۰ تا ۵۳۰ نانومتر استفاده کردند. دوکسوروبیسین نیز جدا از خاصیت ضد
سرطانی خود به نحو مؤثری نور آبی را جذب می‌نماید ـ که حداکثر این جذب در طول موج
۴۸۰ نانومتر قرار دارد ـ سپس نور را در محدوده سبز تا نارنجی طیف مرئی(۴۶۰ تا ۵۲۰
نانومتر) منتشر می نماید. این در حالی است که هنگامی ذره کوانتومی و مولکول
دوکسوروبیسین به‌عنوان نمونه در این مجموعه کنار هم قرار می‌گیرند، فعالیت نوری این
دو با هم تداخل نموده، به میزان زیادی هر گونه تابش نور از دیگری را مهار می‌نماید.
در واقع هنگامی که محققان مجموعه ذره کوانتومی و آپتامر RNA و دوکسوروبیسین را در
معرض سلول‌های سرطانی پروستات بیان‌کننده PMSA قرار دادند، در اثر بروز پدیده مذکور،
آنان تنها قادر به تشخیص حداقلی از نور بودند. اگر چه ۹۰ دقیقه بعد، محققان سیگنال‌های
نوری واضحی را هم از ذره کوانتومی و هم از مولکول دوکسوروبیسین دریافت کردند که این
خود نشانگر آن است که مولکول دوکسوروبیسین از داخل این مجموعه به درون سلول‌های
سرطانی آزاد شده‌است.
نتایج این مطالعه به‌صورت مقاله‌ای با عنوان
“Quantum dot-aptamer conjugates for synchronous cancer imaging, therapy, and
sensing of drug delivery based on bi-fluorescence resonance energy transfer.”
در مجله Nano Letters چاپ گردیده و هم‌اکنون خلاصه‌ای از آن نیز در پایگاه
اینترنتیPubMed. موجود است.
• اپتامرها قطعاتی از اسید نوکلئیک هستند که از راه قرار دادن مکرر این قطعات در
محیط‌های انتخابی آزمایشگاهی و یا به عبارتی با روش ELEX ( Systemic Evolution of
Ligands by Exponential enrichment) ساخته می‌شوند و برای اتصال به اهداف مولکولی
مختلفی چون مولکول‌های کوچک، پروتئین‌ها، نوکلئیک اسیدها و حتی سلول‌ها و بافت‌ها و
ارگانیسم‌ها، مورد استفاده قرار می‌گیرند
|
