نانوکرههای توخالی از جنس طلا که با پپتیدهای کوچک نشاندار شدهاند، میتوانند سلولهای ملانوما را پیدا کرده، به آنها نفوذ کنند و پس از نفوذ به آنها با تابش نور مادون قرمز نزدیک گرم شده، سلولهای میزبان را بسوزانند.
یک گروه تحقیقاتی به رهبری دانشمندان مرکز سرطان آندرسون دانشگاه تگزاس ، نتایج این تحقیق را در شماره فوریه مجله Clinical Cancer Research چاپ کردند.
استفاده از نانوکره در نابودی سلولهای سرطانی
نانوکرههای توخالی از جنس طلا که با پپتیدهای کوچک نشاندار شدهاند، میتوانند سلولهای ملانوما را پیدا کرده، به آنها نفوذ کنند و پس از نفوذ به آنها با تابش نور مادون قرمز نزدیک گرم شده، سلولهای میزبان را بسوزانند.
یک گروه تحقیقاتی به رهبری دانشمندان مرکز سرطان آندرسون دانشگاه تگزاس ، نتایج این تحقیق را در شماره فوریه مجله Clinical Cancer Research چاپ کردند.
یکی از مهمترین اهداف فناورینانو در درمان سرطان، نشانهگیری فعالانهی سلولهای توموری با استفاده از نانوذرات است.
طبق نظر Chun Li (نویسندهی اصلی مقاله): « با این روش ما به هدف فوق بسیار نزدیک شدهایم. هنگامی که به کمک نور لیزر، این نانوکرهها را گرم کردیم، آنها در مقایسه با نانوکرههای غیر نشاندار که در سلولهای ملانومای موش جمع شده بودند، ۸ برابر بیشتر به سلولهای ملانوما آسیب وارد کردند.»
آزمایشهای مختلف نشان داد که تومورهایی که در معرض نور مادون قرمز بودند، در مقایسه با آنهایی که در معرض نور ماورای بنفش و یا نور مرئی قرار داشتند، ضمن هدفگیری دقیقتری که داشتند، بهطور بسیار مؤثرتری نابود شدند؛ چرا که نانوکرههای فوق به عمق بافت تومورها نفوذ کرده بودند.
از پدیدهی فتوترمالalbatioin برای تیمار برخی از سرطانها از طریق قرار دادن فیبرهای نوری در اطراف تومورها برای انتقال نور مادون قرمز استفاده میشود.
پروفسور Li معتقد است که نقص این روش هنگامی برطرف میشود که از جاذب نور مادون قرمز استفاده شود. البته در مورد ملانوما محدودیتهایی وجود دارد؛ چرا که بافتهای اطراف تومور نیز گرم میشوند و در نتیجه دُز استفادهشده و طول مدت استعمال نور مادون قرمز محدودیت دارد.
با کمک نانوکرههای طلای توخالی در سلولهای ملانوما، تابش نور لیزر با دُزی که ۱۲ درصد کمتر از دُز لازم بدون نانوکرههاست، موجب مرگ سلولهای موشهای مورد آزمایش میشود. به عقیدهی پروفسور Li چنین دُزی به بافتهای سالم اطراف آسیبی نمیزند.
وی میگوید: «این نانوکرهها بهدلیل کوچک بودن نسبت به منافذ بزرگ مویرگهای خونی غیر طبیعی (که تغذیهی تومور را انجام میدهند) عبور کرده، در تومورها جمع میشوند.»
محققان این نانوکرهها را با پپتید کوچکی پوشش میدهند که ترکیبی از چند اسید آمینه است. این نانوکرههای نشاندارشده به گیرندهی ملانوکوتین نوع۱ (که در سطح سلولهای ملانوما بسیار فراوان هستند) میچسبند.
با کمک خواص فلورسانس نانوکرهها مشخص شده که آنها به سلولهای ملانوما وارد شدهاند؛ در حالی که نانوکرههای غیر نشاندار نتوانستند وارد این تومورها شوند و به همین دلیل با تابش نور مادون قرمز، سلولهای توموری حاوی نانوکرههای نشاندار با نسبت بسیار بیشتری نابود میشوند، همچنین مشخص شد که نانوکرههای غیر نشاندار در نزدیکی مویرگهای خونی دور تومورها جمع شده و نانوکرههای نشاندار به درون تومورها رفتهاند.
سدهای زیستی زیادی در سر راه نانوذرات فوق وجود دارند که مهمترین آنها کبد و طحال است.
Li میگوید: «بدن انسان پس از دریافت ذرات خارجی آنها را به کبد و طحال منتقل میکنند، تا تخریب شوند.»
بیشتر نانوکرههای نشاندار به سلولهای توموری رفته، تعداد کمی از آنها وارد طحال میشوند؛ ولی بیشتر نانوکرههای غیر نشاندار در طحال و کبد دیده شدند، این در حالی است که تعداد کمی در تومورها رفته بودند و همین مشاهدات بهخوبی بیانگر نقش نشاندار شدگی در افزایش بازدهی نانوکرهها به شمار میرود.
در گروهی از موشها، ۶۶ درصد از تومورها با نانوکرههایی نابود شدند که در معرض نور مادون قرمز بودند؛ و ۹/۷ درصد از تومورهایی که با نانوکرههای غیر نشاندار تیمارشده بودند، از بین رفتند.
کروی بودن نانوکرهها و قطر کم آنها (۴۰-۵۰ نانومتر)، ویژگی مطلوبی برای تسهیل عبور آنها از رگهای خونی و ورود به سلولهای توموری، فراهم آوردهاست.
همچنین توانایی بالای آنها در جذب نور در محدودهی مرئی و مادون قرمز، این نانوکرهها را از دیگر نانوذرات فلزی متمایز ساختهاست.
به علاوه این نانوکرهها (که از طلای خالص ساخته شدهاند) از نظر بهداشتی هم کاملاً سالم بوده، مشکلی برای بدن ایجاد نمیکنند.