مصاحبه با سید علیرضا اشرفی ؛ محقق برتر (رتبه دوم) در سومین جشنواره برترین‌های نانو

مصاحبه با دکتر سید علیرضا اشرفی؛ محقق برتر (رتبه دوم) در سومین جشنواره برترین‌های نانو

توصیه من به جوانان، ضمن پایبندی به اعتقاداتشان، افزایش ارتباط با
دانشمندان برجسته دنیا است
لطفاً خودتان را معرفی نموده و بفرمایید درحال حاضر در کجا مشغول به کار می‌باشید؟


سید علیرضا اشرفی هستم استاد گروه ریاضی در پژوهشکده علوم و فناوری نانو
دانشگاه کاشان.
لطفاً در خصوص فعالیت خود در حوزه علوم نانو توضیح داده، بفرمایید از چه زمانی
در این حوزه شروع به فعالیت نموده‌اید و تا چه حد بر آن متمرکز شده‌اید.

اینجانب فعالیتم را با موضوع “کاربرد ریاضیات در علوم” از سال ۱۳۸۱ شروع نمودم.
در آن سال، نشستی با حضور مدیران و استادان ریاضی دانشگاه‌های دولتی در دانشگاه
شهید بهشتی تهران برگزار شد که در آن به عدم وجود متخصصان داخلی در برخی از
شاخه‌های ریاضیات اشاره گردید. در این نشست از وزارت علوم درخواست شد که برای
تحصیل در این زمینه‌ها حمایت‌های ویژه‌ای اختصاص دهد.
یکی از این شاخه‌ها “شیمی-ریاضی” بود که مورد توجه بنده قرار گرفت. مدتی بعد از
آن نشست، شروع به مطالعه مجلات شیمی نمودم تا موضوعات مرتبط با ریاضی را بیابم.
به خاطر دارم بسیار حیرت‌انگیز بود چون برخی موضوعات شیمی با تخصص بنده انطباق
داشت و با همکاری دوست خوبم جناب آقای دکتر مسعود همدانیان (استادیار گروه شیمی
دانشگاه کاشان) شروع به مطالعه روی موضوعات جدید نمودیم که تا آن زمان در جامعه
علمی کشورمان مطالعه‌ای روی آنها صورت نگرفته بود.
حاصل مطالعات اولیه‌مان بصورت ۲ مقاله در ژورنال انجمن شیمی کرواسی منتشر گردید
و انگیزه من را دو چندان نمود. بدلیل مشغله کاری، ارتباطم با دکتر همدانیان کم
شد و با دانشی که از ایشان کسب نموده بودم به پژوهش خود ادامه دادم. به تدریج
دوستانی چون، ایوان گوتمن استاد دانشگاه کراگوجواک در کشور صربستان و میرچه
دیودی استاد شیمی دانشگاه کلوژ در رومانی یافتم که کمک شایانی به بنده نمودند.
در سال ۲۰۰۵ تحت تاثیر پژوهش‌های میرچه دیودی شروع به مطالعه مسائل ریاضی علوم
نانو نمودم. چاپ یکی از مقالاتم در ارتباط با گروه تقارن‌های فولرین‌ها در
انتشاراتElsevier و انتخاب آن به عنوان مقاله داغ ، موجب شد که با جدیت بیشتری
به پژوهش‌های خود را در حوزه علوم نانو ادامه دهم و اکنون به جرات می‌توانم
ادعا کنم که مطابق با استانداردهای موسسه ISI، یکی از چهار یا پنج پژوهشگر
پرکار جهان در این زمینه هستم.
به نظر جنابعالی چه عواملی باعث موفقیت شما به عنوان یکی از منتخبین جشنواره
برترین‌های فناوری‌نانو شده است؟

شاید برایتان عجیب باشد ولی بنده معتقدم پشتکار از استعداد مهم‌تر است. به نظر
من انسان‌ها از نظر استعداد اختلاف فاحشی با هم ندارند مگر در موارد انگشت‌شماری.
صرف زمان زیاد جهت امور تحقیقاتی و ارتباط و همکاری با دانشمندان برتر دنیا از
عوامل موفقیت اینجانب بوده که در سال گذشته منجر به تولید ۱۵ مقاله ISI و ۷
مقاله علمی پژوهشی شده است.
در این سال هدایت ۳ پایان‌نامه کارشناسی ارشد را در حوزه نانومحاسباتی برعهده
داشتم. با همکاری آقایان علی ایرانمنش، امیر لقمان و بیژن سلیمانی، موفق به
گردآوری و چاپ کتابی با موضوع “اندیس پادماکار_ایوان نانولوله ها و نانوچنبره‌ها”
شده‌ام. اینها مواردی است که موجب شده بنده در جشنواره برترین‌ها امتیاز لازم
را کسب نمایم.

به نظر شما نقاط قوت و ضعف پژوهش هایتان در چیست؟
نقطه قوت بنده در پژوهش‌هایی است که عنصر کامپیوتر در آن پژوهش‌ها نقش اساسی
دارد و معتقدم ضعف من در مباحث مربوط به شیمی کوانتوم پیشرفته است که در حال
مطالعه در این زمینه هستم.
به نظر شما برای رسیدن به هدف “تولید ثروت و افزایش کیفیت زندگی مردم” به وسیله
فناوری نانو چه باید کرد؟

به نظر بنده جامعه علمی کشورمان به تولید ثروت از طریق علم و دانش اهمیتی نداده
است. به خاطر دارم دو سال پیش در سایت انجمن شیمی برزیل مقاله کوتاه خبری نظرم
را جلب نمود با این مضمون که امسال، سال طلایی برای جامعه شیمی برزیل است زیرا
شیمیدانان برزیل توانسته بودند در آن سال ۵۰ میلیارد دلار پول را وارد کشورشان
کنند. این در حالی است که در آن سال ها ما حتی نتوانسته بودیم با استفاده از
ذخایر ملی نفت و گازمان این مقدار ارز را وارد کشور کنیم.
این ضعف کلیه علوم و مهندسی کشور ماست و به نظر من، این مشکل می‌تواند با ایجاد
رشته‌های میان رشته‌ای تا حدودی حل گردد. نبود رشته‌هایی که پل ارتباطی بین علم
و صنعت هستند، متاسفانه ضعف اصلی ما است و وقتی نتوانیم دانش خود را به فناوری
تبدیل کنیم، بدیهی است ثروتی نیز بدست نخواهیم آورد.
پیشنهاد شما برای بهتر شدن جشنواره انتخاب برترین‌های فناوری نانو چیست؟
خوب است از ۱۰ دانشجوی برتر کشور نیز در این زمینه تقدیر به عمل آید. به بیانی
بهتر باید جوانان فعال در این حوزه را نیز دریافت.
آیا برگزاری این جشنواره تأثیری بر پیشرفت ایران در فناوری نانو داشته است؟

اگر ستاد فناوری نانو تشکیل نشده بود، هرگز به چنین موفقیت‌هایی دست پیدا نمی‌کردیم.
در این راستا برگزاری جشنواره نیز که فرزند همین ستاد است، تاثیر شگرفی در
ایجاد و تقویت انگیزه در بین متخصصان این حوزه ایجاد نموده است.
برای پیشرفت بیشتر کشورمان چه پیشنهادی برای دولت و پژوهشگران ایرانی دارید؟


جریان پیشرفت علوم با آنکه جنبه‌های فردگرایانه دارد، اما در عین حال یک حرکت
جمعی است. بطور مثال هرگز نمی‌توان کشوری را یافت که ریاضیدانان بزرگی داشته
باشد ولی دانش پزشکی آنها در وضعیت ابتدایی قرار داشته باشد. در حرکت هماهنگ
علوم در یک کشور یک زمینه خاص، نمی‌تواند از علوم دیگر فاصله چندانی بگیرد، چرا
که پیشرفت آن در گرو پیشرفت دانش‌های دیگر مرتبط با آن است. در حوزه علوم و
فناوری نانو نیز این امر صادق است. دولت محترم باید بطور همزمان به تمام علوم
توجه ویژه داشته باشد. به پژوهشگران کشور نیز توصیه می‌نمایم ضمن پایبندی به
فرهنگ و اعتقاداتشان، ارتباط خود را با دانشمندان برجسته جهانی بیشتر نمایند.

در پایان چه انتظاراتی از ستاد ویژه توسعه فناوری نانو دارید؟
ستاد تلاش قابل تقدیری جهت توسعه علم و فناوری نانو نموده است. ضمن احترام به
آن عزیزان پیشنهاد می‌کنم کتابخانه‌ای برای خرید کتب و مجلات علوم نانو در کشور
ایجاد کنند تا دسترسی به منابع علمی روز دنیا بهتر شود.
با تشکر از فرصتی که در اختیار ما قرار دادید.