|
مقدمه
ایجاد ارزش افزوده اقتصادی از توسعه فناوری‌نانو یکی از چشم‌اندازهای سند راهبرد ده ساله توسعه فناوری‌نانو در جمهوری اسلامی ایران است که کسب توان رقابتی در سطح جهانی و همچنین به دست‌آوردن بخشی از بازار جهانی فناوری‌نانو ماحصل آن خواهد بود و مأموریت اصلی “کارگروه توسعه فناوری و تولید” بر پایه تقویت این چشم‌انداز و به صورت زیر تعریف می‌گردد: هدفمند کردن تحقیقات و ایجاد راهکارهای مناسب برای تولید محصولات بر پایه فناوری‌نانو. اهم این فعالیت‌ها عبارتند از:
• انجام مطالعات تخصصی و رصد فناوری‌های داخلی و خارجی و بازار نانو (پایش نانو)
• فرهنگ‌سازی از طریق انتشار نتایج مطالعات فوق (اشاعه فناوری)
• کمک به فرایند تجاری‌سازی فناوری‌نانو در صنعت (انتقال فناوری و جذب فناوری‌نانو در صنعت)
• نظارت و پیگیری پروژه‌های کلان تا حصول نتیجه مطلوب (رفع معضلات کشور با کمک نانو)
انتقال و جذب فناوری‌نانو در صنعت
یکی از مراحل تجاری‌سازی مرحله انتقال و انتشار فناوری است. بدیهی است گام اول انتقال و انتشار فناوری‌شناسایی و رصد فناوری‌ها است. پس از رصد فناوری‌های نانو موجود و مناسب در داخل و خارج از کشور و تایید آنها توسط مراجع ذیصلاح ضرورت پیگیری انتقال و انتشار فناوری نمایان می‌گردد. با‌شناسایی عوامل تأثیر گذار بر فرایند تجاری ساری و ارائه راهکارهای اجرایی می‌توان زیرساخت مناسبی برای انتقال و انتشار فناوری و تسریع این فرایند انجام داد. از آن جاییکه هر صنعت زبان خاص خود را داشته و انتقال و انتشار فناوری فرایندی سخت و پیچیده‌است لذا در این مرحله بهره‌گیری از مؤسساتی که بتوانند فرایند انتقال و انتشار فناوری را به نحو مطلوب پیگیری نمایند، ضروری به نظر می‌رسد.
با توجه به نبود کارگزاران تخصصی در برخی حوزه‌های صنعتی و عدم رغبت کارگزاران موجود به فعالیت در نانو (به علت ریسک بالا) به منظور کاهش ریسک و تشویق این گونه کارگزاران به فعالیت در حوزه نانو حمایت‌هایی از سوی ستادبه صورت زیر انجام خواهد شد. بدیهی است با اجرای چنین فرایندی پس از سودآور شدن و آشنایی کارگزاران با فناوری‌نانو روند انتقال و انتشار و رایزنی کارگزاران ادامه خواهد یافت.
به‌کارگیری فناوری‌های نوین و صنعتی کردن این گونه فناوری‌ها نظیر فناوری‌نانو مستلزم پذیرش ریسکی بالا برای صنایع ذی‌نفع می‌باشد. عمدتاً شرکت‌های بالغ (شرکتی که دارای محصول بوده و در حال حاضر در حوزه‌های غیر نانویی دارای بازار باشد) با هدف ایجاد تحول و معرفی خود به عنوان شرکت پیشگام در صنعت می‌توانند این ریسک بالا را بپذیرند. از آنجا که ورود این دسته از شرکت‌ها به حوزه نانو باعث آشنایی بیشتر جامعه با تأثیرات فناوری‌نانو می‌گردد و گردش مالی آن شرکت‌ها را در کشور بالا می‌برد بایستی برنامه‌ریزی تدوین شده‌ای از سوی ستاد جهت ترغیب آنها به فعالیت در حوزه نانو صورت پذیرد.
موانع موجود برای ورود شرکت‌های بالغ به حوزه نانو و راه حل‌های مربوطه:
با توجه به مطالعات انجام شده در ستاد و مشاوره خبرگان حوزه کسب و کار کشور و همچنین بررسی مدل‌های برنامه‌ریزی شده در دیگر کشورهای دنیا ضمن تایید ضرورت ورود شرکت‌های بالغ به فناوری‌نانو موانع و راه حل‌های زیر تعیین شده‌اند:
مانع ۱: اطلاعات کم و عدم آگاهی لازم شرکت‌های بالغ از فناوری‌نانو
با توجه به آنکه شرکت‌های بالغ داخلی عموما فاقد واحدهای R&D توانمند و همچنین رصد فرصت‌های فناوری و بازار طبق استانداردهای جهانی هستند، این امر باعث کندی حرکت آنها به سمت بکارگیری دستاوردهای نانو می‌شود. به منظور جلوگیری از عقب ماندگی این شرکت‌ها در بکارگیری فناوری‌نانو می‌بایست به‌گونه‌ای با برنامه‌ریزی مدون اطلاعات مربوط به رصد فناوری، بازار، سرمایه‌گذاری و محصولات جدید در حوزه نانو به موقع و در حد مناسب در اختیار مدیران و تصمیم گیران شرکت‌های بالغ قرار گیرد.
راه حل‌های اجرایی:
الف) انتشار مطالب کسب و کاری نانو در نشریات تخصصی
ب) ارائه مطالعات رصد فرصت‌های فناوری و بازار نانو به شرکت‌های بالغ
ج) حمایت از مطالعه و رصد شرکت‌های بالغ در حوزه‌های خاص فناوری‌نانو
مانع۲: عدم ریسک پذیری بالای شرکت‌های بالغ داخلی جهت ورود به حوزه نانو
از آنجا که شرکت‌های بالغ کشور به طور عام صنایعی پیرو می‌باشند نه پیشگام، در نتیجه با احتیاط بسیار زیادی گام در راه تولید محصولاتی مبتنی بر فناوری‌نانو بر‌می‌دارند. این امر در موارد متعددی که تاکنون جهت کاربست فناوری‌نانو انجام شده‌است کاملا مشهود است. بنابراین در ابتدای حرکت شرکت‌های بالغ مکانیزم‌های حمایتی مناسبی باید به‌کار گرفته شود تا انگیزه این صنایع را جهت ورود به فناور نانو در بالا ببرد. بعد از اینکه اهمیت نانو را به صورت ملموس درک نمودند فرایند بکارگیری نانو به خودی خود پیش خواهد رفت.
راه حل‌های اجرایی:
الف) حمایت از حضور مدیران ارشد شرکت‌های بالغ در نمایشگاه‌های تجاری نانو
(دیدن ملموس دستاوردهای این فناوری و نفوذ آن در کشورهای دیگر)
ب) کمک به اعتبارسنجی و امکان سنجی فناوری‌نانو
ج) حمایت از فعالیتهای تحقیقاتی و توسعه‌ای در حوزه نانو
د) حمایت از تحقیقات تطبیقی فناوری (تطبیق فناوری برخط تولید موجود شرکت) و خدمات مشاوره‌ای لازم در حوزه نانو
مانع۳: پیچیدگی انتقال و تطبیق فناوری جدید در صنعت
عدم شناخت کافی شرکت‌های بالغ از فناوری‌نانو باعث می‌گردد انتقال فناوری و تحقیقات تطبیقی در حوزه نانو به سادگی فناوری‌های دیگر نباشد. از سوی دیگر انتخاب یک فناوری با کارایی بالا نیاز به تخصص ویژه دارد. بنابراین در این مرحله شرکت‌ها در مدیریت پروژه و فرایند انتقال و حتی تشخیص بهترین منبع فناوری به حمایت و کمک نیاز دارند.
راه حل‌های اجرایی:
الف) ایجاد مراکز کارگزاری تخصصی در بخش خصوصی در حوزه‌های صنعتی مشخص جهت انتقال و انتشار فناوری‌نانو
ب) تشکیل تیم مدیریت پروژه برای کمک به پیگیری و اجرای پروژه انتقال فناوری‌نانو در شرکت بالغ
ج) معرفی مشاوران خبره به شرکت‌های بالغ و حمایت از بکارگیری مشاوران توسط آنها
با توجه به موارد یاد شده فعالیتهای کارگروه توسعه فناوری و تولید در چند صنعت منتخب مطابق جداول فایل پیوست انجام و در حال پیگیری می‌باشد
|
