روشی جدید در کاهش اندازه‌ی ساعت‌های اتمی

گروهی از فیزیکدانان دانشگاه نیوسات ولز استرالیا با همکاری جمعی از محققان دانشگاه نوادا، در روشی جدید به کمک پرتوهای لیزر و به دام انداختن اتم‌ها در یک میدان موج نوری، موفق به ساخت ساعت‌های اتمی کوچک و فشرده‌ای به اندازه‌ی یک ساعت مچی شدند.

هم‌اکنون ساعت‌های سزیومی دقیق‌ترین ساعت‌های اتمی دنیا به شمار می‌‌روند. این ساعت‌های اتمی فوق‌العاده دقیق، فرکانس و فواصل زمانی ثانیه‌ها را با استفاده از حرکات فواره‌مانند اتم‌های سزیم اندازه‌‌گیری می‌نماید. با این حال متأسفانه این ساعت‌ها غالباً ابزارهای بسیار بزرگ و ثابتی هستند که در گوشه‌ای از آزمایشگاه‌های تحقیقاتی قرار دارند و امکان جابه‌‌جایی آنها وجود ندارد.

اخیراً گروهی از فیزیکدانان دانشگاه نیوسات ولز استرالیا با همکاری جمعی از محققان دانشگاه نوادا با استفاده از شبکه‌های نوری روشی را پیشنهاد داده‌اند که طی آن می‌توان ساعت‌های اتمی کوچک و فشرده‌ای در ابعاد ساعت‌های مچی ساخت. این شبکه‌های نوری از به دام ‌انداختن اتم‌ها در یک میدان موج نوری ایستاده ایجاد می‌شوند که به‌وسیله‌ی پرتوهای لیزری ایجاد شده‌است، همچنین برای جلوگیری از تأثیر منفی این لیزرها بر مدت زمان نگهداری این اتم‌ها یک میدان مغناطیسی خارجی در مسیری معین به این شبکه اعمال شد. به این ترتیب ساعت‌های اتمی ساخت این محققان حتی در این اندازه‌های کوچک‌تر هم به‌راحتی می‌تواند کار‌ کند.

این دانشمندان با تأکید بر لزوم انجام بررسی‌های نظری و عملی بیشتر، بر این باورند که حتی اگر دقت این ساعت‌ها نسبت به ساعت‌های اتمی قبلی کمتر هم باشد؛ مزیت حجم کم و قابلیت جابه‌جایی آنها به حدی روشن است که می‌توان از آن در سیستم‌های ناوبری و آزمایش‌های تعیین میزان دقت تقارن‌های بنیادی در فضا استفاده نمود. اما دقت مورد انتظار از آن همچنان نیازمند بررسی بیشتر است.