نانولوله‌های خود هم راستا

اخیراً جمعی از محققان دانشگاه نبراسکا لینکلن با استفاده از اثرات میدان نزدیک نوری، به روشی دست یافته‌اند که به کمک آن می‌توان به‌راحتی و بدون نیاز به دستکاری، نانولوله‌هایی ایجاد کنند که خود هم‌راستا هستند.

به باور دانشمندان و مهندسان، نانولوله‌های کربنی با داشتن قابلیت‌های فوق‌العاده، اساس نسل آینده‌ی ابزارهای الکترونیکی و فوتونیکی کوچک و کارامد را تشکیل خواهند داد. اگرچه هم‌اکنون انبوه این نانولوله‌ها به روش رسوب دهی شیمیایی بخار ممکن شده‌است؛ اما دستکاری و هم‌ردیف کردن نانولوله‌ها پس از رشد (به‌دلیل آنکه در هر لحظه تنها امکان دستکاری و هم‌جهت کردن تنها یک نانولوله‌ی کربنی وجود داشت) به‌رغم وجود ابزارآلات پیشرفته، پرهزینه و زمان‌بر بوده، عملاً کاربرد این مواد ارزشمند را جز در مصارف تحقیقاتی با چالش مواجه ساخته بود.

اخیراً جمعی از محققان دانشگاه نبراسکا لینکلن با استفاده از اثرات میدان نزدیک نوری، به روشی دست یافته‌اند که به کمک آن می‌توان به‌راحتی و بدون نیاز به دستکاری، نانولوله‌هایی ایجاد کنند که خود هم‌راستا هستند. آنها با اتصال نانوالکترودهای نوک‌تیز به یکدیگر ابزار نانومقیاسی ساختند که رشد نانولوله‌ها را تنها در نقاطی معین و به‌صورت هم‌جهت امکان‌پذیر می‌ساخت؛ به عبارت دیگر در این روش رشد نانولوله‌های کربنی تنها روی این الکترودهای نوک‌تیز هم‌جهت امکان داشته و از این رو بر خلاف روش‌های قبلی در هر لحظه چندین نانولوله‌یِ هم‌جهت تشکیل می‌شود.

اگرچه این محققان در آغاز راه هستند و هنوز موفق به تولید انبوه نانولوله‌های کربنی خودهم‌جهت نشده‌اند؛ امیدوارند با تعمیم این روش بتوانند کاربردهای جدیدی را برای ابزارهایی از قبیل زیست‌حسگرها، نشردهنده‌های نور، حسگرهای فوتونی، موتورهای مولکولی کوچک و سلول‌های حافظه بیابند.

گفتنی است گزارش این بررسی‌ها در شماره‌ی ۱۴ نشریه‌ی Nanotechnology (نشریه‌ی پیشگام فناوری‌نانو که در انگلستان منتشر می‌شود) منتشر شده‌است. حمایت از این طرح تحقیقاتی را هم بنیاد ملی علوم عهده‌دار بوده‌است.